Σε λίγες ημέρες και συγκεκριμένα στις 28 Οκτωβρίου θα γίνει 30 ετών και το βιογραφικό του είναι τόσο πλούσιο που θα έχει κάθε λόγο να το γιορτάσει με την ψυχή του.
Μια απλή αναζήτηση στο Διαδίκτυο δίνει χιλιάδες αποτελέσματα με το όνομά του, το λήμμα Κanzi περιέχεται στη Wikipedia, έχει χυθεί αρκετό μελάνι για την αφεντιά του σε έντυπα ανά τον κόσμο, έχει φιγουράρει σε πολλά τηλεοπτικά ρεπορτάζ ενώ πριν από λίγες ημέρες ασχολήθηκε μαζί του στο δημοφιλές σόου της η Οπρα Γουίνφρι. Πρέπει να το παραδεχθούμε: ο Κάνζι δεν έχει καταφέρει και λίγα για… μπονόμπο, όπως ονομάζεται το συγκεκριμένο είδος στο οποίο ανήκει (σίγουρα πάντως έχει καταφέρει περισσότερα από πολλούς συνομηλίκους του ανθρώπους!).
Οι μπονόμπο θεωρούνται από πολλούς ειδικούς οι στενότεροι συγγενείς του ανθρώπου- έχουν άλλωστε το ίδιο DΝΑ με τον άνθρωπο σε ποσοστό που ξεπερνά το 98%- και ο Κάνζι αποτελεί το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα που έχουν εντοπίσει ως σήμερα οι επιστήμονες σχετικά με το πόσο αληθινή είναι αυτή η συγγένεια. Και αυτό διότι συνεννοείται με τους ανθρώπους στα αγγλικά μέσω ενός ειδικού πίνακα συμβόλων και κυρίως με μια ζωολόγο ειδική στα πρωτεύοντα είδη, μια από τις σημαντικότερες σε παγκόσμιο επίπεδο ερευνήτριες στο πεδίο της γλώσσας των πιθήκων, τη δρα Σου Σάβατζ-Ράμπο η οποία γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα τα μυστικά, τις δυνατότητες αλλά και το μεγαλείο των μπονόμπο καθώς ασχολείται μαζί τους τα τελευταία 40 χρόνια.
Η δρ Σάβατζ-Ράμπο απάντησε σε ερωτήσεις του «Βήματος» και τόνισε ότι οι έρευνες της ίδιας και της ομάδας της έχουν στόχο να ρίξουν το… εγωιστικό τείχος που έχουμε υψώσει εμείς οι άνθρωποι θεωρώντας λανθασμένα εαυτούς τόσο ανώτερους από τους πιθήκους. Ο Κάνζι, όπως είπε η επιστήμονας, αποτελεί ένα από τα καλύτερα παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι τα θεμέλια αυτού του τείχους είναι σαθρά. Και αν ταξιδέψετε ποτέ στην Αϊόβα και επισκεφθείτε τον Κάνζι στο σπίτι του, στο Great Αpe Τrust… θα σας το πει με τον τρόπο του και ο ίδιος!
Μπορεί ο Κάνζι σήμερα να είναι ολόκληρος «άνδρας», ωστόσο θα ήταν καλό να πάρουμε τη συναρπαστική ιστορία του από την αρχή, από όταν ήταν βρέφος, για να καταλάβουμε πόσο πολλά μας διδάσκει η περίπτωσή του. Γεννήθηκε στο Εθνικό Τοπικό Κέντρο Πρωτευόντων Ειδών Υerkes στην Ατλάντα που ανήκει στο Πανεπιστήμιο Έμορι (είναι ένας από τους λίγους μπονόμπο που ζουν υπό αιχμαλωσία ενώ η φυσική κατοικία του συγκεκριμένου είδους βρίσκεται αποκλειστικά στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό). Λίγο μετά τη γέννησή του μετακόμισε στο Ερευνητικό Κέντρο για τη Γλώσσα του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Τζόρτζια, όπου και υιοθετήθηκε αμέσως από έναν θηλυκό μπονόμπο, τη Ματάτα.
Ο μικρός Κάνζι συντρόφευε όλη την ημέρα τη θετή του μητέρα, ακόμη και κατά τη διάρκεια μαθημάτων στα οποία ειδικοί επιστήμονες προσπαθούσαν να μάθουν στο θηλυκό την ανθρώπινη γλώσσα μέσω συμβόλων που υπήρχαν σε ένα ειδικό πληκτρολόγιο- κάθε σύμβολο σε αυτό το πληκτρολόγιο αντιστοιχεί σε μια αγγλική λέξη και όταν πατηθεί το αντίστοιχο σύμβολο ακούγεται η λέξη με έναν δυνατό ήχο. Μεταξύ αυτών των επιστημόνων ήταν και η δρ Σάβατζ-Ράμπο.
Όπως η ίδια εξιστορεί στο Βήμα, η Ματάτα αποδείχθηκε παρά τις σκληρές προσπάθειες ανεπίδεκτη μαθήσεως. Δεν ίσχυε όμως το ίδιο και για τον Κάνζι. «Μια ημέρα ενώ η Ματάτα έλειπε καθώς είχε μεταφερθεί πίσω στο Κέντρο Υerkes προκειμένου να μείνει έγκυος, ο Κάνζι άρχισε να χρησιμοποιεί με δική του πρωτοβουλία το πληκτρολόγιο. Αρχικά άγγιξε τα σύμβολα “σταφίδα” και “φιστίκι” και εμείς του δώσαμε αυτά που ζητούσε. Στη συνέχεια άγγιξε τα σύμβολα “πεπόνι” και “φεύγω” και εμείς του δώσαμε πεπόνι και τον βγάλαμε έξω από τον χώρο στον οποίον βρισκόταν. Χρησιμοποίησε σωστά μέσα σε λίγα λεπτά τα σύμβολα τα οποία προσπαθούσαμε να διδάξουμε αποτυχημένα στη μητέρα του επί δύο συναπτά έτη. Την πρώτη ημέρα χρησιμοποίησε τον πίνακα συμβόλων 300 φορές χωρίς να κάνει κανένα λάθος». Η επιστήμονας συμπληρώνει ότι ο Κάνζι «έγινε έτσι ο πρώτος πίθηκος που έχουμε παρατηρήσει να έχει μάθει στοιχεία της γλώσσας μας με φυσικό τρόπο, έτσι όπως τη μαθαίνουν τα μικρά παιδιά παρατηρώντας τους γύρω τους και όχι μέσω εξάσκησης και χρήσης του συστήματος ανταμοιβής».
