Αστυπάλαια, η «πεταλούδα» του Αιγαίου πρωτοπορεί στη βιώσιμη κινητικότητα

Με την Αστυπάλαια έχουμε επανειλημμένως ασχοληθεί από αυτή εδώ την ενότητα, από τότε που το γκρουπ Volkswagen αποφάσισε να συνεργαστεί με την Ελληνική κυβέρνηση και την Δημοτική αρχή του νησιού, σε ένα πρόγραμμα βιώσιμης κινητικότητας που ενδεχομένως σε λίγα χρόνια να εφαρμόζεται σε όλα τα νησιά του Αιγαίου αρχιπελάγους.

Άλλο όμως να γράφεις εξ αποστάσεως και άλλο να ζεις αυτή την δραστηριότητα και να ακούς από το στόμα του Δημάρχου κ. Νίκου Κομινέα το πώς μέσα σε περίπου δυο χρόνια έχει αλλάξει προς το καλύτερο η αυτοκίνηση σε ένα από τα πιο όμορφα νησιά του κόσμου.

Ταξιδέψαμε λοιπόν πρόσφατα στην Αστυπάλαια, προσκεκλημένοι της Kosmocar (εισαγωγέα του VW Group στην Ελλάδα) και είδαμε από κοντά αυτό για το οποίο έχουμε γράψει διάφορα άρθρα στο παρελθόν, ενώ δεν κρύβουμε πως (προσωπικά ο γράφων) αισθανθήκαμε πιο κοντά στην ηλεκτροκίνητη μετακίνηση για την οποία αναφερόμαστε συχνά πυκνά με άρθρα γνώμης.

Στην Αστυπάλαια λοιπόν, όπου εφαρμόζεται πιλοτικά το 6ετές πρόγραμμα της VW σε συνεργασία με τις αρχές του τόπου και πολλούς εταιρικούς υποστηρικτές, είχαμε μια μοναδική ευκαιρία να δούμε πως θα μετακινούμαστε μετά από καμιά 10αριά χρόνια σε όλη την Ελλάδα.

Όλα ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 2020 με τη συμφωνία Ελληνικής κυβέρνησης και VW Group να μετατρέψουν την Αστυπάλαια σε νησί-μοντέλο κινητικότητας με ουδέτερο κλιματικό αποτύπωμα. Σχεδόν τρία χρόνια μετά το πρόγραμμα βρίσκεται σχεδόν στο τελικό στάδιο και ο επισκέπτης μπορεί να ωφεληθεί από τα αποτελέσματα του «πειράματος» με λογικές χρεώσεις, απολαμβάνοντας – κυρίως – την ραγδαία βελτίωση στις εντός του νησιού μετακινήσεις για οποιονδήποτε λόγο.

Οι αλλαγές στον στόλο των αυτοκινήτων του νησιού ξεκίνησαν με τα περιπολικά της ΕΛΑΣ, του Λιμενικού Σώματος, της Δημοτικής αρχής και των οχημάτων του αεροδρομίου. Ακολούθησαν ένας στόλος από ηλεκτρικά ποδήλατα (Ducati) και ηλεκτρικά δίκυκλα (Seat MÓ eScooter 125), αλλά και τα πρώτα ιδιωτικά οχήματα (VW e-up!, ID.3 και ID.4). Υπάρχουν 2 ρarking zones για τα ηλεκτρικά ποδήλατα και τα σκούτερ, το ένα στο λιμάνι και το άλλο στην Χώρα. Επίσης, πέντε ID. Buzz ανέλαβαν το ρόλο της αστικής κατά παραγγελίας μετακίνησης (με λογική χρέωση) διαθέσιμα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Αξίζει να σημειώσουμε πως, το ασθενοφόρο του άρτια εξοπλισμένου σε ανθρώπινη και υλικοτεχνική υποδομή Κέντρου Υγείας του νησιού είναι ηλεκτρικό, ενώ αναμένεται και ένα ακόμα ασθενοφόρο (ένα e-Crafter διαμορφωμένο από ελληνική εταιρία).

Ήδη στην Αστυπάλαια κυκλοφορούν 84 ηλεκτρικά οχήματα (εκ των οποίων 51 ανήκουν σε ιδιώτες & ένα e-taxi), υπάρχουν 20 (10 διπλά) δημόσια σημεία φόρτισης, ένας ταχυφορτιστής 50KW για το ηλεκτρικό ασθενοφόρο, 18 ιδιωτικά wallboxes, τριάντα στάσεις από όπου τα ID.Buzz παραλαμβάνουν ή αποβιβάζουν (κατόπιν αιτήματός μέσω της εφαρμογής astyBUS), ενώ πολλές τοπικές επιχειρήσεις έχουν ήδη προμηθευτεί ηλεκτρικά οχήματα επωφελούμενες και από την προνομιακή τιμολογιακή αντιμετώπιση. Οι εταιρείες ενοικιάσεων αγόρασαν 30 VW e-Up στην εκπληκτική τιμή των 7000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου και του οφέλους 3000 ευρώ για κάθε παλιό αυτοκίνητο που απέσυραν.

Επιπλέον, μέσω του προγράμματος e-Astypalea, οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού μπορούν να αγοράσουν ένα ηλεκτρικό όχημα με συνολικό οικονομικό όφελος περίπου το 40% της αξίας του.

Όλα τα παραπάνω τίθενται στην υπηρεσία των μόνιμων κατοίκων και των επισκεπτών, μέσω της εφαρμογής astyMOVE που μπορεί καθένας να εγκαταστήσει (είναι αλήθεια με δαιδαλώδη τρόπο) στο Ios ή Android Smartphone του. Στην εφαρμογή αυτή περιλαμβάνονται οι κατηγορίες AstyBUS για τις αστικές μετακινήσεις με τα ID. Buzz (με ευθύνη της ισπανικής εταιρίας K2) και AstyGO για χρήση eBike, ηλεκτρικών scooter ή ηλεκτρικών αυτοκινήτων που στην περίπτωσή μας ήταν 8 ID.3 προσφερόμενα (σε 15 parking zones) για car sharing. Το κόστος χρήσης είναι ανάλογο με τον χρόνο που χρησιμοποιείς το κάθε τετράτροχο ή δίκυκλο όχημα και την εποχή, με μέγιστη δυνατότητα ενοικίασης 5 διαφορετικών οχημάτων, από 2 έως 6 ώρες. Σε περίπτωση βλάβης στη διάρκεια του χρόνου ενοικίασης, ειδοποιείς μέσω τηλεφωνικής γραμμής ενημέρωσης & εξυπηρέτησης κοινού και αναλαμβάνει ο πάροχος της υπηρεσίας μηδενίζοντας την χρέωση για τον χρήστη.

Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα της δραστηριότητας astyBUS είναι αποκαλυπτικά για την μετάλλαξη της αυτοκίνησης στην Αστυπάλαια και για τη δυναμική της στο άμεσο μέλλον. Συγκεκριμένα, από τον Ιούνιο 2022 έως τον Μάιο 2023, έγιναν 27.327 ηλεκτρικές μετακινήσεις, από 1.762 χρήστες (19% κατοίκους, 47% Έλληνες τουρίστες και 34% διεθνείς τουρίστες), με το 25% των κατοίκων να χρησιμοποιεί την εφαρμογή astyBUS των αστικών μετακινήσεων. Το σύνολο των διανυθέντων χιλιομέτρων ήταν 211.400 χιλιόμετρα (η μέγιστη διαδρομή στο νησί είναι μόλις 15 χιλιόμετρα) με ότι αυτό σημαίνει για τη μείωση της μόλυνσης του περιβάλλοντος.

Το γκαράζ των 5 ID. Buzz (με 15 οδηγούς για το καλοκαίρι), είναι στη μέση του νησιού και το ωράριο λειτουργίας ξεκινά από τις 7 το πρωί έως τις 2 τα ξημερώματα (για το καλοκαίρι). Το κόστος ξεκινά από το 1 ευρώ, ενώ υπάρχουν και κάρτες (με 10 ευρώ αγοράζεις ημερήσια κάρτα για 6 διαδρομές ενώ οι κάτοικοι με κάρτα 50 ευρώ εξασφαλίζουν 50 διαδρομές τον μήνα.

Όσον αφορά την εφαρμογή astyGO (ενοικίαση ηλεκτρικών οχημάτων), χρησιμοποιήθηκε μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου 2022 από 209 χρήστες (το 93% τουρίστες) για 487 διαδρομές που κάλυψαν συνολικά 13.741 χιλιόμετρα. Συνολικά υπολογίστηκε ότι οι εκπομπές CO2 εξ αιτίας του astyMOVE μειώθηκαν κατά 30 τόνους ετησίως.

Βέβαια η ηλεκτρική ενέργεια για τις ανάγκες της Αστυπάλαιας μέχρι στιγμής παράγεται από ένα εργοστάσιο με diesel μηχανές της ΔΕΗ, που καταναλώνει 1,8 εκατομμύρια λίτρα ετησίως εκπέμποντας στο περιβάλλον περίπου 5.000 τόνους εκπομπών CO2.

Προς το παρόν, η μόνη πράσινη παραγωγή ενέργειας στο νησί είναι τα φωτοβολταϊκά πάνελ πάνω από το γκαράζ που παραχώρησε ο Δήμος για την εξυπηρέτηση του προγράμματος, που παράγουν ενέργεια για 45 ηλεκτρικά οχήματα ετησίως. Όμως, το 2024 (έχει ήδη ολοκληρωθεί η δημοπράτηση του έργου), ένα υβριδικό σύστημα με πάνελ και μπαταρίες θα παρέχει 3,5 MW ενέργειας, καλύπτοντας το 100% των αναγκών για τα ηλεκτρικά οχήματα (και περισσότερο από 50% της συνολικά απαιτούμενης ενέργειας για τις ανάγκες του νησιού), ενώ προβλέπεται έως το 2030 με πράσινη ενέργεια να καλύπτονται περισσότερο από το 80% της απαιτούμενης ηλεκτρικής ενέργειας για όλη την Αστυπάλαια.

Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα όπως αναλύθηκαν από τον κ. Mike Stephan (επικεφαλής του σχεδίου από την πλευρά της VW), από εκπρόσωπο του Πανεπιστημίου Αιγαίου και από τον δήμαρχο του νησιού, ξεπερνούν τις προσδοκίες των εμπνευστών αυτού του σχεδίου, με το νησί, τους κατοίκους του και τους επισκέπτες να επωφελούνται ποικιλοτρόπως (οικονομικά και ποιότητα ζωής) από την πράσινη κινητικότητα. Ταυτόχρονα, το σχέδιο έγινε πόλης έλξης τουριστών για την Αστυπάλαια, μεγάλο ποσοστό (άνω του 50%) των οποίων δήλωσαν πως επιθυμούν να επανέλθουν στο νησί εξ αιτίας του προγράμματος.

Κλείνουμε γράφοντας ότι, σε πρώτο πρόσωπο θεωρούμε το πρόγραμμα πράσινης κινητικότητας όπως το είδαμε στην Αστυπάλαια, ιδανική λύση για τις μετακινήσεις, ειδικά στα νησιά που το καλοκαίρι κατακλύζονται από τουρίστες. Το όφελος είναι διπλό καθώς βελτιώνει το βιοτικό επίπεδο των μόνιμων κατοίκων και των επισκεπτών, ενώ για τους δεύτερους η οικονομική ελάφρυνση είναι δεδομένη χωρίς να χάσουν τίποτα από τα πλεονεκτήματα της ιδιωτικής μετακίνησης. Σε κάθε περίπτωση, εάν το καλοκαίρι επιλέξετε την Αστυπάλαια, εγκαταστήσετε στο κινητό σας την εφαρμογή astyMOVE και ξεχάστε το ιδιωτικό σας όχημα.