Το παραδοσιακό μήνυμα του βασιλιά της Ισπανίας Χουάν Κάρλος την παραμονή των Χριστουγέννων δεν βγήκε «στον αέρα» της δημόσιας τηλεόρασης της Καταλονίας την Τρίτη για πρώτη φορά στην ιστορία των 30 ετών του συγκεκριμένου ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού, τονίζοντας την αυξανόμενη αυτονομιστική τάση στην πλούσια βορειοανατολική περιοχή της Ισπανίας.
Οι εργαζόμενοι στο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα της Καταλονίας κατά τη διάρκεια της ομιλίας του βασιλιά Χουάν Κάρλος έκαναν στάση εργασίας και έτσι μεταδόθηκαν άλλα προγράμματα αντί του βασιλικού μηνύματος. Η επίσημη αιτία της ολιγόωρης στάσης εργασίας ήταν η κίνηση διαμαρτυρίας για τις περικοπές και η ανάθεση σε εξωτερικούς συνεργάτες μέρους της τηλεοπτικής παραγωγής . Η επίσημη Καταλονία έχει συγκρουστεί με την κεντρική κυβέρνηση στη Μαδρίτη για τις περικοπές στις δαπάνες ειδικά όσον αφορά τις δημόσιες υπηρεσίες.
Στην ομιλία του, ο βασιλιάς Χουάν Κάρλος δεν αναφέρθηκε απ’ ευθείας στο αμφιλεγόμενο ζήτημα της ανεξαρτησίας της Καταλονίας, αλλά απηύθυνε έκκληση ενότητας προς τους Ισπανούς λέγοντας ότι πρέπει να αγκαλιάσουν την ποικιλομορφία τους, καθώς η χώρα πασχίζει να βγει από τη βαθιά πενταετή οικονομική κρίση που έχει αφήσει έναν στους τέσσερις εργαζόμενους χωρίς δουλειά. «Μαζί έχουμε επιλύσει προβλήματα πιο δύσκολα από ότι αυτά που αντιμετωπίζουμε σήμερα και έχουμε πάντα τον ίδιο κοινό στόχο», είπε ο βασιλιάς .
Η Καταλονία – η οποία έχει τη δική της γλώσσα – είναι η πατρίδα 7,6 εκατομμυρίων πολιτών και παράγει περίπου το ένα πέμπτο της οικονομικής δραστηριότητας της Ισπανίας. Ο ηγέτης της Άρτουρ Μας της κεντροδεξιάς πολιτικής συμμαχίας CiU, πιέζει για δημοψήφισμα στις 9 Νοεμβρίου του επόμενου έτους για την ανεξαρτησία από την Ισπανία. Αν διεξαχθεί θα γίνει δύο μήνες μετά το αντίστοιχο δημοψήφισμα στη Σκωτία για την ανεξαρτησία της από το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι έχει δηλώσει ότι ένα δημοψήφισμα στην Καταλονία θα ήταν αντισυνταγματικό και έχει δεσμευτεί να το εμποδίσει στο κοινοβούλιο αλλά και μέσω της δικαστικής οδού.
Το δημοψήφισμα πάντως μπορεί να αποδειχθεί πολιτικό αδιέξοδο για τον ηγέτη της επαρχίας Άρτουρ Μας και το κόμμα του. Αν η κεντρική κυβέρνηση «μπλοκάρει» το δημοψήφισμα, ο συνασπισμός του με το ριζοσπαστικό κόμμα της ανεξαρτησίας της Καταλονίας τη Δημοκρατική Αριστερά (ERC) , ενδέχεται να καταρρεύσει και να τον αναγκάσει να προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι θα χάσει τις εκλογές.
Η Καταλονία είχε από καιρό ένα ισχυρό εθνικιστικό κίνημα που στοχεύει κυρίως σε μεγαλύτερη αυτονομία εντός της Ισπανίας. Αλλά τα τελευταία χρόνια, ένα πιο ριζοσπαστικό κίνημα ανεξαρτησίας έχει ριζώσει και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι περίπου το ήμισυ των Καταλανών θα ψηφίσουν για πλήρη ανεξαρτησία αν διεξαχθεί τελικώς ένα δημοψήφισμα.
Αλλά και η δημόσια τηλεόραση στη Χώρα των Βάσκων, μια άλλη πολύ αποκεντρωμένη περιοχή που κυβερνάται από ένα εθνικιστικό κόμμα, δεν μετέδωσε την ομιλία του βασιλιά, την Τρίτη. Αλλά η επίσης 30χρονη δημόσια τηλεόραση (EITB) των Βάσκων σπάνια μεταδίδει τέτοιες ομιλίες, καθώς το Βασκικό Εθνικιστικό Κόμμα, (PNV), ιστορικά είναι κατά της μοναρχίας. Ο Χουάν Κάρλος είναι στο θρόνο 38 χρόνια και θεωρείται ένας πολύ βασικός παράγοντας στην μετάβαση της Ισπανίας στη δημοκρατία τη δεκαετία του 1970, μετά από τη δικτατορία του Φρανσίσκο Φράνκο.
