Η μάρκα αυτοκινήτων Mazda ξεκίνησε την δραστηριότητά της πριν 100 χρόνια σαν κατασκευαστής προϊόντων φελλού. Σήμερα τις ρίζες στο πρώτο της ηλεκτρικό όχημα, το MX-30, αλλά όχι μόνο για νοσταλγικούς λόγους, καθώς το συχνά υποτιμημένο υλικό μας επιδεικνύει μια ολοκληρωμένη σειρά χαρακτηριστικών που κάνουν το φελλό εξαιρετική επιλογή για εφαρμογές στη σύγχρονη αυτοκινητοβιομηχανία.
Ο φελλός και το MX-30
Σήμερα, μόνο οι πραγματικοί υποστηρικτές της Mazda γνωρίζουν ότι, ξεκίνησε ως κατασκευαστής φελλών, ονόματι Toyo Cork Kogyo το 1920. Την τότε περίοδο, οι φελλοειδής βελανιδιές υπήρχαν σε αφθονία στην περιοχή της Hiroshima, και τα τοπικά ναυπηγεία αντιπροσώπευαν μια ανοδική πηγή ζήτησης για προϊόντα φελλού. Σήμερα, με το MX-30, το πρώτο ηλεκτροκίνητο μοντέλο της, κάνει ένα τολμηρό βήμα για το βιώσιμο μέλλον της αυτοκινητοβιομηχανίας, αποτίνοντας φόρο τιμής σε αυτή τη πλούσια κληρονομιά.
Το ΜΧ-30 δεν είναι απλά όχημα μηδενικών ρύπων, αλλά κρατάει και το συνολικό αποτύπωμα άνθρακα στο ελάχιστο, καθώς και εκπέμπεται σημαντικά λιγότερο CO2 κατά τη διαδικασία παραγωγής. Επιπλέον, διαθέτει μια σειρά από καινοτόμα και βιώσιμα υλικά, από δέρμα vegan έως και ίνες που είναι κατασκευασμένες από υλικό που αναπνέει που παράγεται από ανακυκλώσιμα μπουκάλια PET και φυσικά, φελλό. «Τοποθετήσαμε φελλό εκεί που συνήθως χρησιμοποιείται καουτσούκ στο αυτοκίνητο: Στην κεντρική κονσόλα και στις εσωτερικές χειρολαβές των θυρών. Αυτό προσδίδει την οπτική και απτική ζεστασιά της φύσης στο όχημα» λέει ο Design Director στη Mazda Motor Europe. Όμως η εμφάνιση δεν είναι ο μόνος λόγος για τον οποίον ο φελλός αναδείχθηκε ως το υλικό που ξεχωρίζει στο MX-30. Συγκριτικά με το καουτσούκ, ο φελλός είναι μια πιο βιώσιμη και εξαιρετικά λειτουργική επιλογή σε περισσότερα από ένα θέματα.
Ευέλικτο και φιλικό προς το περιβάλλον
Ο φελλός είναι σίγουρα μια από τις πιο ευέλικτες και φιλικές προς το περιβάλλον διαθέσιμες επιλογές. Προέρχεται από το φλοιό των βελανιδιών χωρίς να προκαλείται καμία ζημιά στα ίδια τα φυτά. Μόνο αυτό το συγκεκριμένο είδος δέντρου έχει φλοιό που αναγεννιέται, που σημαίνει ότι μόλις απογυμνωθεί από το εξωτερικό του κέλυφος, το δέντρο θα αναπαράγει πλήρως το προστατευτικό περίβλημα χωρίς καμία παρενέργεια. Συνήθως πριν την πρώτη συγκομιδή, μια φελλοειδής βελανιδιά μεγαλώνει για 25 χρόνια εντελώς ανενόχλητη. Από τότε και έπειτα, ένα μεμονωμένο φυτό βελανιδιάς θερίζεται κάθε εννέα χρόνια. Όσο αυξάνεται η ηλικία του δέντρου, η ποιότητα του φλοιού και συνεπώς τα προϊόντα του φελλού που παράγονται αυξάνεται: για παράδειγμα για τη παραγωγή πωμάτων φιαλών υψηλής ποιότητας, χρησιμοποιούνται μόνο φλοιοί δέντρων που είναι τουλάχιστον 40 ετών.
Εν τω μεταξύ, τα δάση φυλλοειδών βελανιδιών εκτείνονται σε 2,2 εκατομμύρια εκτάρια της περιοχής της Μεσογείου μεταξύ της Πορτογαλίας και της Τυνησίας, ενώ αποτελούν φυσικό βιότοπο για περισσότερα από 200 διαφορετικά είδη και θεωρούνται ένα από τα 36 hotspot βιοποικιλότητας στον κόσμο. Και δεν είναι μόνο αυτό: Τα δάση χρησιμεύουν επίσης ως τεράστιες καταβόθρες άνθρακα, ενδεικτικά ένα εκτάριο από φελλό συγκρατεί 14,7 τόνους επιβλαβούς αερίου ετησίως. Το αποτέλεσμα; Ο φελλός είναι ένα από τα ελάχιστα υλικά που διαθέτουν αρνητικό αποτύπωμα άνθρακα: Σημαντικά περισσότερο CO2 δεσμεύεται παρά εκπέμπεται κατά τη διάρκεια παραγωγής του φελλού.
Επομένως, ο φελλός είναι απόλυτα σύμφωνος με το όραμα βιωσιμότητας που εκφράζεται στο MX-30, αλλά αυτό δεν είναι το μόνο που μπορεί να κάνει αυτό το θαυμαστό υλικό. Ο φελλός είναι επίσης αδιαπέραστος από υγρά και αέρια και παρουσιάζει υψηλή αντοχή στην τριβή. Αυτό οφείλεται στην ειδική κυψελοειδή δομή του φελλού, όπως καθώς και μια ουσία που ονομάζεται σουβερίνη, η οποία αποτελεί περίπου το 45 τοις εκατό του υλικού. Είναι εκ φύσεως υδροφοβικό, και δρα ως σφραγιστικό κατά της διείσδυσης νερού και άλλων υγρών. Χαρακτηριστικά τα οποία είναι απαραίτητα για τις εφαρμογές του εσωτερικού του αυτοκινήτου, όπου τα υλικά χρησιμοποιούνται συχνά για πολλά χρόνια. Η σουβερίνη επίσης έχει εξαιρετική μόνωση στη θερμότητα και στην ακουστική και κάνει το φελλό υποαλλεργικό, άλλο ένα εξαιρετικό πλεονέκτημα της χρήσης του στην καμπίνα του οχήματος. Επιπλέον, ο φελλός είναι εξαιρετικά ελαφρύς, καθώς 60% από τη συνολική του μάζα αποτελείται από αέριο, ενώ με βάρος μόνο 0,16 γραμμάρια ανά cm², αυτό το φυσικό υλικό υπερέχει σε πολλά σημεία από τα καθιερωμένα πλαστικά και καουτσούκ. Η φυσική υφή και η ευκαμψία, το κάνουν ζεστό και ευχάριστο στην αφή, προσφέροντας τέλεια σχεδιαστική εμφάνιση και απτική εμπειρία για τους επιβάτες.
Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά καθιστούν το φελλό ένα εξαιρετικό υλικό βάσης για τις εφαρμογές των αυτοκινήτων. Προτού όμως χρησιμοποιηθεί αυτό το υλικό στο MX-30, έπρεπε να πραγματοποιηθούν μερικά επιπλέον βήματα. Όπως τα περισσότερα φυσικά υλικά , έτσι και ο φελλός είναι διαθέσιμος σε πολλές διαφορετικές ποιότητες και βαθμούς και οι τεχνικές απαιτήσεις που τέθηκαν από τους μηχανικούς της μάρκας ήταν υψηλές. “Το εσωτερικό μπορεί να είναι ένα πολύ σκληρό περιβάλλον. Για παράδειγμα, οι υπεριώδεις ακτίνες που διεισδύουν στην καμπίνα μπορούν να υποβαθμίσουν την ποιότητα του φελλού με την πάροδο του χρόνου”, εξηγεί ο Chief Designer του μοντέλου, που είναι το πρώτο αυτοκίνητο μαζικής παραγωγής που διατίθεται στην Ευρώπη και χρησιμοποιεί φελλό.
Στην Amorim Cork Composites, μια θυγατρική ενός από τους μεγαλύτερους παραγωγούς φελλού στον κόσμο, η ομάδα προϊόντων της Mazda βρήκε ένα συνεργάτη που θα μπορούσε να διασφαλίσει την ποιότητα και τη λειτουργικότητα του φελλού. Η θυγατρική βρίσκεται στην κοιλάδα Douro της Πορτογαλίας, η οποία είναι μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco, ο κατασκευαστής όχι μόνο παράγει υψηλής ποιότητας φελλό, αλλά δεσμεύεται επίσης για ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας. Εφαρμόζοντας τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, η εταιρεία έχει εφαρμόσει μια ολοκληρωμένη παραγωγική διαδικασία που επιτρέπει και προωθεί την επαναχρησιμοποίηση όλων των υποπροϊόντων που σχετίζονται με την επεξεργασία του φελλού. Έτσι, το 60% των ενεργειακών αναγκών της εταιρείας καλύπτεται με ενέργεια από βιομάζα που παράγεται από σκόνη φελλού, ένα παραπροϊόν της παραγωγικής διαδικασίας. Όπου είναι δυνατόν, ο φελλός ανακυκλώνεται ή επαναχρησιμοποιείται σε άλλες εφαρμογές.
Ο φελλός που χρησιμοποιείται στο MX-30 είναι κατασκευασμένος από υπολείμματα φελλού και πλεονάζοντα κομμάτια που συσσωρεύονται κατά τη παραγωγή πωμάτων για φιάλες. Αυτό σημαίνει ότι μόνο ο φελλός υψηλότερης ποιότητας που συλλέγεται από δέντρα ηλικίας τουλάχιστον 40 ετών βρίσκει τον δρόμο του για το εσωτερικό του αυτοκινήτου. Ο φελλός στη συνέχεια κοκκοποιείται και σχηματίζεται σε ένα μακρόστενο υλικό με τη βοήθεια διαφορετικών συνδετικών παραγόντων. Για την επίτευξη της απτικής, αισθητικής και χαρακτηριστικών απόδοσης, ο σύνθετος φελλός περνάει από μια περίτεχνη διαδικασία διύλισης. Για παράδειγμα, χρησιμοποιείται ειδική επίστρωση και υλικό βάσης για την εξασφάλιση ιδιαίτερης αντοχής και αντίστασης στις ακτίνες UV.
Μαζί, οι δύο εταιρείες κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα σύνθετο φελλό που είναι κατάλληλος για τις υψηλές απαιτήσεις που έχει η καμπίνα του αυτοκινήτου, αξιοποιώντας στο έπακρο τα εξαιρετικά χαρακτηριστικά που έρχονται φυσικά με αυτό το θαυμαστό υλικό.
Φελλός: Ένα ευέλικτο προϊόν
Τα φυσικά χαρακτηριστικά του φελλού τον καθιστούν ως ένα εξαιρετικό υλικό για πολλές διαφορετικές εφαρμογές, όπως:
– Μεταφορές: Χρησιμοποιείται ευρέως ως ελαφρύ και αποτελεσματικό μονωτικό υλικό στα τρένα, πλοία ή αεροδιαστημικές εφαρμογές. Μπορεί να βρεθεί σε οροφές, τοίχους, χωρίσματα ή δάπεδα.
– Αυτοκινητοβιομηχανία: Αν και ο φελλός εξακολουθεί να είναι ασυνήθιστος ως στοιχείο εσωτερικής διακόσμησης, χρησιμοποιείται συχνά σε δομικά στοιχεία (ηχομόνωση) ή για παρεμβύσματα (υδατοαπωθητικό)
– Δάπεδα: Ειδικά στη Γερμανία, ο φελλός είναι ένα δημοφιλές υλικό για δάπεδα στα σπίτια- ή για ηχομόνωση είτε για το ίδιο το πάτωμα.
– Μόδα: Από παπούτσια μέχρι και τσάντες, αξεσουάρ από φελλό μπορούν να βρεθούν σε ολόκληρο τον κόσμο της μόδας.
Νίκος Τσάδαρης
