Δριμεία ήταν η απάντηση της Τουρκίας στην αναφορά του Πάπα για τις μαζικές σφαγές των Αρμενίων τις οποίες χαρακτήρισε ως η «πρώτη γενοκτονία του 20ού αιώνα».

Η Άγκυρα ανακάλεσε τον πρεσβευτή της στο Βατικανό για διαβουλεύσεις, σύμφωνα με ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών.

Νωρίτερα, η Τουρκία κάλεσε τον πρεσβευτή του Βατικανού στην Άγκυρα για να του επιδόσει διάβημα διαμαρτυρίας.

«Τον περασμένο αιώνα η ανθρώπινή μας οικογένεια βίωσε τρεις μαζικές και πρωτόγνωρες τραγωδίες. Η πρώτη, που ευρέως θεωρείται ως “η πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα” έπληξε το λαό σας των Αρμενίων», είπε ο ποντίφικας επικαλούμενος ένα έγγραφο που υπογράφηκε το 2001 από τον πάπα Ιωάννη Παύλο B΄ και τον πατριάρχη της Αρμενικής Εκκλησίας.

«Οι άλλες δύο είναι εκείνες που διέπραξαν ο ναζισμός και ο σταλινισμός. Και πιο πρόσφατα άλλες μαζικές εκτελέσεις όπως εκείνες στην Καμπότζη, τη Ρουάντα, το Μπουρούντι, τη Βοσνία», πρόσθεσε.

Ο Φραγκίσκος προέβη στις δηλώσεις αυτές λίγο πριν από την έναρξη μιας λειτουργίας στη μνήμη των Αρμενίων που σφαγιάστηκαν το διάστημα μεταξύ 1915 και 1917, στην οποία συλλειτούργησε μαζί με τον πατριάρχη της αρμενικής καθολικής εκκλησίας Νερσές Μπεντρός ΙΘ΄ Μαρμούνι, παρουσία του προέδρου της χώρας, Σερζ Σαρκισιάν.

Νωρίς το απόγευμα, το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας κάλεσε τον εκπρόσωπο του Βατικανού στην Άγκυρα για να του ζητήσει εξηγήσεις για τον όρο «γενοκτονία», τον οποίο απορρίπτουν κατηγορηματικά οι τουρκικές αρχές. Σύμφωνα με έναν αξιωματούχο, τον οποίο επικαλείται το πρακτορείο Ρόιτερς, η κυβέρνηση εξέφρασε «τη βαθιά λύπη και απογοήτευσή της» για τις δηλώσεις του πάπα οι οποίες προκαλούν «πρόβλημα εμπιστοσύνης».

Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβουσογλου χαρακτήρισε «αβάσιμη» και «μακράν της ιστορικής πραγματικότητας» τη χρήση της λέξης «γενοκτονία». «Η δήλωση του πάπα, που είναι μακράν της νομικής και ιστορικής πραγματικότητας, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή», έγραψε ο Τούρκος υπουργός στον λογαριασμό του στο Twitter.

Ο Πάπας Φραγκίσκος φρόντισε πάντως να μην χρησιμοποιήσει ο ίδιος τη λέξη αλλά να επικαλεστεί τη γραπτή διακήρυξη του προκατόχου του. Το γεγονός ωστόσο είναι ότι για πρώτη φορά βγήκε ο όρος αυτός από τα χείλη ενός ποντίφικα και μάλιστα μέσα στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου.

«Πιστεύω ότι ήταν μια πολύ θαρραλέα ενέργεια», είπε ο ειδικός σε θέματα Βατικανού Μάρκο Τοσάτι. «Πριν γίνει Πάπας, ο Χόρχε Μπεργκόλιο είχε δηλώσει με σαφήνεια, πολλές φορές, ότι επρόκειτο για γενοκτονία. Επικαλούμενος τον Ιωάννη Παύλο Β΄, ενίσχυσε τη θέση της Εκκλησίας, δηλώνοντας και τη δική του άποψη για το θέμα», σχολίασε.

Ο πάπας Φραγκίσκος, κάνονας λόγο για τα αμέτρητα θύματα της σφαγής, τόνισε: «Το να τους θυμομαστε είναι αναγκαίο και κάτι παραπάνω: είναι καθήκον επειδή όταν σβήνει η μνήμη αυτό σημαίνει ότι το κακό κρατά ακόμη ανοιχτή την πληγή».

Οι Αρμένιοι εκτιμούν ότι περίπου 1,5 εκατομμύριο ανθρωποι σφαγιάστηκαν κατά συστηματικό τρόπο την εποχή εκείνη, ενώ η Οθωμανική Αυτοκρατορία έπνεε τα λοίσθια. Πολλοί ιστορικοί και περισσότερες από 20 χώρες, μεταξύ των οποίων η Γαλλία, η Ιταλία και η Ρωσία, έχουν αναγνωρίσει τη γενοκτονία.

Η Τουρκία από την πλευρά της θεωρεί ότι επρόκειτο για έναν εμφύλιο πόλεμο που, σε συνδυασμό με τον λιμό που έπληττε τη χώρα, στοίχισε τη ζωή σε 300.000-500.000 Αρμένιους και ισάριθμους Τούρκους.