Συναγερμός σε παγκόσμιο επίπεδο έχει σημάνει έπειτα από τον εντοπισμό της νέας παραλλαγής του κορονοϊού, η οποία έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό ως «μετάλλαξη Μποτσουάνα» κι ονομάστηκε από τον ΠΟΥ ως «μετάλλαξη Όμικρον».
Το Βέλγιο ανακοίνωσε ότι εντόπισε το πρώτο κρούσμα στην Ευρώπη και η ΕΕ συνέστησε την αναστολή των ταξιδιών προς τη νότια Αφρική.
Το παράδειγμα της Βρετανίας, που αποφάσισε πρώτη να κλείσει τα σύνορά της, ακολούθησαν πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Ρωσία και η Ελβετία. Αργά το απόγευμα της Παρασκευής η Ευρωπαϊκή Ένωση συνέστησε να διακοπούν όλα τα ταξίδια προς την Ευρώπη από τη Νότια Αφρική και έξι γειτονικές της χώρες. Οι ΗΠΑ έκλεισαν τα σύνορά τους για ταξιδιώτες από οκτώ χώρες, ο Καναδάς για επτά, και η Αυστραλία για εννέα χώρες.
Οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν την παραλλαγή ως την πιο ανησυχητική που έχουν δει έως σήμερα καθώς περιέχει πολλές μεταλλάξεις, που δεν την κάνουν μόνο πιο μεταδοτική αλλά ίσως και να τη βοηθούν να προσβάλλει το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Τουλάχιστον 85 κρούσματα βρέθηκαν ανάμεσα στους 600 επιβάτες δύο πτήσεων από τη Νότια Αφρική προς το Άμστερνταμ που έφτασαν πριν από λίγες ώρες. Οι έλεγχοι συνεχίζονται ενώ τα κρούσματα μπαίνουν σε καραντίνα σε ξενοδοχείο κοντά στο αεροδρόμιο Σίπχολ. Οι πτήσεις απαγορεύτηκαν χθες όμως τα δύο αεροπλάνα βρίσκονται ήδη στον αέρα.
Άμεση ήταν και η αντίδραση των εταιρειών που κατασκευάζουν εμβόλια. Η Pfizer ανακοίνωσε ότι μπορεί να προσαρμόσει το σκεύασμα της αν χρειαστεί εντός 100 ημερών, ενώ η Moderna προτίθεται να αναπτύξει σύντομα εμβόλιο για μια αναμνηστική δόση που θα δρα κατά της παραλλαγής. Ανάλογες δηλώσεις έκαναν η AstraZeneca και η Johnson&Johnson.
Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής
Τα δεδομένα που φέρνει στο τραπέζι η «μετάλλαξη Όμικρον» ανέλυσε ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο LSE, Ηλίας Μόσιαλος, μέσα από απαντήσεις σε 11 βασικά ερωτήματα.
1. Υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος πέρα από τους προφανείς, που κάνει τους
επιστήμονες να ανησυχούν;
Θα πρέπει να διερευνηθεί προφανώς όλο το φάσμα των νέων μεταλλάξεων αλλά ειδικότερα μία από αυτές (στη θέση 681) μας δίνει ενδείξεις πως η νέα παραλλαγή είναι αρκετά μεταδοτική. Εκεί ίσως έγκειται η ανησυχία. Επίσης έχουμε 50 συνολικά μεταλλάξεις στη νέα παραλλαγή, 32 εκ των οποίων στην πρωτεΐνη ακίδα. Επομένως έχουμε διπλάσιο αριθμό μεταλλάξεων στην πρωτεΐνη ακίδα σε σύγκριση με την παραλλαγή Δέλτα.
2. Άρα δεν είναι πιο επικίνδυνη παραλλαγή;
Δεν το γνωρίζουμε ακόμα. Θα περιμένουμε την ανάλυση των δεδομένων τις επόμενες εβδομάδες.
3. Είναι πιο μεταδοτική από την Δέλτα;
Δεν το γνωρίζουμε ακόμη ούτε αυτό. Αν δεν είναι δεν θα υπάρχει ιδιαίτερος λόγος ανησυχίας.
4. Πως θα το μάθουμε αυτό;
Οι υγειονομικές αρχές της Νότιας Αφρικής, έχουν ένα επαρκές δίκτυο επιδημιολογικής επιτήρησης. Καταγράφουν τις εισαγωγές στα νοσοκομεία (σε σύγκριση με την Δέλτα) αλλά και την έκβαση της νοσηλείας. Έτσι τις επόμενες εβδομάδες θα ξέρουμε αν η διασπορά της νέας παραλλαγής είναι μεγαλύτερη ή όχι και πόσο αποτελεσματικά είναι τα εμβόλιά όσον αφορά την αποτροπή σοβαρής λοίμωξης και νοσηλειών.
5. Ξέρουμε εάν έχει επιπτώσεις η νέα παραλλαγή στην κλινική εικόνα της λοίμωξης;
Για την ώρα δεν έχουν αναφερθεί διαφορετικά ή σοβαρότερα συμπτώματα.
6. Τι επιπτώσεις έχει η νέα παραλλαγή στις τωρινές μεθόδους διάγνωσης;
Φαίνεται πως δεν θα υπάρχει πρόβλημα ανίχνευσης με τα τωρινά rapid test. Τα δε εργαστηριακά μοριακά τεστ έτσι κι αλλιώς τροποποιούνται πολύ εύκολα από τη στιγμή πού έχουμε γνώση της γενετικής αλληλουχίας.
7. Τι επιπτώσεις θα έχει στις τωρινές φαρμακευτικές παρεμβάσεις;
Δεν έχουμε προφανώς μελέτες ώστε να έχουμε εικόνα για το εάν επηρεάζονται τα εμβόλια, αλλά δεδομένου πως οι εμβολιασμένοι άνθρωποι που κόλλησαν δεν έχουν σοβαρά συμπτώματα μπορούμε να μένουμε αισιόδοξοι. Από τα σημεία που βρίσκονται οι μεταλλάξεις στην νέα παραλλαγή, μπορούμε να υποθέσουμε πως ίσως να υπάρξει κάποια μείωση της αποτελεσματικότητας των μονοκλωνικών αντισωμάτων αλλά δεν έχουμε ακόμα περαιτέρω στοιχεία. Και να μην ξεχνάμε, πως για την ώρα, η παραλλαγή έχει ταυτοποιηθεί σε λιγότερους από 100 ανθρώπους.
8. Θα έχουμε και άλλες παραλλαγές στο μέλλον;
Ναι. Είχαμε εκατοντάδες μέχρι στιγμής και δεν τις ξέρουμε όλες. Ορισμένες μόνο από αυτές ήταν τελικά σημαντικές, όπως η Άλφα και η Δέλτα.
9. Γιατί λέτε ότι δεν τις ξέρουμε όλες;
Γιατί μέχρι στιγμής το 80% της ταυτοποίησης των αλλαγών του ιού έχει γίνει στις χώρες της Βόρειας Αμερικής και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως, είναι πάρα πολύ πιθανό να είχαμε αρκετές παραλλαγές και σε άλλες περιοχές που πέρασαν απαρατήρητες ή που είχαν μικρή διασπορά και μη σημαντικές επιπτώσεις.
10. Οι εταιρείες ανακοινώνουν πως θα ξεκινήσουν την έρευνα για παραγωγή νέων εμβολίων.
Καλά κάνουν αλλά αυτό δεν πρόκειται βέβαια να συμβεί άμεσα. Θα χρειαστούν μερικές εβδομάδες (ίσως 6-8) και μετά μαζική παραγωγή και διανομή. Και βέβαια θα πρέπει να ακολουθήσουν οι μαζικοί εμβολιασμοί. Άρα μιλάμε για διαθεσιμότητα από την άνοιξη και μετά. Αλλά το πρόβλημα και τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμένων στην Αφρική και σε πολλές χώρες την Ασίας θα παραμείνει. Χρειαζόμαστε επομένως ταυτόχρονα μια παγκόσμια πολιτική για την διαθεσιμότητα των εμβολίων, κάτι που είχα επισημάνει ήδη από τον Μάρτιο του 2020.
11. Και μέχρι τότε τι κάνουμε;
Οι εμβολιασμένοι δρομολογούμε και κάνουμε καταρχάς την τρίτη δόση. Όσοι δεν έχουν εμβολιαστεί πρέπει να εμβολιαστούν άμεσα. Δεν ξέρουμε εάν θα επικρατήσει η νέα παραλλαγή. Αλλά είναι πολύ πιθανό να έχουμε επαρκή προστασία από τα υπάρχοντα εμβόλια, ιδιαίτερα όσοι έχουμε κάνει και τις 3 δόσεις.
