Εδώ και σχεδόν 25 χρόνια, δεν δουλεύει πια για τα ρωσικά εργαστήρια αλλά ο Βιλ Μιρζαγιάνοφ είναι βέβαιος: οι Ρώσοι είναι «οι μόνοι» που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τον νευροτοξικό παράγοντα Novitchok για να δηλητηριάσουν τον πρώην διπλό πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ και την κόρη του. Ενώ στο ερώτημα «γιατί αυτόν, γιατί τώρα;», απαντά ότι η Μόσχα «ήθελε να εκφοβίσει κάποιον…».

Ο 83χρονος χημικός επιστήμονας έφθασε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1995, αφού εργάστηκε επί περίπου 30 χρόνια για το Ινστιτούτο Κρατικών Ερευνών για τη Χημεία και τις Οργανικές Τεχνολογίες (GNIIOKhT). Ήταν εκείνος που στις αρχές της δεκαετίας του 1990 αποκάλυψε πρώτος την ύπαρξη αυτών των πανίσχυρων νευροτοξικών παραγόντων.

Πρώτα, στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, την περίοδο του ανοίγματος που ακολούθησε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Στη συνέχεια, με την υποστήριξη χημικών τύπων, στο βιβλίο του «State Secrets» που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 2007.

Δέκα ημέρες αφού ο Σεργκέι Σκριπάλ και η κόρη του βρέθηκαν αναίσθητοι σε παγκάκι στο Σάλσμπερι, ο Μιρζαγιάνοφ, από το σπίτι του στο Πρίνστον του Νιού Τζέρσεϊ, όπου ζει με την αμερικανίδα σύζυγό του, τους δύο σκύλους τους και τον παπαγάλο τους, είναι πεπεισμένος ότι στόχος της Μόσχας ήταν ο «εκφοβισμός».

«Μόνο οι Ρώσοι» έχουν παρασκευάσει αυτούς τους παράγοντες. «Τους έχουν κρατήσει και τους κρατούν μυστικούς». Η μοναδική άλλη εκδοχή θα ήταν κάποιος να χρησιμοποίησε τους χημικούς τύπους από το βιβλίο του…: οι Ρώσοι θα μπορούσαν πουν ότι «ίσως κάποιος έκανε τη σύνθεση (των στοιχείων) μετά την έκδοση του βιβλίου και να με κηρύξουν ένοχο», λέει ειρωνικά.

Ο Βιλ Μιρζαγιάνοφ λέει ότι είναι «η πρώτη φορά» που αυτοί οι νευροτοξικοί παράγοντες που χρειάσθηκαν 15 χρόνια για να αναπτυχθούν και δοκιμάσθηκαν σε ζώα, χρησιμοποιούνται για να σκοτώσουν κάποιον.

«Κοίταξε τι συνέβη στον Σκριπάλ, το ίδιο μπορεί να συμβεί σε σένα!»

Γιατί τώρα; Ο Μιρζαγιάνοφ, δεινός χρήστης του Facebook και μεταφραστής ιστορικών βιβλίων για τους Τατάρους, είναι πεπεισμένος ότι η Μόσχα «θέλησε να εκφοβίσει κάποιον, έναν αντίπαλο του (Βλαντίμιρ) Πούτιν ή του Κρεμλίνου».

«Για παράδειγμα, κάποιον που διέφυγε στις Ηνωμένες Πολιτείες με ενοχοποιητικά στοιχεία για τον Ντόναλντ Τραμπ», στο πλαίσιο της έρευνας για ενδεχόμενη συνέργεια του επιτελείου Τραμπ με τη Ρωσία. «Με αυτόν τον τρόπο του λένε «Κοίταξε τι συνέβη στον Σκριπάλ, το ίδιο μπορεί να συμβεί σε σένα!»».

Ο Σεργκέι Σκριπάλ «δεν μπορούσε πλέον να προξενήσει ζημιά. Γιατί να θέλουν να τον σκοτώσουν τώρα με τόσο στυγερό τρόπο;», αναρωτιέται.

Διότι μία επίθεση με τον παράγοντα Novitchok, μία χημική ουσία το λιγότερο 10 φορές ισχυρότερη από έναν παράγοντα τύπου VX, έχει τρομακτικές συνέπειες , οι οποίες προκαλούν αναντίστρεπτη βλάβη.

«Μισό γραμμάριο αρκεί για να σκοτώσει ένα άτομο βάρους 50 κιλών», εξηγεί. «Έχω δει τις συνέπειες σε ζώα…είναι τρομακτικό». Ακόμη και αν δεν πεθάνουν, «ο Σκριπάλ και η κόρη του δυστυχώς θα υποφέρουν για όλη τους τη ζωή. Και ίσως επίσης και άλλοι που βρίσκονταν κοντά » κατά τη διάρκεια της επίθεσης.

Πώς χορηγείται ο παράγοντας Novitchok;

Είναι εύκολο, λέει Βιλ Μιρζαγιάνοφ εξαιτίας του δυαδικού χαρακτήρα αυτών των χημικών όπλων που προέρχονται από την ανάμειξη δύο συνθετικών που μεμονωμένα είναι ακίνδυνα.

Άρα υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς μεμονωμένων των δύο συνθετικών σε χωριστά δοχεία και η χημική αντίδραση που θα δώσει τον νευροτοξικό παραγοντα σε σπρέι να μην γίνει παρά την τελευταία στιγμή εντός ψεκαστήρα. «Στη συνέχεια δεν έχεις παρά να ψεκάσεις από κοντά τον άνθρωπο που είναι ο στόχος».

«Θα εργασθώ μέχρι το τέλος για να θέσω το Novitchok υπό διεθνή έλεγχο»

Αν και χαρακτηρίζει «καταστροφική» την επίθεση κατά του Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του, ο Μιρζαγιάνοφ διατηρεί εξ αυτής μία ελπίδα: την εγγραφή από το Ηνωμένο Βασίλειο και τους Δυτικούς αυτών των νευροτοξικών παραγόντων στον κατάλογο της Συνθήκης για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων, όπως το ζητά εδώ και περισσότερο από 20 χρόνια, αφού «κατανόησε ότι τα χημικά όπλα στρέφονται πρώτα από όλα κατά πολιτών».

Εάν οι παράγοντες αυτοί είχαν τεθεί υπό διεθνή έλεγχο, «αυτή η καταστροφή πιθανόν να μην είχε ποτέ συμβεί», λέει. Οι φίλοι του στο Facebook τον συμβουλεύουν αυτές τις μέρες που βρίσκεται στο προσκήνιο μιλώντας για το Novitchok «να προσέχει» για να αποφύγει τα ρωσικά αντίποινα. «Όμως, έχω ζήσει αρκετά, δεν μπορούν να με συλλάβουν. Θα εργασθώ μέχρι το τέλος για να θέσω το Novitchok υπό διεθνή έλεγχο».