Το πρόσφατο τροχαίο δυστύχημα στην Πλατεία Αγίας Σοφίας του Νέου Ψυχικού, το οποίο προκάλεσε μια 88χρονη οδηγός με εν ισχύι δίπλωμα οδήγησης, έφερε ακόμη μία φορά στην επιφάνεια τη σχέση της ηλικίας με το δίπλωμα οδήγησης.

Το «προφανές» και εύκολο συμπέρασμα που θα μπορούσε κάποιος να βγάλει από την επιδερμική μελέτη του γεγονότος είναι το ότι από μία ηλικία και μετά θα πρέπει να μας αφαιρείται το δίπλωμα οδήγησης.

Είναι όμως έτσι, ή μήπως προσπαθούμε να λύσουμε το πρόβλημα με ισοπεδωτική λογική επιπέδου «οι με σκούρο χρώμα δέρματος απαγορεύεται να οδηγούν τη νύχτα, επειδή είναι δυσδιάκριτοι…»;

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Η οδήγηση είναι μια επίκτητη δεξιότητα, η οποία (όπως και το ποδήλατο) δεν ξεχνιέται με την πάροδο του χρόνου. Αντίθετα, κάθε χιλιόμετρο που διανύει ο οδηγός, του προσθέτει νέα στοιχεία στη «βάση δεδομένων» του (βλέπε εμπειρία), τα οποία αξιοποιώντας (ειδικά σε μια δύσκολη στιγμή) τον διευκολύνουν να προλάβει ή και να αντιδράσει καλύτερα στην προσπάθεια αποφυγής της εμπλοκής (βλέπε σύγκρουση).

Αυτό που πρέπει να εξετάσουμε όμως είναι κατά πόσο οι έμφυτες δεξιότητες (όραση, ακοή, ταχύτητα αντιδράσεων, νοητική κατάσταση κ.λπ.) του οδηγού παραμένουν σε ικανοποιητικά επίπεδα με την πάροδο του χρόνου.

Για τον σκοπό αυτό υπάρχει συγκεκριμένη νομοθεσία που μπορεί (αν ακολουθηθεί σωστά η προβλεπόμενη διαδικασία) να πιστοποιήσει τη φυσική επάρκεια ενός οδηγού μεγάλης ηλικίας, προκειμένου αυτός να διατηρεί το δίπλωμα οδήγησης που του παρείχε κάποτε η πολιτεία.

Παλαιότερα, κάθε πολίτης μπορούσε να πάρει ερασιτεχνικό δίπλωμα οδήγησης από τα 18 του χρόνια και στη συνέχεια να θεωρείται ικανός οδηγός μέχρι τα 65 του. Αυτό σχετικά πρόσφατα άλλαξε και τα ερασιτεχνικά διπλώματα θα πρέπει να ανανεώνονται κάθε 15 χρόνια, έπειτα από εξέταση επάρκειας από παθολόγο και οφθαλμίατρο.

Στη συνέχεια, από τα 65 έτη έως και τα 80, η ανανέωση διπλώματος γίνεται ανά 3ετία και πάλι με βεβαίωση επάρκειας από τις δύο παραπάνω ιατρικές ειδικότητες.

Από τα 80 έτη και μετά, η διατήρηση του διπλώματος δυσκολεύει και ο ενδιαφερόμενος, αφού εξεταστεί από 4 διαφορετικούς ιατρούς (παθολόγο, οφθαλμίατρο, νευρολόγο και ΩΡΛ), μπορεί να διατηρήσει το δίπλωμα έως και για δύο χρόνια και ενδεχομένως με 8 περιορισμούς (π.χ. δεν θα οδηγεί το βράδυ, δεν θα τρέχει με περισσότερα από Χ χιλιόμετρα, δεν θα απομακρύνεται από τη βάση του για περισσότερα από Ψ χιλιόμετρα κ.λπ.).

Όλα τα παραπάνω, εφόσον γίνουν όπως πρέπει, επαρκούν για να συνεχίσουν με δίπλωμα οι πραγματικά ικανοί. Όμως…

Σε πάρα πολλές περιπτώσεις, αυτοί που θέλουν να ανανεώσουν το δίπλωμά τους (ανεξαρτήτως ηλικίας), αντί να ακολουθήσουν την προβλεπόμενη από τον νόμο οδό μέσω επίσκεψης στους γιατρούς, απευθύνονται στη «συμπαθή τάξη» των διεκπεραιωτών, οι οποίοι με επιπλέον των προβλεπόμενων παραβόλων χρεώσεις τούς φέρνουν το θεωρημένο δίπλωμα στο σπίτι… χωρίς ούτε καν συνάντηση (πόσω μάλλον εξέταση) από γιατρό.

Εκτός από αυτό, πολλοί συμβεβλημένοι με το Δημόσιο γιατροί, που οφείλουν να εξετάσουν προκειμένου να δώσουν τη συγκατάθεσή τους στη διατήρηση διπλώματος του ενδιαφερόμενου, εξαιτίας αμέλειας αλλά και της χαμηλότατης αμοιβής που λαμβάνουν για τη σχετική διαδικασία, το μόνο που κάνουν είναι να λένε «καλώς ήρθες» και «γεια σου» στον υπό εξέταση οδηγό, να συμπληρώνουν τη σχετική φόρμα χωρίς ούτε καν μια τυπική εξέταση.

Αυτές οι… μέθοδοι συντελούν ούτως ώστε, εκεί έξω στους δρόμους, να οδηγεί «κάθε καρυδιάς καρύδι», με πολλές φορές τραγικά αποτελέσματα, όπως πρόσφατα στο Ψυχικό. Εδώ λοιπόν καλείται η συντεταγμένη πολιτεία να δράσει ποιοτικά και όχι οριζόντια (δηλαδή, απαγορεύοντας σε όλους τους ηλικιωμένους την οδήγηση), υποχρεώνοντας και ελέγχοντας αυστηρά όσους είναι επιφορτισμένοι με την πιστοποίηση επάρκειας των οδηγών, να κάνουν όπως πρέπει τη δουλειά τους και όχι να συμπεριφέρονται σαν… ταχυδρόμοι προωθώντας και μόνο συμπληρωμένες φόρμες στις Διευθύνσεις Συγκοινωνιών.