Ο ιδιοφυής και αυτοκαταστροφικός Κερτ Κομπέιν των Nirvana

Ο πιο σημαντικός ίσως μουσικός που ξεπήδησε από την ιδιόμορφη δεκαετία του 1990, παρά το γεγονός ότι δεν πρόλαβε καν να φτάσει στα μέσα των ’90s, ήταν μια σωστή ιδιοφυία του πενταγράμμου, αν και φαίνεται να είναι το «φρόντισε να πεθάνεις νέος ώστε να σε θυμούνται για πάντα» που σφράγισε το μεταθανάτιο απόγειό του. Όταν κυκλοφόρησαν οι Nirvana το κλασικό πια «Smells Like Teen Spirit» το 1991, ο Κομπέιν έγινε το διαχρονικό πρόσωπο του alternative rock, ξανακάνοντας βραχύβια μόδα το punk rock. Μέγας δεξιοτέχνης στο να απογειώνει τις απλές μελωδίες με θορύβους και παραμορφώσεις, ο ξανθομάλλης τραγουδιστής από το Σιάτλ με την παροιμιώδη επιρρέπεια στα παραισθησιογόνα μετατράπηκε σε σταθμό του εναλλακτικού ροκ και επηρέασε πλήθος καλλιτεχνών, την ίδια ώρα που η πάλη με τους προσωπικούς του δαίμονες σφράγισε τους στίχους του. Και βέβαια όμοια με τον Μπομπ Ντίλαν, μισούσε το παρατσούκλι που του κόλλησαν ως «η φωνή μιας γενιάς», εν προκειμένω του Generation X, αλλά το απέκτησε όπως κι αν έχει! Ο ταλαντούχος μουσικός του grunge που πρόλαβε στη σύντομη ζωή του να γίνει μουσικό ίνδαλμα και λαϊκός ήρωας έκοψε το νήμα της ζωής του στο σπίτι του στο Σιάτλ το 1994, αν και πλέον η αυτοκτονία του ελέγχεται. «Θα γίνω σουπερστάρ, θα γίνω πλούσιος και διάσημος, θα αυτοκτονήσω και θα φύγω δοξασμένος σαν τον Τζίμι Χέντριξ», έλεγε προφητικά ο αντισυμβατικός frontman των Nirvana που προσυπέγραψε με τη ζωή του το σλόγκαν «σεξ, ναρκωτικά και ροκ εν ρολ» και γέννησε στην πορεία έναν μύθο που τροφοδότησε τόσο τη μουσική βιομηχανία όσο και τον λαϊκό μας πολιτισμό… Πρώτα χρόνια και ταραγμένη εφηβεία Ο Κερτ Ντόναλντ Κομπέιν γεννιέται στις 20 Φεβρουαρίου 1967 στην Αμπερντίν της Ουάσιγκτον ως γιος μηχανικού αυτοκινήτων και σερβιτόρας. Ο μικρός έδειξε κλίση στην καλλιτεχνία από πολύ νωρίς στη ζωή του, διαπρέποντας στη ζωγραφική αλλά και στη μουσική. Ήδη από το νηπιαγωγείο μάθαινε μόνος του πιάνο και ντραμς, ενώ κάτω από την καθοδήγηση του πατέρα του έπαιζε και ράγκμπι. Αν και τα πρώτα του αυτά χρόνια στιγματίστηκαν από τις φωνές και τους καυγάδες των γονιών του, με τον ίδιο και τη μικρότερη αδερφή του να περνούν ατέλειωτες ώρες κλεισμένοι στο δωμάτιό τους για να απομονωθούν από τα τραγικά περιστατικά ενός γάμου που αλλοτριωνόταν μέρα με τη μέρα. Οι γονείς χώρισαν όταν ο Κερτ ήταν 9 ετών και πήγε να ζήσει με τον πατέρα του στο Σιάτλ, ο οποίος όμως σύντομα ξαναπαντρεύτηκε και ο πιτσιρικάς ένιωθε τώρα ότι δεν χωρούσε στη νέα οικογένεια του πατέρα του, απεχθανόμενος τη μητριά του και τις κόρες της. Μοναδικό καλό πράγμα αυτής της περιόδου ήταν η κιθάρα που του χάρισε ο θείος του, η μεταχειρισμένη κιθάρα που θα έφτιαχνε έναν θρύλο της μουσικής. Η συννεφιά, η βροχή, η κακοκαιρία και οι κακές οικογενειακές σχέσεις τον ανάγκασαν να κλείνεται για ώρες στο υπόγειο του σπιτιού του μαθαίνοντας κιθάρα, την ίδια ώρα που ανακάλυψε ήδη από την εφηβεία του τον κόσμο των ναρκωτικών, ως καταφύγιο προφανώς από την καθημερινή μιζέρια. Η αποξένωση από τον πατέρα του κλιμακώθηκε το 1982, όταν εγκατέλειψε το πατρικό του και περιπλανήθηκε από συγγενή σε συγγενή για μπόλικους μήνες. Τότε ήταν που πήγε να ζήσει με τη μητέρα του και τον εραστή της (αργότερα παντρεύτηκαν) επιστρέφοντας στην Αμπερντίν και αφήνοντας άφωνους τους δασκάλους του με το πολύπλευρο καλλιτεχνικό του ταμπεραμέντο. Όλα άλλαξαν στη ζωή του όταν ήρθε σε επαφή με την punk rock. Έπιασε φιλίες με την τοπική μπάντα The Melvins και τον ηγέτη της Buzz Osbourne, ο οποίος θα τον εισάγει στην κουλτούρα του πανκ και θα τον φέρει σε επαφή με γνωστότερα συγκροτήματα του χώρου, όπως οι Sex Pistols! Οι Melvins έκαναν ανοιχτές πρόβες για το κοινό και ο Κερτ έγινε μόνιμος θαμώνας. Η καταβύθισή του στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά έγινε ακόμα πιο έντονη και πλέον καυγάδιζε καθημερινά με την αλκοολική του μητέρα και τον πατριό του, τον οποίο επίσης δεν άντεχε καθόλου. Κι έτσι το 1984-1985 έφυγε και πάλι από το σπίτι, ζώντας σε κοινόβια και σπίτια φίλων, αλλά και σε αίθουσες αναμονής νοσοκομείων και εισόδους πολυκατοικιών. Τον Ιούλιο του 1985, ο 18χρονος Κομπέιν συλλαμβάνεται για βανδαλισμό με σπρέι αν και τη γλιτώνει φτηνά με πρόστιμο. Λίγους μήνες μετά, είναι έτοιμος να εμπλακεί ενεργά με τη μουσική: ιδρύει την πρώτη του μπάντα, τους Fecal Matter, ηχογραφούν μια σειρά από σινγκλάκια στο υπόγειο του σπιτιού της θείας του, αν και δεν είδαν την καριέρα τους να απογειώνεται ποτέ.

Την επόμενη χρονιά έχει το δεύτερο συναπάντημά του με τον νόμο, όταν τον πιάνουν να περιφέρεται μεθυσμένος σε εγκαταλειμμένο κτίριο. Ως αποτέλεσμα, περνά αρκετές μέρες στο κρατητήριο και φαίνεται να συνέρχεται: βγαίνοντας, αρχίζει να παίζει μουσική με τον μπασίστα Krist Novoselic και σύντομα το ντουέτο πλαισίωσε ο γνωστός στην τοπική σκηνή ντράμερ Aaron Burckhard. Παίζοντας σε πάρτι φίλων και μικρές συναυλίες από το 1987, η παρέα έγινε αχώριστη. Την ίδια χρονιά, ο Κομπέιν άρχισε να βγαίνει με την Tracy Marander, την πρώτη του σοβαρή σχέση. Οι δυο τους σύντομα θα συγκατοικήσουν και παρά τη μάχη με τη φτώχεια, ο Κερτ φαίνεται ευτυχισμένος και πιο δημιουργικός από ποτέ: μουσική, ζωγραφική, συγγραφή και πολλά κολάζ χαρακτηρίζουν την περίοδο… Η γέννηση των Nirvana Ήταν το 1988 όταν ο ξανθομάλλης Κερτ ήρθε σε μια πρώτη επαφή με το όνειρο της μουσικής καριέρας: η μπάντα κατέληξε επιτέλους στο όνομα «Nirvana» και ένας μουσικός θρύλος είχε μόλις γεννηθεί. Για να το γιορτάσουν, κυκλοφορούν το πρώτο τους σινγκλ, «Love Buzz», από μια μικρή ανεξάρτητη δισκογραφική (Sub Pop Records), αν και ο ντράμερ Burckhard είχε ήδη αποχωρίσει και τη θέση του είχε πάρει ο Chad Channing. Η απήχηση του συγκροτήματος στην underground σκηνή του Σιάτλ αυξανόταν με γοργό ρυθμό και το άλμπουμ-ντεμπούτο «Bleach» ήρθε το 1989 για να επισφραγίσει την επιτυχία των ζωντανών εμφανίσεων. Παρά το γεγονός ότι δεν έκανε το μεγάλο μπαμ, ο Κομπέιν έγινε όνομα στο εσωτερικό της μουσικής βιομηχανίας ως φέρελπις τραγουδοποιός. Ιδιαίτερα η μπαλάντα «About a Girl» ήταν μια πρώιμη επίδειξη του ταλέντου του στη σύνθεση, καθώς όλα τα στοιχεία που θα έκαναν λίγο αργότερα τους Nirvana παγκόσμια μόδα είναι εδώ.

Ο Κομπέιν ένιωθε ωστόσο προδομένος από τη δισκογραφική του, θεωρώντας πως η Sub Pop προωθούσε περισσότερο άλλες μπάντες, όπως τους Soundgarden, κι έτσι η κακοπιστία εγκαθιδρύθηκε στις σχέσεις τους. Την ώρα που οι Nirvana πάλευαν όμως να τα καταφέρουν, η προσωπική ζωή του Κομπέιν ήταν έτοιμη να γνωρίσει τον μεγάλο της σταθμό: ήταν το 1990 όταν ο Κερτ γνώρισε τη ροκού Courtney Love! Οι δυο τους πρωτοσυναντήθηκαν σε κλαμπ του Πόρτλαντ (Όρεγκον) αν και σχέση θα έκαναν αρκετά αργότερα. Την ίδια χρονιά όμως ο Κομπέιν είχε τη δυνατότητα να γνωρίσει μια σειρά από δικά του μουσικά είδωλα, όταν οι Nirvana επιλέχθηκαν να ανοίγουν τις συναυλίες των Sonic Youth! Η μπάντα γνώρισε άλλη μια αλλαγή, καθώς ο καλός τους φίλος Dale Crover αντικατέστησε προσωρινά τον Channing στα ντραμς, όταν οι Κομπέιν και Novoselic τον έδιωξαν κακήν κακώς από το συγκρότημα. Μετά την περιοδεία, ο σκληροπυρηνικός ντράμερ των Scream, Dave Grohl, βρήκε τη θέση του στους Nirvana. Παρά τον αντισυμβατικό ήχο και τις περιθωριακές τάσεις τους, οι Nirvana εντάχθηκαν στο δυναμικό μεγάλης δισκογραφικής το 1991, μια ιδεολογική υπέρβαση για τους ίδιους που θα τους έδινε όμως την προβολή που χρειάζονταν: υπογράφουν με την Geffen Records και την ίδια χρονιά κυκλοφορούν το κλασικό πια «Nevermind», που πυροδότησε τη δική του μουσική επανάσταση! Μέχρι και από τους Metallica δέχτηκε τηλεγράφημα ο Κομπέιν: «Γουστάρουμε τρελά τους Nirvana. Το Nevermind είναι ο καλύτερος δίσκος που κυκλοφόρησε φέτος. Ας συναντηθούμε σύντομα, Metallica. Υ.Γ. Ο Λαρς σιχαίνεται το συγκρότημα»! Εκτόξευση στη δόξα Το σινγκλ «Smells Like Teen Spirit» έμελλε να είναι η μοιραία επιτυχία της μπάντας, αυτό που έστειλε όλο τον δίσκο στις πρώτες θέσεις των charts.

Ο Κομπέιν φιγουράρει πια ως ο καλύτερος τραγουδοποιός της γενιάς του, αν και για τον εύθραυστο ψυχισμό του 24χρονου ο τιμητικός αυτός τίτλος αποτελεί ακόμα μεγαλύτερη πίεση. Αρχίζει λοιπόν να παραασχολείται με το πώς υποδέχεται το κοινό τη μουσική του και προσπαθεί να αποκτήσει πλήρη έλεγχο της δημιουργικής διαδικασίας, βρίσκοντας τώρα νέο καταφύγιο στην ηρωίνη. Το μοιραίο ναρκωτικό τού δίνει πρόσκαιρη ανακούφιση από τους χρόνιους πόνους του στομάχου του, αν και αφήνει το σημάδι του στην προσωπικότητα και την προσωπική του ζωή. Λίγο πριν από την κυκλοφορία του «Nevermind», ο Κομπέιν συναντήθηκε και πάλι με την τραγουδίστρια και κιθαρίστα των Hole, Courtney Love, σε συναυλία στο Λος Άντζελες. Ήταν η στιγμή που τα έκρινε όλα: οι δυο νεαροί αφήνονται σε έναν τρελό έρωτα που περιλαμβάνει επιστολές, φαξ και πολύωρες τηλεφωνικές επικοινωνίες όταν οι επαγγελματικές τους ανάγκες τούς κρατούν χώρια. Τον Φεβρουάριο του 1992 παντρεύονται και τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς υποδέχονται την κόρη τους, Frances Bean. Τόσο ο Κερτ όσο και η Love ήταν βουτηγμένοι στα ναρκωτικά και δεν κρατούν το στόμα τους κλειστό. Κι έτσι σύντομα θα γίνουν αντικείμενο έρευνας από τις κοινωνικές υπηρεσίες των ΗΠΑ όταν η Love δήλωσε στο περιοδικό «Vanity Fair» ότι έπαιρνε ηρωίνη όταν κυοφορούσε. Στην πολύκροτη δικαστική διαμάχη που ακολούθησε, το ζευγάρι κατάφερε μεν να κρατήσει την κηδεμονία του παιδιού, αν και πλέον η σχέση τους δεν είχε τα ίδια θεμέλια. Η οικογενειακή γαλήνη είχε περάσει ανεπιστρεπτί και τώρα η σχέση τους σκαρφαλώνει στα πρωτοσέλιδα του σκανδαλοθηρικού Τύπου, όπως το 1993, όταν η αστυνομία συνέλαβε τον Κομπέιν έπειτα από τον οικογενειακό καυγά για τα όπλα που κρατούσε στο σπίτι: αυτός οδηγήθηκε στο κρατητήριο και τα πιστόλια κατασχέθηκαν από τις Αρχές… Η μάχη με τις εξαρτησιογόνες ουσίες Παρά το γεγονός ότι η προσωπική του ζωή παράδερνε, η επαγγελματική του επιτυχία δεν έλεγε να κοπάσει. Τον Σεπτέμβριο του 1993 κυκλοφόρησε το σπουδαίο τους άλμπουμ «In Utero» και σκαρφάλωσε αμέσως στην κορυφή των charts. Γεμάτος με προσωπικές μαρτυρίες του Κομπέιν για τις μάχες της ζωής του, οι οργισμένοι στίχοι του δίσκου γνωρίζουν απαράμιλλη επιτυχία και ενθρονίζουν την μπάντα στην απόλυτη κορυφή.

Όσο όμως οι Nirvana εκτοξεύονταν στη δόξα, τόσο πιο αποξενωμένος ένιωθε ο Κομπέιν από τα υπόλοιπα μέλη. Συνέχισε όμως να υπομένει την πίεση να παραμείνει δεμένο το συγκρότημα, κάτι που θα τους φέρει στη unplugged σκηνή του MTV τον Νοέμβριο του 1993 για ένα live που θα αφήσει εποχή. Σε ένα διάλειμμα από τις περιοδείες του, ο Κομπέιν πέρασε χρόνο με την οικογένειά του οργώντας την Ευρώπη. Στις 4 Μαρτίου 1994, όντας σε ξενοδοχείο στη Ρώμη, ο Κομπέιν παίρνει υπερβολική δόση ηρωίνης και ήδη πολλοί κάνουν λόγο για απόπειρα αυτοκτονίας. Έφτασε στο νοσοκομείο σε κώμα και η Love ανακάλυψε το μοιραίο σημείωμα στο δωμάτιο. Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ, ο Κομπέιν ζούσε πια σαν ερημίτης, περνώντας τον ελεύθερο χρόνο του μόνος και «φτιαγμένος». Η σύζυγος κάλεσε εκ νέου την αστυνομία στις 18 Μαρτίου γιατί ο Κερτ είχε κλειστεί στην ντουλάπα με πιστόλι και ναρκωτικά και απειλούσε να αυτοκτονήσει (σύμφωνα με την επίσημη αστυνομική έκθεση τουλάχιστον). Οι κρατικοί λειτουργοί έκριναν ωστόσο ότι δεν αποτελούσε κίνδυνο για τον εαυτό του και τους άλλους και ήταν απλώς η Love που είχε φοβηθεί για τη ζωή του και έκανε όλο τον σαματά. Οι Αρχές κατέσχεσαν για άλλη μια φορά τα όπλα και τις παράνομες ουσίες. Μετά το περιστατικό, αμφότεροι προσπάθησαν να καθαρίσουν: εκείνη μπήκε σε κέντρο αποτοξίνωσης του Λος Άντζελες κι αυτός υποσχέθηκε μεν να ξεκόψει, εγκατέλειψε ωστόσο την κλινική έπειτα από λίγες μόνο μέρες… Αυτοκτονία Στις 5 Απριλίου 1994, στον ξενώνα της οικίας του στο Σιάτλ, ο 27χρονος Κερτ Κομπέιν αυτοκτόνησε: έβαλε μια καραμπίνα στο στόμα του και πάτησε τη σκανδάλη. Άφησε πίσω του ένα εκτενές στερνό σημείωμα, στο οποίο απευθύνθηκε τόσο στους αμέτρητους θαυμαστές του όσο και στην οικογένειά του. Παρά την επίσημη απόδοση του θανάτου του σε αυτοκτονία, ήδη από την πρώτη στιγμή στενοί φίλοι του ζεύγους δεν έκρυβαν την πεποίθησή τους ότι επρόκειτο για φόνο και ενέπλεκαν χωρίς περιστροφές τη σύζυγο στην όλη υπόθεση. Η Courtney ήταν και παραμένει η μεγάλη πέτρα του σκανδάλου στην τραγική κατάληξη του τραγουδιστή των Nirvana, με αναρίθμητες θεωρίες συνωμοσίας να έρχονται συμπληρωματικά να περιπλέξουν το τοπίο. Μετά τον αιφνίδιο θάνατό του, ο δίσκος «Unplugged in New York» σημείωσε τρελές πωλήσεις και δύο χρόνια αργότερα μια συλλογή με τραγούδια του κυκλοφόρησε («From the Muddy Banks of the Wishkah») για να φτάσει την τρίτη θέση των charts της χρονιάς. Με τον Κομπέιν εκτός κάδρου, οι Grohl και Novoselic επιδόθηκαν σε μακρές δικαστικές μάχες για τα δικαιώματα της μουσικής των Nirvana και μόνο τον Σεπτέμβριο του 2002 ανακοίνωσε η Love ότι οι διαμάχες για τα ακυκλοφόρητα κομμάτια της μπάντας είχαν επιτέλους τακτοποιηθεί. Κι έτσι την ίδια χρονιά η ανθολογία «Nirvana» γέμισε τα ράφια των δισκάδικων με το ακυκλοφόρητο «You Know You’re Right», ενώ το 2004 και το 2005 κυκλοφόρησαν άλλες δυο συλλογές με καινούριο υλικό («With the Lights Out» και «Sliver: The Best of the Box»).

Ο Κομπέιν είχε επιβεβαιώσει την «προφητεία» των 14 του ετών: ήταν πια σουπερστάρ, διάσημος μουσικός και πλούσιος και έφυγε δοξασμένος σαν τον Τζίμι Χέντριξ… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr