Εκτός από τους αγώνες, τις διαδηλώσεις, τις μάχες και τις κατακτήσεις της, η πρωτομαγιά είναι ίσως και μία από τις πιο τραγουδισμένες μέρες του χρόνου. Κομμάτια από όλα τα μήκη και πλάτη της γης αναφέρονται στη ζωή και την κουλτούρα της εργατικής τάξης και ακούγονται εδώ και χρόνια ξανά και ξανά για να μας καταστήσουν σαφές πως άσχετα με όποιες ιδεολογικές προσεγγίσεις, οι αγώνες για μια δίκαιη παγκόσμια εργασία, νοηματοδοτούν την ημέρα με ιδιαίτερη σημασία
Με αφορμή λοιπόν αυτή την εργατική και πολυτραγουδισμένη μέρα του χρόνου, ας θυμηθούμε ενδεικτικά ορισμένα τραγούδια που είτε σημάδεψαν τους εργατικούς αγώνες είτε εμπνεύστηκαν από αυτούς, είτε περιέγραψαν τη μελαγχολία, την οργή, την απογοήτευση και την ανάγκη για ένα καλύτερο μέλλον στους στίχους τους…
Bruce Springsteen – Factory
Πολλές από τις δημιουργίες του Bruce Springsteen είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την εργατική τάξη. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά είναι το Factory, που έγραψε το 1978 και γεμάτο ιστορίες και συμβολικές αναφορές, αναπαριστά με μελαγχολικό τόνο τη ρουτίνα και την αλλοτρίωση της σκληρής εργασίας σε ένα εργοστάσιο.
Bob Dylan – Maggie’s Farm
Με το δικό του τρόπο περνάει στο μικροσκόπιο τις σχέσεις εργοδότη εργαζομένου ο Bob Dylan χαρίζοντας μας μια πρωτομαγιάτικη εμπειρία ανοχής που στερεύει
Florence Reece – Which Side Are You On?
Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένα από τα πιο σημαντικότερα τραγούδια στην ιστορία του συνδικαλιστικού κινήματος. Ο πατέρας της Florence Reece ήταν ανθρακωρύχος και είχε σκοτώθηκε στα ορυχεία, ενώ ο σύζυγος της ήταν ηγέτης της μεγάλης απεργίας των ανθρακωρύχων του 1931. Όταν ο σερίφης με τους άνδρες του, έκανε έφοδο στο σπίτι της ψάχνοντας για τον άνδρα της, κατά τη διάρκεια του ηρωικού αυτού αγώνα, εκείνη έγραψε στο ημερολόγιο της κουζίνας της, τους στίχους αυτού του τραγουδιού.
Εκτός από την αρχική εκδοχή του και τις πολλές διασκευές που ακολούθησαν η πιο γνωστή είναι ίσως της Natalie Merchant
The Clash – Career Opportunities
«The offered me the office, offered me the shop
They said I’d better take anything they’d got
Career opportunities are the ones that never knock
Every job they offer you is to keep you out the dock»
Αν και κυκλοφόρησε πριν σαράντα και πλέον χρόνια, όταν οι Clash στην Αγγλία των ‘70s, έγραφαν τους στίχους του η κατάσταση δεν φαίνεται να διέφερε και πολύ από την σημερινή ελληνική πραγματικότητα. Οι δουλειές ήταν λίγες και η γκρίνια πολλή. Υπό αυτές τις συνθήκες αποφάσισαν να περιγράψουν το πόσο εύκολα δαιμονοποιείται κάποιος που αρνείται να δεχτεί μια δουλειά «διαφορετική» από αυτή που ψάχνει. Βέβαια αν ζούσαν στην Ελλάδα του 2015 ίσως και να άλλαζαν γνώμη…
Working class hero: John Lenon
«As soon as you’re born they make you feel small
By giving you no time instead of it all
Till the pain is so big you feel nothing at all
A working class hero is something to be»
Από το πρώτο σόλο άλμπουμ στη μέτα Beatles εποχή, το Working Class Heroe γραμμένο το 1970 είναι ένας ακόμα ύμνος για την εργατική τάξη. Οι κοινωνικές ανισότητες περιγράφονται με γλαφυρότητα τις κοινωνικές ανισότητες.
Όταν μάλιστα το 1973, ο εκπρόσωπος των Δημοκρατικών των ΗΠΑ, Χάρλεϊ Στάγγερς, άκουσε στο ραδιόφωνο το τραγούδι, και ειδικά τους στίχους
«Till you’ re so fucking crazy you can’t follow their rules
But you’ re still fucking peasants as far as I can see» (…μέχρι να τρελαθείς τόσο, που να μην μπορείς ν’ ακολουθήσεις τους κανόνες τους, αλλά είστε ακόμα γ…οι χωριάτες, απ’ όσο βλέπω»
κατέθεσε μήνυση μέσω της Επιτροπής Ομοσπονδιακής Επικοινωνίας…
Styx – «Blue Collar Man»
«Give me a job give me security
Give me a chance to survive
I’m just a poor soul in the unemployment line
My God I’m hardly alive»
Και μόνο το να παραθέσουμε τους στίχους αποτελεί απόδειξη για το πόσο ενδεικτικό είναι για την μέρα, παρόλο που δεν γράφτηκε για αυτή. Σε ελεύθερη μετάφραση «δώσε μου μια δουλειά, δώσε μου ασφάλεια, δώσε μου μια ευκαιρία να επιβιώσω. Είμαι απλά μια φτωχή ψυχή στην ουρά της ανεργίας, και Θεέ μου είμαι μετά βίας ζωντανός»
Judy Collins: Bread and Roses
Η Rose Schneiderman γεννήθηκε σε εβραϊκή οικογένεια στην Πολωνία και μετανάστευσε στις ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα. Γρήγορα δραστηριοποιήθηκε στον συνδικαλισμό. Υπήρξε από τις πρώτες που οργάνωσε συνδικαλιστικά τις γυναίκες σε μια εποχή που τα περισσότερα σωματεία δεν τις δεχόταν ως μέλη τους. Στην απεργία του 1909 στην Νέα Υόρκη, όπου 20.000 εργάτριες και εργάτες στα υφαντουργεία, κυρίως εβραϊκής καταγωγής, κατάφεραν να κερδίσουν υψηλότερους μισθούς, καλύτερες συνθήκες εργασίας και λιγότερες ώρες δουλειάς, ήταν από τις ενεργές αγωνίστριες που έλαβαν μέρος. Το τραγούδι Bread and Roses είναι εμπνευσμένο από μία ομλία της Rose Schneiderman στις αρχές του 20ου αιώνα
Dolly Parton – 9 to 5
Η απόλυτη σταρ της country μας προσφέρει μια από τις, ίσως, πιο ευχάριστες μελωδίες που αφιερώθηκαν ποτέ σε ένα εξαντλητικό οκτάωρο, παρόλο που θεωρείται το πιο pop κομμάτι που έγραψε ποτέ.
Rolling Stones – Salt of The Earth
Από τους ανεπίσημου ύμνους της πρωτομαγιάς και μάλιστα από έναν καλλιτέχνη που δεν τον φανταζόμαστε εύκολα να μοχθεί, με την κλασσική έννοια του όρου, για τα προς το ζην. Παρόλα αυτά οι Rolling Stones και ο Mick Jagger. τραγούδησαν το Salt of the Earth, αφιερωμένο στους ανθρώπους του μόχθου με την απόλυτη έννοια όμως του κυνισμού. Όπως είχε δηλώσει κι ο ίδιος ο Jagger to 1970, «αυτοί οι άνθρωποι δεν είχαν ποτέ καμία δύναμη και μάλλον δεν θα αποκτήσουν και στο μέλλον»
Pete Seeger – Solidarity Forever
Αλλά η πρωτομαγιά είναι συνυφασμένη με την αλληλεγγύη… Εξού και το ομώνυμο τραγούδι που γράφτηκε από τον Ralph Chaplin to 1915, αλλά έμεινε στην ιστορία από την ερμηνεία του Pete Seeger. Στη μαύρη λίστα της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Ενεργειών του Μακάρθι, πολιτικοποιημένος καλλιτέχνης από τα νιάτα του, υπήρξε μέλος του συγκροτήματος Almanac Singers (μαζί με τον Woody Guthrie) και των Weavers, και ηχογράφησε περισσότερους από 80 δίσκους.
Billy Bragg -There Is Power In A Union
Και φυσικά πρωτομαγιά χωρίς συνδικάτα δεν γίνεται… κι όπως μας πληροφορεί το τραγούδι, «σε κάθε συνδικάτο κρύβεται η δύναμη»
