Έλληνες επιστήμονες σε νέα μελέτη υποστηρίζουν ότι τα αρχαία «ξαδέλφια» μας είχαν αναπτύξει στην Μεσόγειο μια ναυτική παράδοση δεκάδων χιλιάδων ετών, πολύ πριν οι σύγχρονοι άνθρωποι (homo sapiens) κάνουν την εμφάνισή τους και τολμήσουν να ανοιχτούν στις θάλασσες.
Οι ερευνητές του Εργαστηρίου Θαλάσσιας Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του πανεπιστημίου της Πάτρας, με επικεφαλής τον καθηγητή Γιώργο Φερεντίνο, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο διεθνές αρχαιολογικό περιοδικό «Journal of Archaeological Science» εκτιμούν ότι οι Νεάντερταλ ζούσαν πέριξ της Μεσογείου πριν από 300.000 χρόνια και κάποια στιγμή άρχισαν να τη διασχίζουν με τα αγνώστου είδους πλεούμενα τους.
Ευρήματα από Νεάντερταλ έχουν βρεθεί σε διάφορα σημεία στην ενδοχώρα της Ελλάδας, καθώς επίσης σε διάφορα νησιά, ιδίως του Ιονίου (Λευκάδα, Ζάκυνθος, Κεφαλονιά). Αυτό σημαίνει είτε ότι κάποτε αυτά τα νησιά δεν ήσαν νησιά και συνδέονταν με την ηπειρωτική χώρα, είτε με κάποιο τρόπο, κωπηλατώντας ή κολυμπώντας, οι Νεάντερταλ έφθασαν εκεί.
Ο Γ. Φερεντίνος πιστεύει ότι συνέβη το δεύτερο, δηλαδή οι Νεάντερταλ έφθασαν μάλλον με κάποιο πρωτόγονο πλοιάριο ή άλλο πλεούμενο, καθώς τα νησιά του Ιονίου (πλην της Λευκάδας) ήταν αποκομμένα από την ενδοχώρα, τουλάχιστον την εποχή που χρονολογούνται τα εργαλεία, τα οποία βρέθηκαν στο έδαφός τους. Τα ταξίδια αυτά εκτιμάται ότι έλαβαν χώρα πριν από 110.000 έως 35.000 χρόνια, στη διάρκεια της Μέσης Παλαιολιθικής περιόδου.
Σύμφωνα με τους έλληνες ερευνητές, πριν από 100.000 χρόνια το επίπεδο της Μεσογείου ήταν 120 μέτρα χαμηλότερο από ό,τι σήμερα, γιατί δεν είχαν ακόμα λιώσει οι παγετώνες για να αυξηθεί η στάθμη της θάλασσας. Έτσι, εκτιμάται ότι το μέσο βάθος της θάλασσας γύρω από τα νησιά του Ιονίου πρέπει να ήταν γύρω στα 180 μέτρα, αφού σήμερα είναι περίπου 300 μέτρα. Το θαλασσινό ταξίδι από την ηπειρωτική Ελλάδα θα ήταν της τάξης των πέντε έως 12 χιλιομέτρων (ή ίσως να ήταν και μικρότερο).
Από την άλλη, υπάρχουν οι δύσπιστοι, όπως ο Πολ Πετίτ του βρετανικού πανεπιστημίου του Σέφιλντ, που πιστεύουν ότι είναι πιθανότερο οι Νεάντερταλ να ταξίδευαν κολυμπώντας, ενώ αμφιβάλλουν και για την τόσο παλαιά χρονολόγηση των ευρημάτων στα νησιά. Από την άλλη, όμως λίθινα εργαλεία ηλικίας ενός εκατομμυρίου ετών έχουν βρεθεί στο νησί Φλόρες της Ινδονησίας, μια ένδειξη ότι, πολύ πριν τους Νεάντερταλ, κάποιος άλλος πρόγονος του ανθρώπου (ο «homo erectus») μπορεί να διέσχιζε τις θάλασσες. Στη νέα ελληνική μελέτη, πλην του Φερεντίνου, συμμετείχαν οι ερευνητές Μαρία Γκιώνη, Μαρία Γεραγά και Γιώργος Παπαθεοδώρου.
