Η αλήθεια είναι πως δεν βλέπουμε συχνά, μπορούμε να πούμε σχεδόν καθόλου, θεατρικές παραστάσεις που να καταπιάνονται με τον έμμηνο κύκλο. Αν και βρισκόμαστε στο 2025, η περίοδος της γυναίκας εξακολουθεί να αποτελεί ταμπού ως θέμα, ενώ ακόμη και εμείς οι ίδιες οι γυναίκες, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, διαιωνίζομαι τα σύνδρομα ντροπής, με τα οποία μας μεγάλωσαν από παιδιά.
Η παράσταση «Perfetta» (Η Τέλεια), που κάνει πρεμιέρα την Τρίτη 4 Μαρτίου στο Θέατρο 104, σε σκηνοθεσία Δώρας Παρδάλη, είναι ένα από τα πιο αγαπημένα θεατρικά κείμενα της Ιταλίας και παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη χώρα μας. Το τολμηρό κωμικό θεατρικό έργο του Mattia Torre δε διστάζει να φέρει στο προσκήνιο ένα θέμα τόσο φυσικό και όμως λίγο συζητημένο: την περίοδο μιας γυναίκας. Παράλληλα, αποτελεί μία καυστική κοινωνική σάτιρα, θίγοντας φλέγοντα ζητήματα που απασχολούν το σύγχρονο άνθρωπο.
Λίγο πριν την πρεμιέρα του «Perfetta» (Η Τέλεια), η σκηνοθέτρια και μία εκ των τεσσάρων πρωταγωνιστών της παράστασης, Δώρα Παρδάλη μίλησε στο Newsbeast για το έργο, για την περίοδο της γυναίκας, αλλά και πώς συνδέεται ο έμμηνος κύκλος τελικά με τον ίδιο τον κύκλο της ζωής.
– Την τελευταία φορά που είχαμε μιλήσει, πρωταγωνιστούσες στην παράσταση Girls and Boys που είχε πάει εξαιρετικά. Και τώρα σε συναντώ στην πρώτη σου σκηνοθετική απόπειρα. Ήταν κάτι που το ήθελες από καιρό και περίμενες την κατάλληλη στιγμή;
Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής δεν το είχα σκεφτεί ποτέ. Αισθάνομαι περισσότερο ηθοποιός, παρά σκηνοθέτης. Απλώς, νομίζω πως κάπως με διάλεξε το ίδιο το έργο. Επειδή είναι ένα έργο που το ανακάλυψα πριν αρκετούς μήνες όταν ήμουν στη Ρώμη και το διάβασα στα ιταλικά, άρχισα να το φαντάζομαι και ήταν η πρώτη φορά όλα αυτά τα χρόνια που κάνω θέατρο, που άρχισα να σκέφτομαι περισσότερο σκηνοθετικά. Να φαντάζομαι δηλαδή τις εικόνες, πώς θα είναι στη σκηνή, κι ενώ είναι ένα μονολογικό έργο, το φανταζόμουν με περισσότερα πρόσωπα πάνω στη σκηνή. Δεν ξέρω αν ήταν ακριβώς μια συνειδητή επιλογή, προέκυψε χωρίς να το πολυσκεφτώ.
– Πώς σου φαίνεται μέχρι τώρα η εμπειρία;
Μου φαίνεται εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και δημιουργική. Έχει πάρα πολλές διαφορετικές λειτουργίες από εκείνες του ηθοποιού, γιατί έχεις να κάνεις εκτός των άλλων και με τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, έχεις μια ομάδα συντελεστών που καλείσαι να οργανώσεις, να επικοινωνήσεις τις ιδέες σου, το όραμά σου. Οπότε, είναι μια αρκετά διαφορετική διαδικασία και μέχρι στιγμής το τολμάω και δεν το φοβήθηκα.
– Σκηνοθετείς και τον εαυτό σου, γιατί έχεις κι εσύ ρόλο στην παράσταση.
Ναι, το καλό είναι ότι έχω ένα κομμάτι προς το τέλος της παράστασης, οπότε τα πράγματα είναι πιο εύκολα έτσι. Κι έχω και μία εξαιρετική βοηθό σκηνοθέτη, την Φαίη Μινωπέτρου, την οποία εμπιστεύομαι πάρα πολύ και είναι ένα έξτρα μάτι όταν εγώ είμαι στη σκηνή.
– Και ανεβάζεις στη σκηνή ένα έργο, to Perfetta που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και με ένα θέμα που δεν το βλέπουμε συχνά, προσωπικά δεν θυμάμαι άλλη παράσταση που να καταπιάνεται με την περίοδο της γυναίκας.
Αυτό το έργο μεταφράστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα και η αλήθεια είναι πως αυτό βρήκα γοητευτικό στο έργο, ότι καταπιάνεται με τον έμμηνο κύκλο. Σκεφτόμουν -έχοντας υπάρξει στη σκηνή για αρκετά χρόνια σε πολλά έργα – πως δεν είναι καθόλου συχνό να αναφερόμαστε για τέτοια θέματα στη σκηνή. Αυτό βέβαια τα τελευταία χρόνια αλλάζει -ευτυχώς, γίνονται θέματα για τη γυναικεία ταυτότητα, για το γυναικείο σώμα και αυτό είναι πολύ ευχάριστο κι ελπιδοφόρο. Το ενδιαφέρον εδώ είναι ότι το έργο καταπιάνεται με τις φάσεις του έμμηνου κύκλου, τις διαφορετικές ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκειά του.
– Πάντως, η περίοδος είναι ακόμη και σήμερα ένα θέμα ταμπού, δεν το συζητάμε ανοιχτά, χρησιμοποιώντας ακόμα παλιακές εκφράσεις τύπου «έχω τα ρούχα μου». Ή κρύβουμε τη σερβιέτα για να πάμε στην τουαλέτα.
Ακριβώς. Και το κάνουμε, γιατί είναι σαν να έχουμε μπει στον αυτόματο πιλότο, δεν ξέρουμε γιατί το κάνουμε πια. Εγώ σταμάτησα ως ενήλικη να το κάνω, συνειδητά, αλλά είχα μάθει όμως από παιδί πως πρέπει να κρύβω τη σερβιέτα. Κάπως κουβαλάμε κι εμείς οι γυναίκες αυτά τα σύνδρομα της ντροπής που μας είχαν περάσει από παιδιά. Επίσης, πολλές γυναίκες υποφέρουμε από δυσμηνόρροια και πολλές φορές αναγκαζόμαστε να κρύβουμε ακόμα και ότι πονάμε, ότι πρέπει να λειτουργούμε μόνο με παυσίπονα, ενώ κανονικά χρειαζόμαστε κάποιες μέρες άδειας, όπως γίνεται στην Ισπανία. Είναι πραγματικά ακόμα ταμπού να μιλάς γι’ αυτό το θέμα ή θεωρείσαι υπερβολική, μέχρι και γραφική.
– Εδώ, αν έχεις νεύρα, το πρώτο που σε ρωτάνε, είναι αν έχεις περίοδο.
Ακριβώς, λες και η περίοδος σχετίζεται μόνο με μια μορφή νευρικότητας. Γύρω από την περίοδο συζητιούνται μόνο αν έχεις νεύρα ή αν είσαι υπερβολική, τίποτα άλλο. Είναι ακόμα ένα θέμα ταμπού και μου φαίνεται τρομερά γοητευτικό που μπορούμε να το φέρουμε στη σκηνή. Παράλληλα, το έργο δεν έχει να κάνει μόνο με αυτό. Ξεκινάει από την περίοδο και τον έμμηνο κύκλο και κάπως κατά τη γνώμη μου αφορά γενικότερα στην κυκλικότητα -ας το πω έτσι – της φύσης, της ζωής και στο πώς πολλές φορές οι άνθρωποι είμαστε αναγκασμένοι να λειτουργούμε σε γραμμικότητες, να έχουμε έναν γραμμικό τρόπο σκέψης, ο οποίος κυρίως στοχεύει στα αποτελέσματα. Και πολλές φορές δεν ακολουθούμε την κυκλική ροή των θεμάτων, πράγμα στο οποίο οι γυναίκες είμαστε και πιο κοντά, κυρίως λόγω της φύσης μας. Οπότε, θα έλεγα ότι το έργο έχει και μία υπαρξιακή προέκταση. Και μάλιστα η ηρωίδα λέει ότι όλα αυτά που κάνει στην καθημερινότητά της, δεν τα κάνει «παρά την περίοδό της«, τα κάνει «χάρη στην περίοδο», ότι κάτι μαθαίνει μέσα σε αυτούς τους κύκλους. Και αυτό έχει επίσης μεγάλο ενδιαφέρον στο έργο.
– Δηλαδή είναι κάτι σαν τον κύκλο της ζωής;
Ακριβώς, κάνει μία σύνδεση με τον κύκλο της ζωής και με τους κύκλους που κάνουμε γενικότερα στη ζωή, όπου πολλές φορές ξαναπερνάμε από τα ίδια σημεία, αλλά μπορεί να μάθουμε κάτι καινούριο, μπορεί να βρεθούμε σε παρόμοιες καταστάσεις, αλλά να είμαστε διαφορετικοί και να προχωρήσουμε με έναν άλλον τρόπο. Ασχολείται πολύ με αυτή την κυκλικότητα το έργο που είναι επίσης πολύ σημαντικό.
– Διαβάζω μια φράση μέσα στο έργο, που έμεινε και σε εσένα την ίδια «Εγώ θέλω να είμαι κυκλική, θέλω να είμαι σαν το φεγγάρι».
Ναι, υπάρχουν πολλές αναφορές στο φεγγάρι μέσα στο έργο.
– Γιατί;
Θα επιχειρήσω να κάνω μια δική μου ερμηνεία, δεν είναι του συγγραφέα: το φεγγάρι μεταμορφώνεται, αλλάζει, προσαρμόζεται και περνάει από διάφορες φάσεις, όπως και η γυναίκα μέσα από τον έμμηνο κύκλο, αλλά όπως τελικά και η ίδια η φύση, η ζωή. Υπάρχει αυτή η ικανότητα να περνάμε από το ένα στάδιο στο άλλο, από τη μία φάση στην άλλη. Και κάπως αισθάνομαι πως όπως σε ένα κύκλο, κάθε επόμενο στάδιο εμπεριέχει το προηγούμενο με κάποιον τρόπο, δεν είναι ανεξάρτητα τα πράγματα. Αλλά ναι, αυτή η ικανότητα μεταμόρφωσης του φεγγαριού, είναι πολύ έντονη μέσα στο έργο.
– Καταπιάνεται, όμως και με άλλα κοινωνικά θέματα που μας απασχολούν.
Ναι, καταπιάνεται και με αρκετά κοινωνικά θέματα, αλλά θα έλεγα πως δεν εμβαθύνει τόσο σε αυτά, αλλά όλα αποτελούν κομμάτια αυτής της παράστασης. Η ηρωίδα είναι πωλήτρια αυτοκινήτων και είναι μία γυναίκα σε έναν ανδροκρατούμενο επαγγελματικό κλάδο και είναι δύσκολο να ανταγωνίζεται τους άνδρες συναδέλφους της. Οπότε στο έργο υπάρχει και αυτό το στοιχείο, το πώς δηλαδή καταφέρνει να ανταπεξέλθει και σε αυτό το κομμάτι. Υπάρχουν και θέματα ταξικότητας, και πώς πολλές φορές η τάξη μας και η κοινωνικοοικονομική μας κατάσταση επηρεάζει τη ζωή μας.
– Διαβάζω στο δελτίο Τύπου της παράστασης, μεταξύ άλλων για την «κρατική αδιαφορία». Επειδή, ως θέμα μάς απασχολεί πάρα πολύ, ειδικά αυτή την περίοδο λόγω των Τεμπών, στην παράσταση πώς θα δούμε την κρατική αδιαφορία;
Κυρίως αφορά στο εργασιακό κομμάτι. Η ηρωίδα λέει κάποια στιγμή ότι «πολύ νωρίς κατάλαβα ότι μία νέα γυναίκα δεν μπορεί να κάνει και πολλά». Μιλάει για το αδιέξοδο πολλές φορές, όπου η ίδια επένδυσε χρόνο, χρήματα, σε σπουδές, πτυχία, τα οποία τελικά δεν είχαν κανένα αντίκρισμα, ότι για να βρει δουλειά έπρεπε κάποιος να βάλει ένα μέσο. Μιλάει για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει κάποιος για να καταφέρει να επιβιώσει, να ζήσει με αξιοπρέπεια.
– Κάτι το οποίο συνεχίζει να υφίσταται. Είναι και αυτός ένας κύκλος, δυστυχώς.
Ναι δυστυχώς, ένας φαύλος κύκλος. Είναι πολύ λυπηρό.
– Με τη μητρότητα έχει να κάνει;
Η ηρωίδα έχει δύο παιδιά και αρκετές φορές αναφέρεται στις δυσκολίες που εμπεριέχει αυτός ο ρόλος. Θα έλεγα ότι είναι πολύ ειλικρινής σε αυτό το κομμάτι. Δεν δίνει μια ωραιοποιημένη εικόνα της μητρότητας. Ξέρεις, αισθάνομαι και βλέπω ότι πολλές φορές οι γυναίκες που είναι μητέρες, κρίνονται πολύ αυστηρά, αν μιλήσουν για εκείνο το κομμάτι της μητρότητας που μπορεί να είναι δύσκολο, σκοτεινό. Όλοι για κάποιο λόγο περιμένουμε από τις μητέρες να μιλάνε μόνο για την ομορφιά της μητρότητας και είναι σαν να τους ζητάμε να καταπιέσουν οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα νιώθουν μέσα σε αυτόν το ρόλο. Θα έλεγα ότι η ηρωίδα, απενοχοποιημένα και χωρίς απολογητική διάθεση, μιλάει για όλα αυτά: και για τα καλά και για τα κακά και είναι αρκετά θαρραλέα.
– Οπότε είναι μια ηρωίδα της καθημερινότητας με την οποία θα ταυτιστούμε. Μία από εμάς, σωστά;
Ναι, σωστά. Είναι μία «κανονική» γυναίκα που κουβαλάει διάφορους ρόλους στην καθημερινότητα της, καλείται να ανταπεξέλθει σε αυτούς και στη σκηνή μοιράζεται μαζί μας αυτή την εμπειρία της.
– Το οποίο είναι γοητευτικό, να μπορείς δηλαδή να ταυτίζεσαι με τον ήρωα ή την ηρωίδα ενός έργου. Να είναι ένας άνθρωπος της καθημερινότητας.
Μου αρέσουν τα έργα, στα οποία συμβαίνει αυτό. Μου αρέσουν και τα σύγχρονα έργα πολύ και αυτό είναι ένα σύγχρονο έργο, όπου θα ταυτιστείς και με την ηρωίδα και με τη συνθήκη. Εύχομαι, δηλαδή, να συμβεί.
Λίγα λόγια για την παράσταση
Πρόκειται για την αφήγηση μιας «κανονικής» γυναίκας, με μία «κανονική» ζωή, σε τέσσερις διαδοχικές Τρίτες ενός μήνα. Πωλήτρια αυτοκινήτων, μητέρα, σύζυγος, φίλη, η ηρωίδα βρίσκεται σε κάθε μια από αυτές τις Τρίτες σε διαφορετική φάση του κύκλου της. Οι σταθερές της συνήθειες την οδηγούν σε διαφορετικές σκέψεις, συναισθήματα και πράξεις, με άκρως κωμικά αποτελέσματα.
Η Perfetta μιλάει με ειλικρίνεια, ευαισθησία και χιούμορ, χωρίς καθόλου απολογητική διάθεση, για την εμπειρία της γυναίκας, ομολογώντας πως «οι ημέρες μου είναι όλες ίδιες, αλλάζω μόνο εγώ». Το έργο του Torre, όμως, δεν αφορά μόνο τη γυναικεία ταυτότητα. Η Perfetta κινείται σε έναν κόσμο πολυσύνθετο, όπου κυριαρχούν η ταξική και κοινωνική ανισότητα, η αναλγησία, η μάχη για επιβίωση, ο εργασιακός ανταγωνισμός, η εκμετάλλευση και η κρατική αδιαφορία. Ζητήματα που αναγνωρίζουμε και στη δική μας σύγχρονη πραγματικότητα. Η Perfetta λοιπόν είναι μία από εμάς.
Μετάφραση: Έλενα Μουνδρούβαλη
Σκηνοθεσία: Δώρα Παρδάλη
Βοηθός Σκηνοθέτη: Φαίη Μινωπέτρου-Κασιμάτη
Μουσική: Βύρων Κατρίτσης
Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας
Παίζουν: Κωνσταντίνα Τσιτσία Γεωργαντά, Ιζαμπέλλα Μπαλτσαβιά, Δώρα Παρδάλη και σε διπλή διανομή οι Τζίνα Σταυρουλάκη (Δευτέρες) και Σελήνα Διαμαντοπούλου (Τρίτες).
Στις παραστάσεις 24 & 25 Μαρτίου την Ιζαμπέλλα Μπαλτσαβιά αντικαθιστά η Φαίη Μινωπέτρου-Κασιμάτη.
Παραστάσεις: Από τις 4 Μαρτίου έως τις 15 Απριλίου – Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00.
Διάρκεια: 90’
Εισιτήρια: 16€ – μειωμένο 12€ – ατέλεια 7€
Προπώληση: more.com
Θέατρο 104
Ευμολπιδών 41, Γκάζι
