Όλοι αγαπάμε τον Μπρους Λι και αυτό είναι μια πανανθρώπινη αλήθεια.
Ο σεμνός δάσκαλος πολεμικών τεχνών έκανε πολύ περισσότερα στη ζωή του από το να σπάει στο ξύλο τους κακούς και γι’ αυτό έχει θρονιαστεί στις καρδιές όλων.
Ο «πολεμιστής με την πένα», όπως εύγλωττα τον αποκαλούσαν, ήταν θεωρητικός των πολεμικών τεχνών, ένας διανοούμενος δηλαδή που βάλθηκε να περιβάλει με σκέψη τον χώρο των πολεμικών τεχνών.
Δημιούργησε εξάλλου δική του τέχνη και την υπηρέτησε πιστά ως δάσκαλος και μαχητής, πριν φέρει τις μπουνιές του στο σινεμά και κάνει παγκόσμια μόδα τις ταινίες με καράτε, αλλάζοντας ταυτοχρόνως τη δυτική πρόσληψη του ασιάτη!
Ο Μπρους Λι ήταν ένα φαινόμενο από αυτά που αποκαλούμε συνήθως μεγαλύτερα και από τη ζωή, πάμε λοιπόν να δούμε γιατί…
Μετέτρεψε έναν δεύτερο ρόλο στον απόλυτο πρωταγωνιστή
Μπορεί ο Μπρους Λι να ήταν ο πρωταγωνιστής της καρδιάς μας, ξεκίνησε όμως κι αυτός σεμνά και ταπεινά. Ο πρώτος του ρόλος ήταν του ασιάτη βοηθού Kato στην ταλαίπωρη σειρά «Green Hornet». Ο Λι εξασφάλισε τον ρόλο έπειτα από εντυπωσιακότατη επίδειξη των μαχητικών ικανοτήτων του, ξεπαστρεύοντας μπόλικους μέσα στο καλοσιδερωμένο κοστουμάκι του, και ενσωμάτωσε μάλιστα στον κινηματογραφικό του χαρακτήρα κινήσεις και τεχνικές της τέχνης που υπηρετούσε, κάτι το πρωτοφανές για το χορογραφημένο ξύλο της Αμερικής. Κι έτσι σύντομα ο ασιάτης λακές μετατράπηκε στο δημοφιλέστερο κομμάτι της σειράς, παρά το γεγονός ότι ο ρόλος του ήταν κάτι περισσότερο από κομπάρσος! Η σειρά επιβίωσε μόλις μία σεζόν, ο καταιγιστικός ρυθμός των μπουνιών του Λι όμως είχε έρθει για να μείνει, κάνοντάς τον σχεδόν φίρμα στις ΗΠΑ. Και κάτι ακόμα: ο ρόλος του Kato ήταν τόσο δημοφιλής παγκοσμίως που όταν η σειρά προβλήθηκε στο Χονγκ Κονγκ, όλοι την αποκαλούσαν «η σειρά του Kato», γιατί σε ό,τι τους αφορούσε, αυτός ήταν ο μόνος λόγος για να δουν την αμερικανική μπούρδα…
Έκανε τους ειδικούς να συμφωνούν ότι ήταν ανίκητος
Αυτό δεν είναι κάτι που βγαίνει από τα στόματα των σκληροπυρηνικών θαυμαστών του αλλά μια γενικότερη αλήθεια με την οποία συμφωνούν πολλοί ειδικοί, μαχητές και αναλυτές: ο Μπρους Λι ήταν ο καλύτερος μαχητής που έζησε ποτέ! Και λέμε μαχητής καθώς αναλυτές από διαφορετικές σχολές πολεμικών τεχνών συμφωνούν ότι ο Λι θα μπορούσε να υπερασπιστεί τον εαυτό του απέναντι σε κάθε τέχνη, έτσι όπως αναμείγνυε ιδανικά τα καλύτερα στοιχεία από πολλές. Ο Τσάκι Τσαν δήλωσε ότι ο Μπρους Λι είχε το γρηγορότερο χτύπημα που είδε ποτέ, ενώ και ο Τσακ Νόρις όταν ρωτήθηκε για το ποιος θα κέρδιζε εκτός σινεμά σε μια μάχη, αποφάνθηκε: «Ο Μπρους φυσικά. Κανείς δεν μπορεί να τον νικήσει». Αλλά και αναρίθμητοι πυγμάχοι έχουν εκθειάσει τις ικανότητές του: Ο Sugar Ray Leonard δήλωνε πως ο Μπρους Λι «δεν έχει δεύτερο», την ώρα που ο Joe Lewis τον περιέγραψε ως τον «Νο 1 υποψήφιο για τον τίτλο του καλύτερου μαχητή πολεμικών τεχνών όλων των εποχών». Αναλυτές του μποξ, υπολογίζοντας την ταχύτητα της μπουνιάς του, έχουν καταλήξει ότι θα είχε λαμπρή καριέρα ακόμα και μέσα στα ρινγκ…
Ήταν πρωταθλητής του τσα τσα
Ως απόδειξη ότι δεν υπήρχε τίποτα που να μην μπορεί να κάνει ο τρομερός Ασιάτης χρησιμοποιώντας το σώμα του, επιτρέψτε μας να υπενθυμίσουμε ότι ήταν πρωταθλητής του χορού τσα τσα στο Χονγκ Κονγκ τη χρονιά 1958! Ο Λι έμαθε μάλιστα χορό ειδικά για τις κυρίες που δεν εντυπωσιάζονταν με τις μαχητικές του ικανότητες και το σμιλεμένο του σώμα, όσο όμως προχωρούσε η εκμάθηση και η εμβάθυνσή του στον χώρο των πολεμικών τεχνών, τόσο συνειδητοποιούσε πόσο τον είχε βοηθήσει ο χορός στο να σπάει τους άλλους στο ξύλο με χάρη. Σοβαρά τώρα, στο θεωρητικό του έργο συζητά το πώς τα πολλά και διαφορετικά χορευτικά βήματα μπορούν να αυξήσουν την ισορροπία αλλά και την ευλυγισία του μαχητή…
Το πολεμικό του στιλ και η φιλοσοφία του συνεχίζουν να ζουν
Αν η υστεροφημία κάποιου μετριέται με το πόσους έχει επηρεάσει μετά τον θάνατό του, και εδώ ο Μπρους είναι έτοιμος να δρέψει δάφνες, καθώς μπορούμε να του αποδώσουμε μια από τις καλύτερες πλευρές της παιδικής μας ηλικίας: τους Power Rangers! Ο Jason David Frank, ο τύπος που ενσάρκωσε τον Πράσινο και τον Λευκό Ranger στην αυθεντική σειρά του 1993 «Mighty Morphin Power Rangers», δήλωσε ευθαρσώς ότι ο Λι είναι ο μεγαλύτερός του ήρωας και έχει ενσωματώσει σαφώς πολλές κινήσεις και τεχνικές του στη δική του τέχνη, την Toso Kune Do, που κληροδότησε στους Power Rangers του! Το ίδιο μάλιστα είπε και ο συνάδελφος του Frank στους «Power Rangers», Bosch Yong, ο οποίος μελέτησε εξονυχιστικά την πολεμική τέχνη του μεγάλου δασκάλου (Jeet Kune Do) για να υιοθετήσει όσα περισσότερα στοιχεία μπορούσε στο πολεμικό στιλ των δικών του Rangers…
Εφηύρε τη δική του (μεικτή) πολεμική τέχνη
Την έλεγε Jeet Kune Do (JKD) και ήταν μια υβριδική πολεμική τέχνη που ανέπτυξε ο δάσκαλος όταν συνειδητοποίησε ότι οι παραδοσιακές τέχνες παραήταν δεσμευτικές και άκαμπτες στη δομή τους για τις απαιτήσεις του σύγχρονου ξύλου. Η τεχνική του δανειζόταν στοιχεία όχι μόνο από άλλες πολεμικές τέχνες, αλλά ακόμα και από το μποξ και την ξιφασκία! Ο στόχος της δεν ήταν άλλος από το να τελειώσεις τη μάχη με τη λιγότερη δυνατή προσπάθεια και κατανάλωση ενέργειας, δίνοντας βάση σε αυτό που αποκαλούσε ο ίδιος «μη τηλεγραφικά» χτυπήματα, κινήσεις δηλαδή που εκπορεύονταν χωρίς σαφές οπτικό ίχνος ώστε να μην μπορεί να προσδιορίσει ο αντίπαλος την πηγή του χτυπήματος. Με άλλα λόγια, η τεχνική του βασιζόταν στον αυθορμητισμό του μαχητή και τη σχεδόν συνειρμική αλληλουχία των χτυπημάτων…
Ούτε οι μαύρες ζώνες μπορούσαν να σταματήσουν τα χτυπήματά του
Ο Μπρους Λι δεν ήταν καθόλου διακριτικός όταν ήταν να επιδείξει την υπέροχη νέα τεχνική του. Κατά τη διάρκεια του πρωταθλήματος του 1967, για παράδειγμα, ο Λι προκάλεσε τον πρωταθλητή καράτε Vic Moore σε μια επίδειξη τεχνικής. Του εξήγησε πώς θα τον χτυπούσε και το μόνο που είχε να κάνει ο μαυροζωνάς ήταν να αποφύγει ή να αναχαιτίσει το χτύπημά του, με τον Λι να του δίνει μάλιστα τη δυνατότητα να δίνει εκείνος το σύνθημα της εκκίνησης. Πόσο πιο εύκολο πια; Ο Μπρους Λι τον χτύπησε όμως 8 συνεχόμενες φορές, μέχρι να παραδεχτεί ο αντίπαλός του ότι παραήταν γρήγορος για κείνον να τον σταματήσει! Την ίδια επίδειξη έκανε συχνά ο δάσκαλος που όμοιό του δεν είχε…
Ήταν ποιητής και στοχαστής
Παρά το γεγονός ότι ποίηση και πολεμικές τέχνες δεν πάνε συνήθως χέρι-χέρι, ο Μπρους Λι ήξερε ότι δύναμη και ικανότητα χωρίς πνεύμα δεν γίνεται, γι’ αυτό και βάλθηκε να γυμνάσει τον νου του εξίσου με τις γροθιές του. Πολυμαθής και διαβασμένος, διέθετε τεράστια βιβλιοθήκη με έμφαση στην ποίηση και τη φιλοσοφία. Και μπορεί το γνωστότερο σλόγκαν του να ήταν το «γίνε σαν το νερό», μελετητές όμως του έργου του (γραπτά, προσωπικές σημειώσεις και αλληλογραφία) έχουν πια καταλήξει ότι ο τύπος ήταν πραγματικά οξυδερκής και διαβασμένος. Κι αν δεν δημοσίευσε ποτέ κανένα από τα ποιήματά του, αυτό δεν σημαίνει ότι στερούνταν λογοτεχνικής αξίας. Είχε εξάλλου σπουδάσει φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και σύμφωνα με τον καθηγητή του στη ζωγραφική, ήταν αχτύπητος και στο σχέδιο. Στο πόνημά του εξάλλου για το κινέζικο κουνγκ-φου «Η Φιλοσοφική Τέχνη της Αυτοάμυνας», ξεδιπλώνει τη φιλοσοφία του μπλέκοντάς τη με τον τρόπο ζωής των πολεμικών τεχνών…
Δεν σταμάτησε ποτέ να προπονείται και να κινείται
Είτε δούλευε είτε ήταν στο σπίτι, δεν πρέπει να υπήρξε στιγμή που να μη βελτίωνε ενεργά το σώμα και τις ικανότητές του: πους-απς στα διαλείμματα των γυρισμάτων, με συνεργάτες και φίλους να ορκίζονται ότι ο τύπος έκανε διαλείμματα για ασκήσεις και προπόνηση ακόμα και κατά τη διάρκεια του γεύματος! Μέχρι και τηλεόραση έβλεπε γυμναζόμενος, καθώς δεν μπορούσε ποτέ να κάτσει άπραγος. Ήθελε μάλιστα να τα κάνει όλα με τον δύσκολο τρόπο, θέτοντας στον εαυτό του γυμναστικές προκλήσεις που να κοπιάζει για να τις φέρει σε πέρας, όπως ας πούμε ότι έτρεχε συχνά 5 χιλιόμετρα με την όπισθεν μόνο και μόνο για να δει αν το είχε ακόμα…
Ήταν ο δάσκαλος των καλύτερων μαχητών της Αμερικής
Αφού έγινε διάσημος και ως δάσκαλος και ως ηθοποιός, οι σχολές του κατακλύστηκαν από μαθητές, την ίδια ώρα που οι προτάσεις για ιδιωτικά μαθήματα σε σταρ έπεφταν βροχή. Παρά το γεγονός ότι ποτέ δεν του άρεσε αυτό, να διδάσκει δηλαδή ιδιωτικά διασημότητες, τα χρήματα ήταν πολλά και δεν μπορούσε να το αγνοήσει αυτό. Επιπρόσθετα, προς μεγάλη του έκπληξη, μια σειρά από φτασμένους μαχητές πολεμικών τεχνών τον προσέγγισαν ζητώντας του να τους αναλάβει ως μαθητές! Ο πλέον περίφημος μαθητής του ήταν ο Τσακ Νόρις, ο οποίος τον ευχαριστούσε δημόσια για τη συνεισφορά του. Όσο για τους άλλους μαθητές του, ο Λι προπόνησε καρατίστες που κέρδισαν αναρίθμητα πρωταθλήματα Αμερικής, με όλους να τον ευχαριστούν δημοσίως…
Άλλαξε τον τρόπο που έβλεπαν οι Δυτικοί τους Ασιάτες
Κι αυτή ήταν ίσως η μεγαλύτερη συνεισφορά του στον κόσμο, η δραστική αλλαγή των στερεοτύπων δηλαδή για τους Ασιάτες στη δυτική κουλτούρα. Πριν από τον ίδιο, ο Ασιάτης αποδιδόταν πάντα στερεοτυπικά ή έλειπε ολωσδιόλου από το σινεμά, κάτι που μισούσε ο Λι και βάλθηκε να το αλλάξει. Όταν κόπηκε η σειρά «The Green Hornet» εξάλλου δεν μπορούσε να βρει δουλειά, καθώς κανείς δεν ήθελε να κάνει πρωταγωνιστή έναν Ασιάτη. Κι έτσι επέστρεψε στο Χονγκ Κονγκ το 1971, έγινε αστέρι του ασιατικού σινεμά και έστειλε μια επιστολή σε χολιγουντιανό στέλεχος (τον επικεφαλής της Warner Bros!) που του είχε φερθεί υποτιμητικά, λέγοντας «αυτός ο Κινέζος θα εισβάλει στις ΗΠΑ με τον έναν ή τον άλλο τρόπο»! Έναν χρόνο αργότερα, ο Λι γύριζε την ταινία που θα τον έκανε αστέρα και στη Δύση, το φοβερό και τρομερό «Enter the Dragon», την πρώτη ταινία με «κινέζικες πολεμικές τέχνες» που γύριζε ποτέ το Χόλιγουντ και θα γινόταν σύντομα παγκόσμια τρέλα. Δυστυχώς, ο Μπρους Λι έφυγε από τη ζωή 6 μέρες πριν κάνει πρεμιέρα το φιλμ και δεν είδε τον αντίκτυπο που είχε η ταινία του στο πώς αντικατοπτρίζονταν και προσλαμβάνονταν πια οι Ασιάτες στα δυτικά μέσα…
Ο Μπρους Λι «πάλεψε» με τον Τσάκι Τσαν (και δεν πήγε καλά για τον Τσάκι)
Στο κλασικό ερώτημα του «ποιος θα κέρδιζε;», ξέρουμε την απάντηση για μια τέτοια φανταστική μάχη: ο Μπρους Λι θα έσπαγε στο ξύλο τον Τσάκι Τσαν! Στις αρχές της καριέρας του, ο Τσάκι έπαιξε κομπάρσος-κασκαντέρ σε δυο-τρεις ταινίες του Λι: εκπαραθυρώθηκε από τον Μπρους Λι στο «The Big Boss» και κατόπιν είδε τον σβέρκο του να γίνεται κομμάτια από τα χτυπήματα του μαέστρου στο «Enter The Dragon». Καμία τύχη για τον νέο και άγνωστο Τσάκι, ο οποίος ωστόσο στα γυρίσματα του «Δράκου» είχε την ευκαιρία να γνωρίσει το είδωλό του λίγο καλύτερα. Ο Τσάκι Τσαν έβαλε μπόλικη θεατρικότητα στο ξύλο που έτρωγε και τις εκφράσεις πόνου του, κάτι που έκανε τον μεγάλο δάσκαλο να τον προσέξει. Κι έτσι σύντομα ήξερε το όνομά του και πρόσεχε να μην τον δέρνει πολύ, όπως τους άλλους άτυχους κομπάρσους δηλαδή. Κάτι ήταν κι αυτό…
