Το Τμήμα Μείζονος Συνθέσεως (Grand Chamber) του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στο Στρασβούργο αποφάνθηκε χτες υπέρ των πολιτών που προσέφυγαν σε μία υπόθεση που σχετίζεται με αποταμιεύσεις και χρονολογείται από την εποχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Η υπόθεση φέρει την ονομασία «Alisic and Others v. Bosnia and Herzegovina, Croatia, Serbia, Slovenia and “The former Yugoslav Republic of Macedonia”».
Η υπόθεση εισήχθη με την υπ’ αριθμόν 60642/08 προσφυγή εναντίον της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, της Κροατίας, της Σερβίας, της Σλοβενίας και της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, την οποία κατέθεσαν στις 30 Ιουλίου 2005, στο ΕΔΑΔ (σύμφωνα με το άρθρο 34 της Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών), τρεις πολίτες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, η Εμίνα Άλισιτς, ο Αζίζ Σαντζάκ και ο Σακίμπ Σαντάνοβιτς. Οι αιτούντες ισχυρίστηκαν ότι μετά τη διάλυση της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας δεν ήταν σε θέση να αποσύρουν «παλιές» αποταμιεύσεις τους σε ξένο νόμισμα από τους λογαριασμούς τους στο υποκατάστημα της Ljubljanska Banka στο Σαράγεβο και το υποκατάστημα της σερβικής τράπεζας Investbanka στην Τούζλα.
Η απόφαση-ορόσημο είναι οριστική και υποχρεώνει τη Σλοβενία να βρει μία λύση, ώστε σε διάστημα ενός έτους να αποζημιώσει τους καταθέτες της πτωχεύσασας τράπεζας Liubljanska Banka (LB). Υπενθυμίζεται ότι η σλοβενική Liubljanska Banka διατηρούσε θυγατρικές σε δημοκρατίες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, μετά την κατάρρευση της οποίας κήρυξε πτώχευση, με αποτέλεσμα να μην αποζημιωθούν οι πελάτες της στα παραρτήματα που διατηρούσε στο Ζάγκρεμπ (Κροατία) και το Σεράγεβο (Βοσνία – Ερζεγοβίνη).
Στην εκδίκαση της προσφυγής της κ Άλισιτς το ΕΔΑΔ έκρινε ομόφωνα ότι η Σλοβενία έχει παραβιάσει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και συγκεκριμένα τις διατάξεις της που αφορούν την προστασία της ιδιοκτησίας και το δικαίωμα για ένα αποτελεσματικό ένδικο μέσο. Το δικαστήριο έκρινε ότι η Σλοβενία είναι «υπεύθυνη για τα χρέη της Ljubljanska banka (LB) στο Σεράγεβο», καθώς και ότι δεν υπάρχει κανένας ουσιαστικός λόγος, για τον οποίο η προσφεύγουσα «περίμενε τόσο πολλά χρόνια για την αποπληρωμή των αποταμιεύσεών της».
Σε μια προφορική παρουσίαση της ετυμηγορίας, το τμήμα μείζονος συνθέσεως του ΕΔΑΔ δήλωσε ότι η Σλοβενία θα πρέπει να δημιουργήσει μία «πλατφόρμα» που θα επιτρέψει στην αιτούσα, αλλά και σε όσους ακόμη βρίσκονται στην ίδια θέση, να ανακτήσουν τις καταθέσεις τους. Στη χώρα δόθηκε προθεσμία ενός έτους, προκειμένου να εγκαθιδρύσει το σύστημα αυτό, ενώ τη διαδικασία καλείται να επιβλέψει η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η Σλοβενία εντέλλεται, επίσης, να καταβάλει στην κ Άλισιτς αποζημίωση ύψους 4.000 ευρώ για μη χρηματικές δαπάνες.
Το ΕΔΑΔ, εξάλλου, εξέδωσε την ίδια ετυμηγορία και εναντίον της Σερβίας, στην υπόθεση του αιτούντος κ. Σαντάνοβιτς, σχετικά με καταθέσεις σε ξένο νόμισμα, που διατηρούσε την εποχή της Γιουγκοσλαβίας, στην τράπεζα Investabanka, στη βοσνιακή πόλη Τούζλα.
Η οριστική ετυμηγορία εκδόθηκε 18 μήνες μετά την άσκηση έφεσης από την πλευρά της Σλοβενίας κατά της αρχικής απόφασης από το Δικαστήριο του Στρασβούργου, η οποία ανέφερε ότι η χώρα είχε παραβιάσει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου με τους χειρισμούς της στην υπόθεση των καταθέσεων της γιουγκοσλαβικής εποχής.
Ένα από τα βασικά επιχειρήματα της Σλοβενίας και της Σερβίας στην υπόθεση ήταν ότι το ζήτημα θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο των ζητημάτων διαδοχής για την πρώην Γιουγκοσλαβία, που θα ξεκαθαρίζει το τοπίο με τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της.
Η απερχόμενη πρωθυπουργός της Σλοβενίας κα Μπράτουσεκ εξέφρασε την απογοήτευσή της για την ετυμηγορία του ΕΔΑΔ, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι η Λιουμπλιάνα θα συμμορφωθεί με την απόφαση. «Είμαι απογοητευμένη και εξακολουθώ να πιστεύω ότι οι παλιές καταθέσεις σε ξένο νόμισμα συνιστούν ζήτημα στο πλαίσιο της διαδικασίας διαδοχής. Ωστόσο, πάντοτε πίστευα ότι θα πρέπει να γίνονται σεβαστές οι αποφάσεις των δικαστηρίων και η Σλοβενία θα σεβαστεί απόφαση», δήλωσε η κ Μπράτουσεκ στα σλοβενικά μέσα ενημέρωσης. Διευκρίνισε, εξάλλου, ότι δεν μπορεί να εκτιμήσει το ποσό των χρημάτων που η Σλοβενία θα πρέπει να επιστρέψει (στους καταθέτες της LB), μέχρι να διαβάσει την οριστική ετυμηγορία.
