Η δίκη του πρώην δικτάτορα της Γουατεμάλας Εφρέν Ρίος Μοντ, ο οποίος αντιμετωπίζει κατηγορίες για γενοκτονία και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, ξεκίνησε σήμερα, έπειτα από πολλές δεκαετίες ατιμωρησίας λόγω της ασυλίας που είχε ως βουλευτής.

«Είναι η πρώτη φορά σε διεθνές επίπεδο που ένας αρχηγός κράτους δικάζεται για γενοκτονία από δικαστήριο της χώρας του. Έως πρόσφατα, κανείς δεν πίστευε πως μία τέτοια δίκη θα μπορούσε να διεξαχθεί στη Γουατεμάλα και το γεγονός ότι τελείται εδώ θα πρέπει να εμπνέει θάρρος σε όλα τα θύματα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλον τον κόσμο», σχολίασε η Ανώτατη Επίτροπος του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Νάβι Πιλάι.

Τα θύματα και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων χαιρέτισαν την έναρξη της διεξαγωγής της δίκης του πρώην δικτάτορα, που διοίκησε τη χώρα την περίοδο 1982-83, σε μία ιδιαίτερα αιματηρή φάση του εμφυλίου πολέμου, και ο οποίος και μετά την ανατροπή του, τον Αύγουστο του 1983 συνέχισε να υπηρετεί ως βουλευτής, ενώ προσπάθησε χωρίς επιτυχία να διεκδικήσει και την προεδρία της χώρας το 2003.

Ο 86χρονος Μοντ εγκατέλειψε το Κογκρέσο το 2012 και κλητεύθηκε να δικαστεί τον Ιανουάριο, μετά τη διαπίστωση του δικαστή που ερευνούσε την υπόθεση ότι συντρέχουν ενοχοποιητικά στοιχεία εναντίον του για τη σφαγή 1.700 ιθαγενών στη διάρκεια αντεπαναστατικής επιχείρησης, η οποία εκτελέσθηκε κατόπιν διαταγής του.

«Είναι ένα ιστορικό γεγονός. Δεν μπορούμε να αφήσουμε ατιμώρητους τόσους θανάτους. Θα πρέπει να αποδώσουμε δικαιοσύνη για τα θύματα», επισήμανε στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς πριν από την έναρξη της δίκης η γενική εισαγγελέας Κλαούδια Πας υ Πας.

Παρόλο που η προσαγωγή σε δίκη διατάχθηκε τον Ιανουάριο, οι συνήγοροι του Ρίος Μοντ άσκησαν παρελκυστική πολιτική, προσφεύγοντας σε μία μακρά σειρά εφέσεων, υποστηρίζοντας ότι ο πρώην δικτάτορας δεν διηύθυνε επιχειρήσεις πεδίου και πως δεν διαπράχθηκε κανενός είδους γενοκτονία στη Γουατεμάλα.

Η πολιτική αγωγή αντιτείνει από την πλευρά της ότι ο Ρίος Μοντ έκανε «τα στραβά μάτια» όταν οι στρατιώτες χρησιμοποιούσαν αδόκιμες μεθόδους όπως βιασμούς, βασανιστήρια, πυρπολήσεις εναντίον των αριστερών ανταρτών και όταν ελάμβαναν ως στόχο ιθαγενείς κατά τη διάρκεια της επιχείρησης «καμένης γης», κατά την οποία 1.771 μέλη της φυλής Ιξίλ κατακρεουργήθηκαν.

Συνολικά 200.000 πολίτες, στην πλειονότητά τους απόγονοι των Μάγιας, έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του πολυετούς εμφυλίου πολέμου (1960-96) μεταξύ των δεξιών κυβερνήσεων και των αριστερών ανταρτών.