Καθώς ο στόλος των επαγγελματικών οχημάτων στην Ελλάδα ήταν ήδη γερασμένος πριν την κρίση, προστέθηκε και η έλλειψη θέσπισης μέτρων (κινήτρων και αντικινήτρων), με αποτέλεσμα η Ελλάδα πλέον να βρίσκεται στην τελευταία θέση από πλευράς παλαιότητας φορτηγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πρόκειται για μια αρνητική «πρωτιά», καθώς οι συνέπειες στο περιβάλλον και στην οδική ασφάλεια είναι δραματικές, όπως και στην αξιοπιστία των μεταφορών. Ανά αντιρρυπαντική τεχνολογία (Euro), τα στοιχεία είναι εξίσου απογοητευτικά:

Αντιρρυπαντική τεχνολογία Κατηγορία φορτηγών
Ελαφρά φορτηγά Μεσαία φορτηγά Βαρέα φορτηγά
EURO 6(2014- σήμερα),

ως 3 ετών

 0.7% 0.2% 0.7%
EURO 5(2010-2013),

4-7 ετών

 2.9% 0.6% 0.8%
EURO 4(2007-2009),

8-11 ετών

 16.6% 5.2% 13%
EURO 3(2002-2006),

11-15 ετών

 19.1% 23.6% 23.1%
EURO 0, 1, 2(1977-2001),

16 ετών και πλέον

 60.8% 70.4% 62.5%

Αντίθετα, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, προς αποφυγή των δυσμενών συνεπειών από τα υπέργηρα φορτηγά και λεωφορεία, έχουν προβεί ήδη από δεκαετίες σε θέσπιση μέτρων για τη μείωση κυκλοφορίας μεσαίων και βαρέων οχημάτων στα αστικά κέντρα.

Οι περισσότερες χώρες έχουν καθιερώσει άδεια εισόδου επί πληρωμή, μέσω αυτοκόλλητου sticker, που παρέχεται στους κατόχους φορτηγών και λεωφορείων, ώστε να πληρώνουν έναντι της επιβάρυνσης που προκαλούν, βασιζόμενο στην ηλικία, στους ρύπους που εκπέμπει και στο βάρος του φορτηγού. Ακόμα περισσότερο, στις πλέον προοδευτικές χώρες, όπως στην Σουηδία, τα λεωφορεία και φορτηγά επιτρέπεται να κυκλοφορούν το πολύ ως έξι χρόνια από την ημερομηνία της πρώτης ταξινόμησης τους.

Κατά συνέπεια αυτό που θα περίμενε κανείς από την ελληνική πολιτεία είναι, επειγόντως να λάβει μέτρα για την ανανέωση των παλαιών φορτηγών και λεωφορείων, ώστε να ανανεωθεί ο παλαιότερος και πλέον ρυπογόνος στόλος της ΕΕ.

Τα μέτρα αυτά, με κίνητρα και αντικίνητρα θα έπρεπε να είναι τα εξής:

  • Κυμαινόμενα τέλη κυκλοφορίας, αναλόγως με την αντιρρυπαντική τεχνολογία (Euro) και το βάρος /θέσεις των επαγγελματικών οχημάτων, με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος στα φορτηγά /λεωφορεία της πλέον σύγχρονης αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.
  • Διαβαθμιζόμενα διόδια εθνικών οδών, αναλόγως με την αντιρρυπαντική τεχνολογία (Euro) και το βάρος /θέσεις των επαγγελματικών οχημάτων, που θα ευνοούν ιδιαίτερα τα νεώτερα οχήματα, που θα φέρουν κατάλληλη σήμανση.
  • Αντικατάσταση του πράσινου δακτυλίου με ελεγχόμενη είσοδο στο κέντρο των πόλεων, μέσω της έκδοσης σήματος εισόδου (sticker) και με κόστος ανάλογο της αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.
  • Ιδιαίτερα αυξημένο κόστος ή και απαγόρευση εισόδου στα αστικά κέντρα των υπέργηρων φορτηγών και λεωφορείων (Euro 0, 1, 2).

Νίκος Τσάδαρης