Η ανησυχία και η έγνοια του Φιντέλ Κάστρο υπήρξαν για τον Ούγκο Τσάβες η απαρχή για την διάγνωση και την έναρξη της μάχης κατά του καρκίνου.
Η ερώτηση «Τι είναι τούτος ο πόνος;» που του απεύθυνε ο ιστορικός ηγέτης της Κούβας οδήγησε τον Τσάβες πρώτα στις εξετάσεις για τη διαπίστωση καρκίνου τον Ιούνιο του 2011, κατόπιν σε μία σειρά χειρουργικών επεμβάσεων και χημειοθεραπειών και στην σταδιακή επιδείνωση της κατάστασης του νοτιοαμερικανού ηγέτη.
«Δεν ήξερα πώς να ξεφύγω από το αετίσιο βλέμμα του Φιντέλ, που ξεκίνησε να με βομβαρδίζει με ερωτήσεις, ‘τι συμβαίνει, τι είναι τούτος ο πόνος’, όπως ένας στοργικός πατέρας τον γιό του και άρχισε να φωνάζει γιατρούς, να ζητεί ιατρικές συμβουλές και τέλος, πήρε την όλη κατάσταση στα χέρια του», είχε διηγηθεί ο ίδιος ο Τσάβες την 1η Ιουλίου 2011, μία ημέρα μετά την ανακοίνωση της ασθένειάς του.
Στα τέλη μίας περιοδείας του στη Βραζιλία και τον Ισημερινό, ο Τσάβες έφθασε στην Αβάνα, υποστηριζόμενος από ένα μπαστούνι για να εξετάσει τον πόνο στο γόνατό του. Όμως έπειτα από λεπτομερείς ιατρικές εξετάσεις, αποφασίσθηκε να υποβληθεί σε δύο επείγουσες επεμβάσεις, η πρώτη για ένα απόστημα στη λεκάνη κι η δεύτερη για την αφαίρεση ενός όγκου «μεγέθους μπάλας του μπέιζμπολ», σύμφωνα με τον ίδιον τον Τσάβες.
Ο Κάστρο, που θεωρείται από τον Τσάβες ως ο πολιτικός του μέντορας, μετατράπηκε κατά τον ίδιον και σε «προσωπικό του γιατρό», που τον συνόδευε σε όλες τις συνεδρίες της χημειοθεραπείας στις υποβλήθηκε στην Αβάνα.
Ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Λουΐζ Ινάσιου ‘Λούλα’ ντα Σίλβα και η διάδοχός του Ντίλμα Ρούσεφ τον παρότρυναν να συνεχίσει τη θεραπεία του στο πιο φημισμένο και εξειδικευμένο συρο-λιβανικό νοσοκομείο του Σάο Πάολο, όμως ο Τσάβες εμπιστευόταν την υγεία του μόνο στα χέρια των γιατρών στην Αβάνα.
«Στην Κούβα του εξασφάλιζαν εξάλλου δύο πρωταρχικής σημασίας στοιχεία για την κυβέρνηση της Βενεζουέλας: ασφάλεια και μία πολιτική διαχείριση των πληροφοριών», υπογραμμίζει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο κοινωνιολόγος Ινάσιο Άβαλος.
