Αν πάρει κανείς το τρένο από το Τόκιο, είναι δύσκολο να μην το δει: υπαλλήλους με λευκά γάντια σπαρμένους κατά μήκος της πλατφόρμας να κουνούν σπασμωδικά και αδιαλείπτως τα χέρια τους, κάνοντας σινιάλα φαινομενικά σε… κανέναν.
Όσο τα τρένα μπαινοβγαίνουν στον σταθμό, οι σταθμάρχες εκτελούν τις περίτεχνες φιγούρες τους λες και πατούν κουμπιά σε αόρατα καντράν. Τι συμβαίνει όμως;
Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Ιαπωνίας έχει εδώ και δεκαετίες τη φήμη πως είναι ένα από τα καλύτερα και πιο καλοκουρδισμένα του κόσμου. Το τεράστιο δίκτυο μεταφέρει εξάλλου 12 δισεκατομμύρια επιβάτες τον χρόνο μετρώντας μάλιστα μόλις μερικά δευτερόλεπτα καθυστέρησης κάθε χρονιά! Πρόκειται για ένα εξόχως ακριβές και εντελώς αξιόπιστο συγκοινωνιακό θαύμα που δύσκολα θα βρεθεί δεύτερό του στον κόσμο.
Και είναι το έμψυχο δυναμικό, ο ανθρώπινος παράγοντας, αυτός που εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία των ιαπωνικών σιδηροδρόμων με αυτήν ακριβώς την πληθώρα χειρονομιών και φωνητικών εντολών!
Αυτό που φαίνεται τουλάχιστον αστείο στον ταξιδιώτη δεν είναι παρά ο ακρογωνιαίος λίθος της σιδηροδρομικής ασφάλειας της χώρας, ένα σύστημα δηλαδή που μειώνει τα ανθρώπινα λάθη κατά τουλάχιστον 85%, σύμφωνα με τις έρευνες.
Γνωστό στην Ιαπωνία ως «shisa kanko», το ολοκληρωμένο σύστημα των σινιάλων είναι εδώ για να συνδέσει το έργο κάθε υπαλλήλου με μια χειρονομία ή φωνητική εντολή ώστε να περιοριστούν τα λάθη και η απροσεξία, όπως μας λέει το Εθνικό Ινστιτούτο Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας της Ιαπωνίας.
Αντί να βασιστούν λοιπόν στη διακριτική ευχέρεια και τον ζήλο κάθε υπαλλήλου, οι σιδηροδρομικές αρχές της χώρας έχουν συνδέσει κάθε βήμα της όλης διαδικασίας με ένα φωνητικό ή σωματικό σινιάλο ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη ροή της συγκοινωνίας αλλά και το γεγονός ότι όλοι προσέχουν ως οφείλουν.
Όταν, ας πούμε, ο μηχανοδηγός θελήσει να κάνει κάποιον έλεγχο, δεν θα πατήσει απλώς ένα κουμπάκι στο καντράν, αλλά θα ειδοποιήσει φωνητικά και σωματικά τους σταθμάρχες για την πρόθεσή του. Όσο για τον υπάλληλο που προσέχει να είναι καθαρές οι γραμμές από σκουπίδια ή… ανθρώπους, ο οπτικός έλεγχος δεν αρκεί. Αντιθέτως, θα ειδοποιήσει τους συναδέλφους του δείχνοντας κατά μήκος της γραμμής αναφορικά με ποιο ακριβώς σημείο της ράγας έχει ελέγξει.
Τα οπτικά αυτά σινιάλα είναι τόσο αναπόσπαστο μέλος των ιαπωνικών σιδηροδρόμων που φιλοξενούνται στο Σιδηροδρομικό Μουσείο του Κιότο, καθώς υπάρχουν στη ζωή τουλάχιστον από τις αρχές του 20ού αιώνα.
Παρά το γεγονός ωστόσο ότι είναι ένα εξόχως αποδοτικό σύστημα περιορισμού του ανθρώπινου λάθους, παραμένει καθηλωμένο αποκλειστικά στην Ιαπωνία.
