Το σχήμα του εγκεφάλου στο ανθρώπινο είδος εξελίχθηκε με τον καιρό για να γίνει λιγότερο επίμηκες και περισσότερο σφαιρικό, αλλαγή που φαίνεται να συνδέεται με την επίτευξη σημαντικής προόδου στη λειτουργία του, όπως δείχνει ανάλυση απολιθωμάτων.
Οι ειδικοί μελέτησαν το μέγεθος και το σχήμα του εγκεφάλου με βάση τα απολιθώματα 20 Homo Sapiens, με τον παλαιότερο να χρονολογείται περίπου 300.000 χρόνια πριν. Όπως διαπίστωσαν, παρότι το μέγεθος του εγκεφάλου παρέμεινε λίγο πολύ ίδιο, το σχήμα του άλλαξε κι έγινε πιο σφαιρικό.
Ο ανθρωπολόγος Simon Neubauer από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ τονίζει, στη δημοσίευση της ερευνητικής του ομάδας στο περιοδικό «Science Advances», πως δύο παράγοντες συνέβαλαν στο να γίνει τελικά ο εγκέφαλός μας σφαιρικός: η ανάπτυξη των βρεγματικών περιοχών του εγκεφάλου (στο πάνω μέρος του κεφαλιού) και η παρεγκεφαλίδα (πίσω και κάτω μέρος του κεφαλιού).
«Ο βρεγματικός λοβός είναι σημαντικός για τη διασύνδεση διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου και εμπλέκεται σε λειτουργίες όπως ο προσανατολισμός, η προσοχή και αισθητικοκινητικοί μετασχηματισμοί στους οποίους βασίζεται ο σχεδιασμός και η ολοκλήρωση οπτικοακουστικών λειτουργιών» εξήγησε ο Neubauer.
«Η παρεγκεφαλίδα εμπλέκεται σε λειτουργίες που σχετίζονται με την κίνηση, όπως ο συντονισμός κινήσεων και ισορροπίας, αλλά και σε λειτουργίες όπως η μνήμη εργασίας, η γλώσσα, η κοινωνική γνώση και η επεξεργασία των συναισθημάτων» πρόσθεσε.
«Τα νέα στοιχεία δείχνουν εξελικτικές αλλαγές στην πρώιμη ανάπτυξη του εγκεφάλου σε μια κρίσιμη και ευάλωτη περίοδο για τη νευρική διασύνδεση και τη γνωσιακή ανάπτυξη» κατέληξε.
Ο χρόνος διαμόρφωσης του εγκεφάλου στο σχήμα που σήμερα γνωρίζουμε ταιριάζει με τα αρχαιολογικά ευρήματα που αποτυπώνουν τη «συμπεριφορική νεωτερικότητα», όπως περιγράφει ο Neubauer, πριν από περίπου 40 με 50.000 χρόνια. Αυτά περιλαμβάνουν ‘αποδεικτικά στοιχεία’ χρήσης συμβόλων και αφηρημένης σκέψης, όπως καλλιτεχνικές δημιουργίες, χρήση χρωμάτων, ταφή των νεκρών, χρήση περίπλοκων εργαλείων.
