Οι αφίξεις μεταναστών και προσφύγων στην Ιταλία έχουν ξεπεράσει από την αρχή του χρόνου τις 20.000 και, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει σήμερα ο ιταλικός Τύπος, είναι πολύ πιθανό στο τέλος του έτους να έχει ξεπερασθεί ο αριθμός ρεκόρ των 169.215 αφίξεων που είχε καταγραφεί το 2014.

Οι περισσότεροι από τους μετανάστες που καταφέρνουν να αποβιβασθούν στις ιταλικές ακτές είναι Ερυθραίοι, Σομαλοί, από την Γκάμπια και από την υποσαχάρια Αφρική. Και παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Κάτω Ιταλία, η Σικελία βρίσκεται στην πρώτη θέση των υποδομών όσον αφορά τα κέντρα παραμονής μεταναστών, καθώς στο έδαφός της βρίσκεται το 21% του συνόλου των κέντρων αυτών.

Η ιταλική νομοθεσία προβλέπει την απέλαση των μεταναστών που εισέρχονται στην χώρα χωρίς βίζα. Όμως στην πράξη η απέλαση αυτή δεν λαμβάνει άμεσα χώρα όταν οι μετανάστες δεν διαθέτουν ταυτότητα ή διαβατήριο, παρουσιάζουν προβλήματα υγείας ή ζητούν να τους χορηγηθεί άσυλο.

Όπως αναφέρουν οι σχολιαστές, είναι σαφές ότι στην πλειονότητά τους οι απελπισμένοι άνθρωποι που έφτασαν στην Ιταλία δια θαλάσσης τους τελευταίους μήνες, δικαιούνται την παροχή ασύλου από την στιγμή που στις χώρες τους βρίσκονται σε εξέλιξη συρράξεις ή δεν τυχαίνουν σεβασμού τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.

Στην πραγματικότητα όμως οι διάφορες διαδικασίες είναι ιδιαίτερα χρονοβόρες: στην καλύτερη των περιπτώσεων, για την εξέταση των σχετικών αιτημάτων χρειάζονται τουλάχιστον 6 μήνες και άλλοι 6 για να μπορέσουν να παρασχεθούν τα σχετικά χαρτιά. Πολλές αιτήσεις, όμως, δεν γίνονται δεκτές, και οι μετανάστες κάνουν ένσταση, περιμένοντας πολλές φορές και ένα χρόνο, για να μπορέσει να εξετασθεί.

Εκτός από τα κέντρα υποδοχής στα οποία παρέχονται οι πρώτες βοήθειες στους μετανάστες και εξακριβώνεται η ταυτότητά τους , υπάρχουν δυο υποδομές «μακροχρόνιας παραμονής»:

-Τα Κέντρα ταυτοποίησης και απέλασης, Cie, στα οποία μεταφέρονται οι ξένοι πολίτες που στην συνέχεια θα πρέπει να απελαθούν. Είναι 13 σε όλη την ιταλική επικράτεια και το ανώτατο όριο του χρόνου παραμονής μπορεί να φτάσει και τους δεκαοκτώ μήνες.

-Παράλληλα, υπάρχουν και 8 «Cara», Κέντρα Υποδοχής Αιτούντων Ασύλου, ο αριθμός των οποίων όμως κρίνεται σαφώς ανεπαρκής.

Η οικονομική κάλυψη για τις καθημερινές ανάγκες στα κέντρα φτάνει τα 36 ευρώ κατ’ άτομο. Με τον τρόπο αυτό και με την ανάθεση της διαχείρισης των κέντρων μεταναστών σε συνεταιρισμούς, όπως έχει υπογραμμίσει και η εφημερίδα La Repubblica, καταπολεμάται στην πραγματικότητα και το χρόνιο πρόβλημα της ανεργίας, ιδιαίτερα στην Κάτω Ιταλία.
Τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης όμως έχουν καταγγείλει ότι «υπήρξαν περιπτώσεις στις οποίες μέσα στο ίδιο δωμάτιο κοιμόντουσαν, στοιβαγμένα, ακόμη και 26 άτομα». Σε άλλες περιπτώσεις, όπως στην Καλαβρία, πολλοί μετανάστες ζουν σε κοντέινερ, τα οποία δεν παρέχουν όμως προφύλαξη ούτε από το κρύο, αλλά ούτε και από την έντονη ζέστη.
Η μεγάλη πλειονότητα των ξένων πολιτών που υποβάλλουν αίτηση για πολιτικό άσυλο δεν επιθυμεί να μείνει στην Ιταλία και έχει δηλώσει στις αρμόδιες υπηρεσίες των αρμόδιων αρχών ότι επιθυμεί να μεταβεί σε χώρες της βόρειας Ευρώπης. Η χρόνια καθυστέρηση, όμως, στην εξέταση των αιτημάτων τους, τους ωθεί συχνά σε θεαματικές διαμαρτυρίες, με μπλόκα σε κεντρικές οδικές αρτηρίες των διαφόρων περιφερειών της Ιταλίας.