Μια δύσκολη εκστρατεία άρχισε σήμερα στην Κολομβία για τον Χουάν Μανουέλ Σάντος, ο οποίος ηττήθηκε στον πρώτο γύρο από τον αντίπαλό του στις προεδρικές εκλογές Όσκαρ Σουλουάγα, σφοδρό πολέμιο της ειρηνευτικής διαδικασίας με την οργάνωση Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (FARC), η οποία παραμένει σε εξέλιξη.

Ο Σάντος, ο οποίος κατά τις δημοσκοπήσεις ήταν το αδιαφιλονίκητο φαβορί στις εκλογές, δεν συγκέντρωσε παρά μόλις το 25,6% των ψήφων, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δόθηκαν στη δημοσιότητα το βράδυ της Κυριακής, έναντι 29,3% του Σουλουάγα. Πλέον ο αρχηγός του κράτους έχει λιγότερες από τρεις εβδομάδες, ως τον δεύτερο γύρο της διαδικασίας, την 15η Ιουνίου, για να υπερασπιστεί τις διαπραγματεύσεις τις οποίες η κυβέρνησή του διεξάγει με τις FARC.

Στην εξουσία από το 2010, ο 62χρονος κεντροδεξιός ηγέτης δήλωσε ότι οι εκλογείς έχουν πλέον «δύο επιλογές»: «το τέλος του πολέμου ή έναν πόλεμο δίχως τέλος» με τη μεγαλύτερη οργάνωση των ανταρτών στην Κολομβία, η οποία μετράει ακόμη περίπου 8.000 μαχητές έπειτα από μισόν αιώνα δράσης.

Οι διαπραγματεύσεις, οι οποίες διεξάγονται – χωρίς να έχει κηρυχθεί κατάπαυση του πυρός – εδώ και 18 μήνες στην Κούβα, έχουν καταλήξει σε μια συμφωνία για την αγροτική μεταρρύθμιση, ένα θέμα στο οποίο ανάγονται οι ρίζες του αντάρτικου και της γέννησης των FARC, για τη συμμετοχή πρώην ανταρτών στην πολιτική ζωή αλλά και την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου ναρκωτικών.

«Μια χώρα διχασμένη»

«Τα αποτελέσματα δεν είναι εντελώς αρνητικά για τον Σάντος, αλλά δείχνουν μια χώρα διχασμένη, με τον Σουλουάγα να κεφαλαιοποιεί την δυσπιστία εκατομμυρίων πολιτών έναντι των FARC», δήλωσε ο Μιγκέλ Γκαρσία, συνδιευθυντής του Παρατηρητηρίου για την Δημοκρατία στο Πανεπιστήμιο των Άνδεων στην Μπογοτά.
Πρώην υπουργός Οικονομίας, ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης μπορεί να βασιστεί στην υποστήριξη του συντηρητικού πρώην προέδρου Άλβαρο Ουρίμπε, ο οποίος έχει ακόμη και σήμερα υψηλή δημοφιλία λόγω των πληγμάτων που κατάφερε εναντίον των ανταρτών επί των ημερών του στην εξουσία, από το 2002 ως το 2010, παρά τα σκάνδαλα που σημάδεψαν τη θητεία του, περιλαμβανομένων αθρόων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο Ουρίμπε, ο οποίος εξελέγη πρόσφατα γερουσιαστής, προκάτοχος του Σάντος, δεν έχει σταματήσει να κατηγορεί τον πρώην υπουργό Άμυνας της κυβέρνησής του και σημερινό πρόεδρο, του οποίου άλλοτε θεωρείτο ο μέντορας, ότι «προδίδει την πατρίδα» και προσφέρει στις FARC «ατιμωρησία».

Στο πλαίσιο της εκστρατείας του ο Σουλουάγα είπε σήμερα σε μια συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στην Μπογοτά ότι εάν εκλεγεί στο ύπατο αξίωμα της λατινοαμερικάνικης χώρας θα διακόψει αμέσως τις εξελισσόμενες διαπραγματεύσεις και ότι θα απαιτήσει από τους αντάρτες να «θέσουν τέλος σε κάθε εγκληματική δραστηριότητα».
«Αν οι FARC θέλουν να υπάρξει ειρήνη μέσω διαπραγματεύσεων πρέπει να τηρήσουν όρους», υπογράμμισε ο συντηρητικός υποψήφιος. Υποσχέθηκε ότι θα υπάρξει μια εκεχειρία, ωστόσο επέμεινε ότι οι ηγέτες τους πρέπει να φυλακιστούν, έστω κι αν ορισμένοι θα μπορούσαν να εκτίσουν μειωμένες ποινές κάθειρξης, «έξι ετών», όπως ανέφερε.

«Πολύ σκληρός» δεύτερος γύρος

Η εκστρατεία ενόψει του πρώτου γύρου σημαδεύτηκε από σκάνδαλα: ένας σύμβουλος του προέδρου Σάντος κατηγορήθηκε ότι δωροδοκήθηκε από την κολομβιάνικη μαφία, ενώ ένα μέλος της ομάδας των στενών συνεργατών του Σουλουάγα συνελήφθη διότι κατηγορείται πως υπέκλεπτε τις τηλεφωνικές και ηλεκτρονικές επικοινωνίες του προέδρου Σάντος.

Ο δεύτερος γύρος «θα είναι πολύ σκληρός, ο πολιτικός λόγος θα ριζοσπαστικοποιηθεί. Μοιάζει να είναι σαφές ότι υπάρχει ένα μέρος του εκλογικού σώματος το οποίο παραμένει πολύ πιστό στον Ουρίμπε», εκτίμησε ένας πολιτολόγος και εκλογολόγος, ο Φερνάνδο Χιράλδο.

Ο Σάντος, παρότι πιστωνόταν ένα ποσοστό δημοτικότητας 38%, μοιάζει να πληρώνει επίσης το τίμημα για την όλο και πιο ευρεία κοινωνική δυσαρέσκεια στη χώρα των 47 εκατ. κατοίκων όπου η φτώχεια πλήττει πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού παρά το ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης που ξεπερνά το 4% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση.
«Ο τρόπος που επελέγη για να προασπιστούν τα κεκτημένα της κυβέρνησης του Σάντος σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο υπήρξε ανεπαρκής», σημείωσε η Πατρίσια Μουνιός, καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο Χαβεριάνα στη Μπογοτά.

Καθώς στον πρώτο γύρο η αποχή έφτασε σχεδόν το 60%, το κλειδί για τη νίκη εκτιμάται ότι θα είναι οι μετακινήσεις ψηφοφόρων. Οι εκλογείς οι οποίοι στον πρώτο γύρο ψήφισαν τη συντηρητική υποψήφια Μάρτα Λουσία Ραμίρες (15,6%) εμφανίζονται να πρόσκεινται περισσότερο στο στρατόπεδο του Ουρίμπε, ενώ αντιθέτως όσοι ψήφισαν την Κλάρα Λόπες, η οποία πέτυχε μια από τις καλύτερες επιδόσεις της κολομβιάνικης αριστεράς διαχρονικά (15,3%) ενδέχεται να ψηφίσουν υπέρ του Σάντος, καθώς τάσσονται υπέρ της ειρηνευτικής διαδικασίας με τις FARC. Οι ψηφοφόροι που επέλεξαν να ταχθούν υπέρ του Ενρίκε Πενιαλόσα, του κεντρώου δημάρχου της πρωτεύουσας (8%), αναμένεται να μοιραστούν ανάμεσα στους δύο υποψήφιους.

Οι συμμαχίες θεωρητικά «ευνοούν τον Σάντος» ενόψει του δευτέρου γύρου, αλλά «η βάση δεν υπακούει πάντα τους ηγέτες της», επισήμανε ο ιστορικός Ντάρντο Ασεβέδο, καθηγητής του Εθνικού Πανεπιστημίου της Κολομβίας.