Πριν από περίπου έναν χρόνο ο Mahmoud Hassino, που εργάζεται με ΛΟΑΤ πρόσφυγες στο Βερολίνο, ξεκίνησε έναν διαγωνισμό με στόχο να βρει έναν Σύρο για να συμμετάσχει στο Mr Gay World 2016. Αυτή η διαδικασία είναι το αντικείμενο της ταινίας της Ayşe Toprak «Mr Gay Syria».
«Ο Mahmoud τους άκουγε όλους να συνδέουν τους γκέι Σύρους με εκείνες τις δολοφονίες (από το ISIS που πετούσε άνδρες από τις ταράτσες κτιρίων με την υποψία της ομοφυλοφιλίας)» δηλώνει η ίδια από την Κωνσταντινούπολη. «Ήθελε να πει: Κοιτάξτε μας, ζούμε, αγωνιζόμαστε. Ήθελε ο κόσμος να μάθει για τους ζωντανούς γκέι Σύρους, όχι μόνο τους νεκρούς».
Η ταινία της Toprak ασχολείται με τη ζωή των λιγοστών συμμετεχόντων- όλοι τους πρόσφυγες που ζουν στην Κωνσταντινούπολη, καθώς προετοιμάζονται για το μεγάλο γεγονός. Ο φακός εστιάζει στον Hussein, έναν κομμωτή που αποκλείστηκε από την οικογένειά του ενώ έχει και μια μικρή κόρη, όπως γράφει η βρετανική εφημερίδα Guardian. Στο πλάνο είναι και ο Omar, μάγειρας στο επάγγελμα, και ο Wissam που θέλει να κερδίσει εμφανιζόμενος με αυτιά της Minnie Mouse και ψηλά τακούνια.
Παρότι η ταινία αρχίζει με το Gay Pride να διακόπτεται βίαια από την αστυνομία, οι σκηνές καταπίεσης και ομοφοβίας είναι πολύ λιγότερες από εκείνες με τις πραγματικές εικόνες από τις ζωές των ανθρώπων αυτών που, όπως λέει ο Hussein, βρήκαν το κουράγιο τους μέσα από την απελπισία. «Ο ίδιος ο διαγωνισμός είναι μέρος του αγώνα τους, θέλουν να γελάσουν και να περάσουν καλά για να μείνουν ζωντανοί. Όλοι ένιωθαν περήφανοι γι’ αυτό που είναι» λέει η Toprak.
Ακόμα και οι Σύροι που έχουν φτάσει στην Τουρκία, ως μετανάστες δεν έχουν δικαιώματα και δεν μπορούν να εργαστούν νόμιμα. Έτσι συχνά θέτουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο στη βιομηχανία του σεξ. Η Toprak ωστόσο επέλεξε να αφηγηθεί μια πιο ελπιδοφόρα ιστορία. «Ο Mahmoud μου είπε “κλαίω συνέχεια, είναι σαν να μην υπάρχω”. Θέλει να ευχαριστηθεί τη ζωή του για να νιώσει πως τη ζει ακόμα. Δείτε την ιδέα του για το Mr Gay Syria. Ποιος θα έκανε διαγωνισμό ομορφιάς μέσα στη μέση αυτής της κρίσης; Είναι τρελό! Αλλά είναι και μια οδός επιβίωσης» λέει.
Με το ίδιο σκεπτικό επέλεξε να μην παρουσιάσει τον ισχυρισμό του Hussein πως ένας από τους πρώην συντρόφους του δολοφονήθηκε από το ISIS. «Έλεγε ψέματα; Δεν ξέρω. Μας το είπε αλλά εγώ δεν ήθελα να το συμπεριλάβω στην ταινία επειδή δεν υπήρχε τρόπος να το διασταυρώσουμε. Ακόμα κι αν είναι ψέμα, το γεγονός πως κάποιος χρειάζεται να επινοήσει κάτι τέτοιο δείχνει τον βαθμό της απελπισίας του» εξηγεί.
Η ταινία δεν είναι «εύκολη». Ένας από τους διαγωνιζόμενους δέχεται απειλή για τη ζωή του από τον ίδιο του τον πατέρα ενώ ο τελικός νικητής περίμενε τη χρονοβόρα διαδικασία έγκρισης της βίζας του για να δει αν θα μπορέσει να ταξιδέψει ή όχι στη Μάλτα για τον τελικό.
Η παραγωγή της ταινίας μπορεί να είναι εύκολη αρκεί να μην πεις πως γυρίζεις μια ταινία για τους γκέι Σύρους πρόσφυγες στην Κωνσταντινούπολη. «Όποτε μας σταματούσε η αστυνομία ή διάφοροι αξιωματούχοι, λέγαμε πως γυρίζαμε ταινία για τους πολιτιστικούς θεσμούς της Κωνσταντινούπολης με τίτλο ‘Οι χαρές της ζωής’. Το είχαμε προβάρει» λέει η Toprak.
Τα πράγματα όμως μετά δεν ήταν και τόσο εύκολα. Ακόμα κι όταν φάνηκε πως ο εστεμμένος του Mr Gay Syria δεν θα μπορέσει μάλλον να φτάσει στη Μάλτα, δεν του προτάθηκε από τους διοργανωτές να συμμετάσχει μέσω Skype ή κανείς δεν σκέφτηκε πως αν του έδιναν κάποιον τίτλο ερήμην αυτό θα έστελνε ένα θετικό μήνυμα αλληλεγγύης.
«Ήταν μια μεγάλη απογοήτευση για όλους μας» λέει η Toprak. «Η οργάνωση αναφέρει πως δεν είναι μόνο ένας διαγωνισμός ομορφιάς αλλά αφορά και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όταν όμως φτάνεις εκεί ανακαλύπτεις πως δεν υπάρχουν δημοσιογράφοι. Πιστεύω πως στην πραγματικότητα φοβόντουσαν να έχουν έναν Mr Gay Syria εκεί. Για λόγους τιμής, για συμβολικούς λόγους θα μπορούσαν να του είχαν δώσει το βραβείο. Αντίθετα είπαν πως έπρεπε να έχει φυσική παρουσία».
Καθώς η ταινία ετοιμάζεται να προβληθεί σε φεστιβάλ, η Toprak αντιλαμβάνεται πιθανές συνέπειες αυτής της έκθεσης. «Δεν θέλουμε να προβληθεί στην Τουρκία γιατί ο Hussein είναι ακόμα εκεί. Μερικές φορές λέει πως φοβάται αλλά μου είπε επίσης πως είναι 100% σύμφωνος με την ταινία» εξηγεί.
