Το νέο έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας που προβλέπει εμπάργκο στην εξαγωγή του πετρελαίου της στην Ε.Ε. μονοπώλησε τις συζητήσεις της πρώτης ημέρας στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής των ευρωπαίων ηγετών στις Βρυξέλλες, χωρίς να λείπουν οι αντεγκλήσεις, οι αστερίσκοι αλλά και τα παζάρια από πλευράς της Ουγγαρίας που έθετε βέτο, ζητώντας εγγυήσεις.

Τελικά επήλθε συμφωνία κατά τη διάρκεια του δείπνου των «27» τα μεσάνυχτα, με τον πρόεδρο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ να ανακοινώνει ότι «μια τεράστια πηγή χρηματοδότησης για την πολεμική μηχανή της Ρωσίας κόβεται, καθώς η συμφωνία καλύπτει πάνω από τα 2/3 των (σ.σ. ευρωπαϊκών) εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία» με στόχο να ασκηθεί η μέγιστη δυνατή πίεση στη Μόσχα για να τερματίσει τον πόλεμο.

Στο επίμαχο αυτό ζήτημα η ελληνική πλευρά ήταν ξεκάθαρη από την πρώτη στιγμή, με τον πρωθυπουργό να δηλώνει προσερχόμενος στη Σύνοδο ότι «οι επιμέρους ενστάσεις κρατών – μελών μπορούν να καμφθούν για να καταλήξουμε τελικά στο επιθυμητό αποτέλεσμα», όπως και συνέβη.

Παράλληλα, η νέα αυτή δέσμη αντιποίνων κατά της Ρωσίας περιλαμβάνει και άλλα σκληρά μέτρα, όπως τον αποκλεισμό από το διεθνές χρηματοπιστωτικό SWIFT τριών ρωσικών τραπεζών, ιδίως της Sberbank, την απαγόρευση μετάδοσης των εκπομπών τριών ρωσικών κρατικών τηλεοπτικών σταθμών στην ΕΕ και κυρώσεις σε βάρος περίπου εξήντα προσώπων που ευθύνονται ιδίως για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία.

Μείωση κατά 90% των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία εντός 2022

Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε τις πρώτες πρωινές ώρες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εξήγησε ότι εξαιρούνται προσωρινά από το εμπάργκο οι εισαγωγές πετρελαίου μέσω αγωγών.

Χάρη στην εθελοντική δέσμευση της Γερμανίας και της Πολωνίας να σταματήσουν τις εισαγωγές τους μέσω του αγωγού Ντρούζμπα, το εμπάργκο θα εξαλείψει «περίπου το 90%» των ευρωπαϊκών εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου «μέχρι το τέλος του έτους», τόνισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προσθέτοντας ότι για το υπόλοιπο 10%, το Συμβούλιο θα επανέλθει το ταχύτερο δυνατό.

Η εξαίρεση των εισαγωγών μέσω του αγωγού Ντρούζμπα, ο οποίος προμηθεύει ιδίως την Ουγγαρία, επέτρεψε να αρθεί το βέτο της Βουδαπέστης, που εμπόδιζε για αρκετές εβδομάδες την εφαρμογή του 6ου πακέτου κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Η οριστική συμφωνία για το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο αναμένεται να εγκριθεί εντός της εβδομάδας από τους μόνιμους αντιπροσώπους των κρατών-μελών και να υιοθετηθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Έκτακτη χρηματοδότηση στην Ουκρανία

Συμφωνήθηκε επίσης, η ΕΕ να παράσχει στην Ουκρανία έκτακτη μακροοικονομική βοήθεια ύψους 9 δισ. ευρώ το 2022, με μια μικρή συνιστώσα επιχορηγήσεων για την κάλυψη μέρους των τόκων, για την Ουκρανία προκειμένου να διατηρήσει την κυβέρνησή της και να πληρώσει μισθούς για περίπου δύο μήνες. «Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της είναι διατεθειμένα να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας στο μέλλον», τονίζεται στο κείμενο των συμπερασμάτων. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει τις λεπτομέρειες για τον τρόπο χρηματοδότησης την επόμενη εβδομάδα, αρκέστηκε να δηλώσει η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χωρίς να υπεισέλθει σε περισσότερες λεπτομέρειες.

Εγκλήματα πολέμου

Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαινεί όλους όσους βοηθούν στη συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων και στη διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου, εκφράζοντας την υποστήριξή του στην εντατική εργασία του Εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου προς την κατεύθυνση αυτή.

Χαιρετίζει επίσης το έργο που επιτελείται από τον Γενικό Εισαγγελέα της Ουκρανίας με οικονομική υποστήριξη για την ανάπτυξη ικανοτήτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη- μέλη της αλλά και τη σύσταση μιας κοινής ομάδας έρευνας που συντονίζεται από την Eurojust, της οποίας ο ρόλος έχει ενισχυθεί, και τη συνεχή επιχειρησιακή υποστήριξη που παρέχει η Europol. Η Ρωσία, η Λευκορωσία και όλοι οι υπεύθυνοι θα λογοδοτήσουν για τις ενέργειές τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, καταλήγουν τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής.

«Καρφιά» Ζελένσκι

Νωρίτερα, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένκσι, μιλώντας προς τους ηγέτες της ΕΕ μέσω βίντεο, τους κατηγόρησε ότι ήταν πολύ ήπιοι απέναντι στη Μόσχα. «Γιατί εξαρτάστε από τη Ρωσία, από την πίεσή τους, και όχι το αντίστροφο; Η Ρωσία πρέπει να εξαρτάται από εσάς. Γιατί η Ρωσία εξακολουθεί να κερδίζει σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ευρώ την ημέρα πουλώντας ενέργεια;» είπε χαρακτηριστικά ο Ζελένσκι.

Οι θέσεις της Ελλάδας

Στο κρίσιμο μέτωπο της ενεργειακής κρίσης, ο πρωθυπουργός επαναλαμβάνει ότι η απάντηση στα κύματα ακρίβειας που σαρώνουν όλη την ήπειρο θα έπρεπε να είναι κοινή. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το θέμα του πλαφόν στην τιμή χονδρικής στο φυσικό αέριο δεν έχει αποκλειστεί από τους εταίρους καθώς γίνεται αναφορά στο προσχέδιο συμπερασμάτων, αλλά το πιο πιθανό είναι να παραπεμφθεί στην επόμενη Σύνοδο.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιμένει στην ανάγκη λήψεων πιο δραστικών αποφάσεων, ενώ παράλληλα τονίζει ότι συμφωνεί με την πρόταση για αξιοποίηση αδιάθετων κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Επαναλαμβάνει δε ότι είναι υπέρ του να δημιουργηθεί κοινή πλατφόρμα για την προμήθεια φυσικού αερίου, προκειμένου να έχουν μεγαλύτερη αγοραστική ισχύ ως μεγάλοι προμηθευτές και να ρίξουν την τιμή για τα κράτη – μέλη. Παρόλα αυτά – όπως όλα δείχνουν – οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν δείχνουν πρόθυμοι να προχωρήσουν σε λήψη μέτρων – ασπίδα για το τσουνάμι της ακρίβειας, παραπέμποντας το φλέγον αυτό ζήτημα στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής, στις 23 και 24 Ιουνίου.

Η σημερινή ατζέντα

Κατά τη δεύτερη ημέρα των εργασιών της Συνόδου οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν για την ενεργειακή κρίση, τα προβλήματα στην αλυσίδα εφοδιασμού αλλά και το κρίσιμο ζήτημα της ευρωπαϊκής άμυνας. Στόχος είναι οι «27» να δεσμευτούν στην επιτάχυνση των εργασιών, προκειμένου να βοηθήσουν την Ουκρανία να μεταφέρει τα σιτηρά της από τη χώρα σε παγκόσμιους αγοραστές μέσω σιδηροδρόμου και φορτηγών, επειδή το ρωσικό ναυτικό μπλοκάρει τους συνήθεις θαλάσσιους δρόμους και να λάβουν μέτρα για να γίνει πιο γρήγορα ανεξάρτητη από τη ρωσική ενέργεια.