Η ζωή την τιμώρησε. Η τέχνη τη δικαίωσε. Ο θάνατος την πήρε με ένα τόσο τραγικό και παράδοξο τρόπο… Με ένα κόκκινο φουλάρι, που έγινε η αγχόνη της.
Στις 14 Σεπτεμβρίου 1927, η Ισιδώρα Ντάνκαν θα οδηγούσε για πρώτη φορά στη Νίκαια της Γαλλίας το ανοιχτό σπορ αμάξι της. Το κόκκινο φουλάρι που φορούσε στο λαιμό της μπλέχτηκε στην πίσω ρόδα του αμαξιού της και στραγγαλίστηκε ακαριαία.
Η γνωστή ως «ξυπόλητη χορεύτρια», πρωτοπόρος του σύγχρονου χορού που αποθεώθηκε στην Ευρώπη, έχασε με αυτόν τον τραγικό τρόπο τη ζωή της. Η θρυλική ιέρεια του μοντέρνου χορού στήριζε τις δημιουργίες της στην αρχαία ελληνική χορογραφία και με κάθε της κίνηση μάγευε το κοινό.
Τα πρώτα χρόνια και το επαγγελματικό της ντεμπούτο
Η Άντζελα Ισιδώρα Ντάνκαν γεννήθηκε το 1877 στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας. Ζούσε με τη μητέρα και τα αδέρφια της. Οι γονείς της χώρισαν εξαιτίας ενός οικονομικού σκανδάλου στο οποίο ενεπλάκη το όνομα του πατέρα της και η οικογένεια βυθίστηκε στη φτώχεια.
Η μητέρα της εργαζόταν ως μοδίστρα και δασκάλα πιάνου για να τα βγάλουν πέρα. Η Ισιδώρα πήγε σχολείο αλλά γρήγορα τα παράτησε. Η μεγάλη της αγάπη ήταν ο χορός. Μάθαινε πιάνο και παρακολουθούσε μαθήματα μπαλέτου. Στα 6 της χρόνια, το έμφυτο ταλέντο της στην κίνηση και τον χορό δεν μπορούσε να παραμείνει κρυφό. Εκείνη όμως μάζευε τα παιδιά της γειτονιάς της και τους «δίδασκε» χορό μαζί με τον αδερφό της. Στα 13 της ξεκίνησε τις πρώτες εμφανίσεις της σε χορευτικές παραστάσεις στο Σαν Φρανσίσκο, ενώ τα επόμενα χρόνια σειρά είχε το Σικάγο και η Νέα Υόρκη.
Το επαγγελματικό της ντεμπούτο έγινε το 1896 στο Σικάγο όταν γνώρισε τον θεατρικό παραγωγό Ογκυστέν Νταλί. Λίγο αργότερα, η Ντάνκαν έγινε μέλος του περιοδεύοντος συγκροτήματός του ερμηνεύοντας διάφορους ρόλους.
Παρά την επιτυχία της σαν χορεύτρια στην Αμερική, ο αυστηρός τρόπος κίνησης που απαιτούσε το μπαλέτο δεν την ικανοποιούσε. Εκείνη ονειρευόταν νέες και πρωτοποριακές χορευτικές κινήσεις αλλά κάτι τέτοιο στην Αμερική δεν ήταν αποδεκτό. Η Ντάνκαν το 1900 μετακομίζει στο Λονδίνο. Εκεί σπούδασε μαζί με τον αδερφό της, Ρέιμοντ, ελληνική μυθολογία και αρχιτεκτονική. Η επαφή της με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό ήταν καταλυτική.
Στο Λονδίνο ήρθε σε επαφή με πρωτοποριακούς πνευματικούς κύκλους της εποχής.
Στη Γερμανία, γνώρισε τη φιλοσοφία του Φρειδερίκου Νίτσε για τον οποίο ο χορός αποτελούσε τρόπο σκέψης, κάτι που ήταν η δική της πραγματικότητα.
«Η τέχνη μου δεν είναι παρά μια προσπάθεια να εκφράσω την ύπαρξή μου» συνήθιζε να λέει.
Από το 1904 ως το 1907 η Ντάνκαν έζησε και δούλεψε σε Ελλάδα, Γερμανία, Ρωσία και Σκανδιναβία, περίοδο κατά την οποία συνεργάστηκε με πλήθος κορυφαίων καλλιτεχνών της εποχής.
Παράλληλα με τις πολλές περιοδείες που πραγματοποίησε, η Ισιδώρα ίδρυσε και σχολές χορού σε αρκετές πόλεις που επισκέφτηκε. Η ελευθερία και η κομψότητα του νέου χορού που δίδασκε άρεσε πάρα πολύ και πολλοί μαθητές της, ακόμη κι όταν οι σχολές παρήκμασαν κι έκλεισαν συνέχισαν να διδάσκουν τον χορό της Ισιδώρας. Οι μαθητές έμειναν γνωστοί με το παρατσούκλι «Isadorables».
Η Ισιδώρα, ακολουθούσε τους δικούς της κανόνες στο χορό. Οι κινήσεις της ήταν ιδιαίτερα συναισθηματικές. Ό,τι ένιωθε το μετέδιδε με τον χορό της, με τα ανάλαφρα βήματά της. Στις εμφανίσεις της άρχισε να ντύνεται με φορέματα αρχαιοελληνικού τύπου και να χορεύει ξυπόλητη. Παθιάστηκε με τον ελεύθερο αρχαιοελληνικό χορό και υιοθέτησε αρκετές από τις κινήσεις του.
Οι Ευρωπαίοι θεατές είδαν με πολύ θετικό μάτι αυτόν τον διαφορετικό τρόπο προσέγγισης του χορού από την Ισιδώρα Ντάνκαν. Ντυμένη με μανδύες και χορεύοντας πάντα ξυπόλητη εντυπωσίαζε το κοινό που ερχόταν να την παρακολουθήσει. Σφράγισε τον 20ό αιώνα με την απαράμιλλη κίνησή της.
Εκκεντρική προσωπικότητα, ανήσυχο πνεύμα, φεμινίστρια, δήλωνε υπέρμαχος του ελεύθερου έρωτα. Για την αντισυμβατική χορεύτρια, ο χορός ήταν μια μορφή τέχνης, μια ρομαντική απόδραση από την πραγματικότητα. Παράλληλα με τον χορό ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία, την ποίηση και τη ζωγραφική.
Η τραγική μοίρα
Μπορεί στα επαγγελματικά της η Ισιδώρα να ήταν πολύ επιτυχημένη χορεύτρια, ωστόσο η προσωπική της ζωή σημαδεύτηκε από τραγωδίες.
Η Ντάνκαν απέκτησε δύο γιους αμφότεροι από παράνομους δεσμούς. Το 1913 πνίγηκαν όταν το αμάξι που οδηγούσε η νταντά τους έπεσε στον ποταμό Σηκουάνα.
Το 1920 παντρεύτηκε τον Ρώσο λυρικό ποιητή Σεργκέι Γεσένιν και επέστρεψαν στην Αμερική. Όμως η Ισιδώρα Ντάνκαν είχε επικριθεί από την αμερικανική κοινωνία και παλιότερα για τα φιλορωσικά της αισθήματα, έτσι η υποδοχή τους δεν ήταν και η καλύτερη δυνατή.
Ο Γεσένιν δεν μπόρεσε να χειριστεί την όλη κατάσταση και επέστρεψε στην πατρίδα του. Ένα χρόνο αργότερα έβαλε τέλος στη ζωή του. Η Ντάνκαν απομονώθηκε στη Νίκαια της Γαλλίας όπου ξεκίνησε τη διδασκαλία χορού μέχρι το τραγικό της τέλος.
