Με αφορμή τη συμπλήρωση 70 χρόνων από την παράσταση της τραγωδίας «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, ο Εκθεσιακός Χώρος Επιδαύρου φιλοξενεί φέτος μία έκθεση αφιερωμένη στις τραγικές μορφές του Ιππόλυτου και της Φαίδρας. Η έκθεση φέρει τον τίτλο «Ιππόλυτος-Φαίδρα» και προσφέρει μια γοητευτική αναδρομή στις παραστάσεις των αντίστοιχων τραγωδιών στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου από τη δεκαετία του 1950 έως σήμερα.

Η σύλληψη και η γενική εποπτεία του εγχειρήματος είναι της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, Κατερίνας Ευαγγελάτου. Επιστημονικός υπεύθυνος είναι ο Παναγιώτης Μιχαλόπουλος, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ. Υπεύθυνη για την έρευνα και τεκμηρίωση είναι η Κωνσταντίνα Νικολοπούλου, θεατρολόγος. Τον εκθεσιακό σχεδιασμό και την επιμέλεια έκαναν η Θάλεια Μέλισσα και ο Γιώργος Ρυμενίδης.

Η έκθεση «Ιππόλυτος-Φαίδρα» υλοποιείται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και του Διεθνούς Δικτύου Αρχαίου Δράματος, με την πολύτιμη υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού.

Το εξώφυλλο του προγράμματος της παράστασης
του Ιππόλυτου του Ευριπίδη στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη
(Εθνικό Θεάτρο, 11 Ιουλίου 1954). ©Αρχείο Βιβλιοθήκης Εθνικού Θεάτρου

Οι παραστάσεις του Ιππόλυτου και της Φαίδρας

Η παρουσίαση του Ιππόλυτου του Ευριπίδη από το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη το 1954 έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα για την επίσημη καθιέρωση των Επιδαυρίων έναν χρόνο αργότερα. Έκτοτε, ακολούθησαν επτά ακόμα παραστάσεις του Ιππόλυτου στο αργολικό θέατρο και μία του έργου Φαίδρα του Ρακίνα.

Στην περιοδική έκθεση «Ιππόλυτος-Φαίδρα», παρουσιάζονται πολύτιμα τεκμήρια από τα αρχεία του Φεστιβάλ και του Εθνικού Θεάτρου καθώς και άλλων πολιτιστικών οργανισμών και θιάσων, όπως κοστούμια, μάσκες, μακέτες, παρτιτούρες και οπτικοακουστικό υλικό.

Θα είναι ανοιχτή για το κοινό την περίοδο από 5 Ιουλίου έως 24 Αυγούστου, 18:00-01:00, τις ημέρες των παραστάσεων στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου (Παρασκευή και Σάββατο). Η είσοδος είναι δωρεάν.
Σχέδιο του Γιώργου Πάτσα για το κοστούμι της Αρτέμιδος στην παράσταση του
Ιππόλυτου του Ευριπίδη στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Σπύρου Α. Ευαγγελάτου
(Εθνικό Θεάτρο, 1973). ©Αρχείο Γιώργου Πάτσα

Ιππόλυτος και Φαίδρα

Σύμφωνα με τον μύθο, η Φαίδρα, γυναίκα του βασιλιά Θησέα και πιόνι στο σχέδιο εκδίκησης της θεάς Αφροδίτης, ερωτεύεται τον Ιππόλυτο, γιο του άντρα της και της Αμαζόνας Ιππολύτης. Αφιερωμένος στη λατρεία της θεάς Άρτεμης, ο Ιππόλυτος αρνείται τον έρωτα της Φαίδρας, με ολέθριες συνέπειες.

Όπως επισημαίνει ο Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ και επιστημονικός υπεύθυνος της έκθεσης Παναγιώτης Μιχαλόπουλος: «Ιππόλυτος και Φαίδρα, προγονός και μητριά, βλάσφημη αγνότητα και ανίερο πάθος, και εντέλει Άρτεμη και Αφροδίτη – αυτές οι αντιθέσεις υφαίνουν το δίχτυ μιας τραγωδίας που εκτυλίσσεται στα έσχατα άκρα της ανθρώπινης ύπαρξης: στα απόκρυφα βάθη της ψυχής και συνάμα στο οριακό σημείο όπου το χάος απειλεί την εύθραυστη τάξη του πολιτισμού και του κόσμου».

Αναλυτικά οι παραστάσεις που παρουσιάζονται στην έκθεση:

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 1954
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Ροντήρης
Αλέκος Αλεξανδράκης (Ιππόλυτος), Έλσα Βεργή (Φαίδρα)

ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 1965
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Ροντήρης
Αλέκος Αλεξανδράκης (Ιππόλυτος), Ασπασία Παπαθανασίου (Φαίδρα)

Ο Μηνάς Χατζησάββας ως Ιππόλυτος και η Μπέττυ Αρβανίτη ως Φαίδρα στην
παράσταση του Ιππόλυτου του Ευριπίδη στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Γιάννη
Χουβαρδά (Εθνικό Θεάτρο, 1989). ©Αρχείο Γιάννη Χουβαρδά

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 1973
Σκηνοθεσία: Σπύρος Α. Ευαγγελάτος
Χρήστος Πολίτης (Ιππόλυτος), Μαίρη Αρώνη (Φαίδρα)

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 1984
Σκηνοθεσία: Νίκος Περέλης
Αντώνης Θεοδωρακόπουλος (Ιππόλυτος), Άννυ Πασπάτη (Φαίδρα)

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 1989
Σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς
Μηνάς Χατζησάββας (Ιππόλυτος), Μπέττυ Αρβανίτη (Φαίδρα)

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 2004
Σκηνοθεσία: Βασίλης Νικολαΐδης
Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης (Ιππόλυτος), Φιλαρέτη Κομνηνού (Φαίδρα)

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 2014
Σκηνοθεσία: Λυδία Κονιόρδου
Νίκος Κουρής (Ιππόλυτος), Λυδία Κονιόρδου (Φαίδρα)

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ 2023
Δραματουργική επεξεργασία – Διασκευή – Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου
Ορέστης Χαλκιάς (Ιππόλυτος), Κόρα Καρβούνη (Φαίδρα)

ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΜΕΓΑΛΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ 2009
Φαίδρα του Ρακίνα
Σκηνοθεσία: Nicholas Hytner
Dominic Cooper (Ιππόλυτος), Helen Mirren (Φαίδρα)

*Photo cover: Η Helen Mirren ως Φαίδρα στην παράσταση της Φαίδρας του Ρακίνα στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Nicholas Hytner (Εθνικό Θέατρο Μεγάλης Βρετανίας, 2009). Φωτ. Εύη Φυλακτού / Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου