20 Ιουλίου 1944: ο συνταγματάρχης κόμης Κλάους Σενκ φον Στάουφενμπεργκ αποπειράται να σκοτώσει τον Χίτλερ. Έφτασε κοντά, αλλά δεν τα κατάφερε. Μια νέα βιογραφία του φωτίζει άγνωστες πτυχές του πραξικοπήματος, όπως αναφέρει δημοσίευμα της Deutsche Welle.
Aπό τις αρχές του Ιουλίου του 1944 ο κόμης Κλάους Σενκ φον Στάουφενμπεργκ πηγαινοερχόταν φορτωμένος με μια βαλίτσα γεμάτη εκρηκτική ύλη από το αρχηγείο του Χίτλερ στο Ομπερσάλτσμπεργκ των Άλπεων ως την Ανατολική Πρωσία στα γερμανοπολωνικά σύνορα. Προσπαθούσε με κάθε τρόπο να πετύχει την κατάλληλη στιγμή για να δολοφονήσει τον Χίτλερ. Πάντα όμως κάτι τον εμπόδιζε κι έτσι ανατρέπονταν τα σχέδιά του. Μόνο στις 20 Ιουλίου έφτασε πολύ κοντά, κυριολεκτικά δίπλα στον Χίτλερ, αλλά και τότε η τύχη ήταν με το μέρος του Χίτλερ. Η βαλίτσα με τα εκρηκτικά εξερράγη αλλά ο Χίτλερ γλύτωσε.
Τα δραματικά γεγονότα της 20ής Ιουλίου που παρά λίγο να οδηγήσουν στην δολοφονία του «Φύρερ» περιγράφει ο συγγραφέας Τόμας Καρλάουφ σε μια νέα βιογραφία του φον Στάουφενμπεργκ, η οποία εστιάζει έντονα στο ρόλο του στενού του κύκλου («Στάουφενμπεργκ – Το πορτραίτο ενός δράστη», Blessing Verlag).
Όπως εκτιμούν πυροτεχνουργοί, αν ο φον Στάουφενμπεργκ είχε βάλει στην επίμαχη βαλίτσα διπλάσια ποσότητα εκρηκτικών πιθανώς να είχε πετύχει τον στόχο του. Στις 20 Ιουλίου 1944 οι 5 από τους 24 παρόντες στην έκρηξη τραυματίστηκαν θανάσιμα, άλλοι βαριά, ενώ ο ίδιος ο Χίτλερ έφερε μόνο ελαφρά τραύματα. Σήμερα ερευνητές συνεχίζουν να ρίχνουν φως στον ρόλο του φον Στάουφενμπεργκ τόσο ως «δράστη» της απόπειρας δολοφονίας, όσο και ως «βασικού υποκινητή» ενός ευρύτερου σχεδίου με στόχο την πολιτική ανατροπή του Χίτλερ.
Ποιοι ήταν τελικά οι αντίπαλοι του Χίτλερ στο εσωτερικό;
Σύμφωνα με την ερμηνεία του Τόμας Καρλάουφ η «απόπειρα πραξικοπήματος» εναντίον του Χίτλερ πριν και μετά το συγκεκριμένο συμβάν απέτυχε, όχι τόσο λόγω της ανθεκτικότητας του ναζιστικού καθεστώτος, όσο εξαιτίας των διαφωνιών στους κόλπους των αντιπολιτευόμενων στρατιωτικών και αντιστασιακών – βασικό πρόσωπο της οποίας ήταν ο Καρλ Γκέρντελερ. O Γκέρντελερ πίστευε για παράδειγμα ότι ο Χίτλερ πρέπει να ανατραπεί μέσω της Βέρμαχτ. Από την άλλη πλευρά υπήρχε η άποψη ότι ο Χίτλερ δεν έπρεπε απλώς να ανατραπεί, αλλά να δολοφονηθεί.
O Tόμας Κάρλαουφ εξετάζει το προφίλ όσων ανήκαν στον κύκλο του φον Στάουφενμπεργκ. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, τόσο ο ίδιος, όσο και πολλοί ομοϊδεάτες του είχαν εντυπωσιαστεί από τις αρχικές στρατιωτικές επιτυχίες του Χίτλερ. Ο Κάρλαουφ αναφέρεται στο ναζιστικό παρελθόν πολλών Γερμανών αντιστασιακών, μια πτυχή που στη μεταπολεμική Γερμανία δεν υπερτονιζόταν. Επίσης ενδιαφέρον έχει ότι κατά τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο ο κύκλος του κόμη φον Στάουφενμπεργκ συνέχιζε να χαρακτηρίζεται ως μια ομάδα «προδοτών της χώρας».
Η θεωρία του Στάφουφενμπεργκ σύμφωνα με τη νέα βιογραφία
Το βασικό ερώτημα που δίχαζε τον κύκλο του φον Στάουφενμπεργκ ήταν κατά πόσο η «δολοφονία ενός τυράννου» στον εικοστό αιώνα είναι θεμιτή. Ο κόμης φον Στάουφενμπεργκ ήταν βαθιά πεπεισμένος, σύμφωνα με τον Κάρλαουφ, ότι μόνο μετά την ολοκληρωτική ανατροπή ενός καθεστώτος μπορεί να δημιουργηθεί στη θέση του κάτι καλύτερο. Ο Χένινγκ φον Τρέσκοφ, ένα άλλο ενεργό μέλος της γερμανικής αντίστασης από το 1941, πίστευε ότι ο Χίτλερ θα «έπρεπε να σκοτωθεί σαν σκυλί, γιατί έθετε σε κίνδυνο την ανθρωπότητα».
Ο Κάρλαουφ στο βιβλίο του εστιάζει επίσης στις θέσεις των «συνωμοτών» κατά του Χίτλερ για την εγκαθίδρυση μιας «νέας Γερμανίας» μετά την ανατροπή του Φύρερ. Στα κείμενα για την προετοιμασία του πολιτικού τους μανιφέστου, σε περίπτωση που το σχέδιό τους θα πετύχαινε, έκαναν λόγο για μια «νέα τάξη πραγμάτων» που θα διεπόταν από το δίκαιο και τη δικαιοσύνη για όλους τους Γερμανούς. Τόνιζαν την «επαναφορά της κυριαρχίας του δικαίου» σαν ύψιστο μέλημα του νέου κράτους. Επρόκειτο ωστόσο και πάλι για ένα «φυσικό δίκαιο», ένα δίκαιο του ισχυρότερου, ενώ όπως παρατηρεί ο Κάρλαουφ, ο κύκλος αυτός συνέχιζε να θεωρεί ότι οι Γερμανοί είχαν το ιστορικό χρέος να ηγηθούν της Ευρώπης. Εντούτοις ένα σημαντικό στοιχείο που τους διαχώριζε κάθετα από τους ναζί ήταν το αίτημά τους για άμεση παύση «της απάνθρωπης» καταδίωξης των Εβραίων, για το κλείσιμο των στρατοπέδων συγκέντρωσης και την καταδίκη των υπαιτίων. Σύμφωνα με τη νέα βιογραφία ενδιαφέρον έχει επίσης ότι ήταν σαφές στον φον Στάουφενμπεργκ λίγες μόλις μέρες πριν την απόπειρα δολοφονία ότι θα έμενε στην ιστορία ως «προδότης» του καθεστώτος.
Μια μέρα πριν την απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ ο φον Στάουφενμπεργκ, βαθιά θρησκευόμενος, πήγε να προσευχηθεί. Το βράδυ της 20ής προς την 21η Ιουλίου θανατώθηκε με συνοπτικές διαδικασίες στην οδό που σήμερα φέρει το όνομά του στο Βερολίνο. Ήταν μόλις 36 ετών. Συνολικά 200 άτομα έπεσαν θύματα των ναζί στον απόηχο της απόπειρας δολοφονίας του Χίτλερ με την κατηγορία της συνομωσίας και της αντίστασης.
