Στις 20 Ιανουαρίου, οι Αυστριακοί ψηφοφόροι καλούνται να αποφασίσουν με δημοψήφισμα για το μέλλον των ενόπλων τους δυνάμεων, δηλαδή για το αν θα διατηρηθεί το μέχρι τώρα ισχύον καθεστώς της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, ή αν θα καταργηθεί και θα αντικατασταθεί από έναν επαγγελματικό στρατό, όπως συμβαίνει σήμερα στις 20 από τις 27 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πρόκειται για το πρώτο άτυπο δημοψήφισμα που διενεργείται σε παναυστριακό επίπεδο και του οποίου το αποτέλεσμα θα είναι δεσμευτικό, όπως αποφάσισαν πρόσφατα τα δύο κόμματα της αυστριακής κυβέρνησης συνασπισμού, το Σοσιαλδημοκρατικό και το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα, τα οποία και έχουν διαφορετικές θέσεις ως προς το μέλλον των αυστριακών ενόπλων δυνάμεων.

Οι Σοσιαλδημοκράτες, αλλάζοντας πριν από δύο χρόνια τη στάση που εκπροσωπούσαν επί δεκαετίες για διατήρηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, υποστηρίζουν την καθιέρωση ενός επαγγελματικού στρατού στη χώρα, ενώ το Λαϊκό Κόμμα, έχοντας κάνει την αντίθετη στροφή, σε σχέση με την προηγούμενη θέση του, τάσσεται τώρα υπέρ της διατήρησης της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας.

Στην αυστριακή αντιπολίτευση, το μεγαλύτερο κόμμα της, το ακροδεξιό εθνικιστικό Κόμμα των Ελευθέρων, υποστηρίζει το ισχύον μέχρι τώρα καθεστώς, ενώ τα άλλα τρία κόμματα, οι Πράσινοι, το μικρό ακροδεξιό κόμμα «Συνασπισμός Μέλλον της Αυστρίας» και το νέο κόμμα του δισεκατομμυριούχου επιχειρηματία Φρανκ Στρόναχ, «Ομάδα Στρόναχ», υποστηρίζουν την καθιέρωση ενός επαγγελματικού στρατού.

Η στροφή στη στάση των Σοσιαλδημοκρατών προκλήθηκε έπειτα από σχετική πρωτοβουλία του υπαρχηγού τους και θεωρούμενου ως πλέον ισχυρού ηγετικού στελέχους τους, του δημάρχου και τοπικού κυβερνήτη στο ομόσπονδο κρατίδιο της Βιέννης, Μίχαελ Χόιπλ, ο οποίος στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα για τις τοπικές εκλογές στη Βιέννη, τον Οκτώβριο του 2010, είχε ζητήσει την κατάργηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, θέση που υιοθέτησε κατόπιν το κόμμα.

Σε αντίθεση με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, από το οποίο προέρχεται, ο ομοσπονδιακός πρόεδρος της Αυστρίας, Χάιντς Φίσερ, τοποθετείται εξ αρχής, κατηγορηματικά, υπέρ της διατήρησης της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας.

Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων εβδομάδων, οι υποστηρικτές της διατήρησης της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, έχουν σταθερό προβάδισμα, με ποσοστό που κυμαίνεται γύρω στο 60%, ενώ οι υπεύθυνοι των δημοσκοπήσεων αναμένουν μικρή συμμετοχή στο δημοψήφισμα (τουλάχιστον χαμηλότερη από το μέσο όρο στις εκλογικές αναμετρήσεις), η οποία κατά τις τελευταίες εθνικές εκλογές το Σεπτέμβριο του 2008 είχε ανέλθει στο 70%.

Δικαίωμα ψήφου στο δημοψήφισμα της 20ης Ιανουαρίου 2013, έχουν όσοι την ημέρα αυτή θα έχουν συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας τους, δηλαδή 6,3 εκατομμύρια από τον συνολικό πληθυσμό των 8,6 εκατομμυρίων κατοίκων της Αυστρίας.

Στο παρελθόν, στην Αυστρία είχαν διενεργηθεί δύο δημοψηφίσματα, το πρώτο το 1978 για την λειτουργία του πρώτου πυρηνικού εργοστάσιου ενέργειας στο Τζβέντεντορφ που είχε απορριφθεί και το δεύτερο το 1994 για την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση που είχε θετική έκβαση και η Αυστρία είναι από την 1.1.1995, πλήρες μέλος της Ένωσης.

Οι υποστηρικτές της διατήρησης της στρατιωτικής θητείας θεωρούν πως μία κατάργησή της θα αποτελούσε ένα επιπλέον βήμα στην κατεύθυνση ένταξης της Αυστρίας στο ΝΑΤΟ και εγκατάλειψη του καθεστώτος της διαρκούς ουδετερότητάς της που ισχύει από το 1955 και φυλάσσεται ως κόρη οφθαλμού από τον πληθυσμό της, με την συντριπτική πλειονότητά του να υποστηρίζει τη διατήρησή της.

Δεκαοκτώ χρόνια μετά την ένταξη της Αυστρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα έπειτα από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι πολίτες της, όχι μόνο συνεχίζουν να παραμένουν «πιστοί» στο καθεστώς της διαρκούς ουδετερότητας της χώρας τους, αλλά ταυτόχρονα απορρίπτουν κατηγορηματικά μια προσχώρησή της στο ΝΑΤΟ, όπως διαπιστώνεται σε όλες τις δημοσκοπήσεις.

Τη σημασία της ουδετερότητας της χώρας συνηθίζεται να θέτει στο επίκεντρο της ημερήσιας διαταγής του προς τις ένοπλες δυνάμεις της, ο Αυστριακός ομοσπονδιακός πρόεδρος Χάιντς Φίσερ με την ευκαιρία της Εθνικής Επετείου, τονίζοντας πως αυτή η διαρκής ουδετερότητα υπήρξε και είναι η κεντρική σταθερά της αμυντικής πολιτικής της Αυστρίας μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η 26η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί ως εθνική επέτειος στην Αυστρία, σε ανάμνηση της 26ης Οκτωβρίου 1955 όταν η χώρα –έπειτα από δέκα χρόνια διαίρεσής της σε τέσσερις ζώνες επιρροής– επανακτούσε την πλήρη κυριαρχία της με την αποχώρηση και του τελευταίου ξένου στρατιώτη των τεσσάρων συμμαχικών δυνάμεων (ΗΠΑ, Σοβιετική Ένωση, Γαλλία και Αγγλία), και η αυστριακή Βουλή ψήφιζε το συνταγματικό νόμο για τη διαρκή ουδετερότητα της χώρας.