Η δεκαετία του ’70 ήταν μια ταραγμένη από όλες τις απόψεις περίοδος. Η σύγκρουση ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις της εποχής, τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ, μέσω «εκπροσώπων» σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου ήταν στο αποκορύφωμά της.
Οι δύο πλευρές διέπραξαν ωμότητες στα πεδία των μαχών. Μεγάλο μερίδιο αυτών των ακραίων πράξεων έγινε από τις παραστρατιωτικές ομάδες που χρησιμοποίησαν.
Ειδικά η περίφημη CIA επέλεξε να χρησιμοποιήσει παραστρατιωτικές ομάδες που τις στελέχωναν μισθοφόροι. Τα περίφημα «σκυλιά του πολέμου».
Ένα από αυτά τα «σκυλιά» ήταν ο Ελληνοκύπριος Κώστας Γεωργίου που έμεινε γνωστός και ως «συνταγματάρχης Καλάν».
Ο δεκανέας που έγινε συνταγματάρχης στο πεδίο της μάχης
Έχουν περάσει πλέον 41 χρόνια από τότε που ο «συνταγματάρχης Καλάν», κατά κόσμον Κώστας Γεωργίου και οι μισθοφόροι του δικάστηκαν και εκτελέστηκαν στην Αγκόλα για τις πράξεις τους στην χώρα αυτή, στο πλαίσιο του «πολέμου δια αντιπροσώπων» της CIA, της ΕΣΣΔ και των υποστηριζόμενων από την κομμουνιστική Κούβα παραστρατιωτικών του MPLA.
Ο Χόλντεν Ρομπέρτο, ο αρχηγός του υποστηριζόμενου από την CIA, FNLA της Αγκόλα, μάζεψε μια μικρή δύναμη, αποτελούμενη κυρίως από μισθοφόρους και έβαλε σε αυτή επικεφαλής τον πρώην δεκανέα της 1ης Μοίρας Αλεξιπτωτιστών του Βρετανικού στρατού Κώστα Γεωργίου, που τον προήγαγε σε συνταγματάρχη όταν τον είδε να σταματάει μόνος του ένα Κουβανικό άρμα μάχης.
Η αρχικά επιτυχημένη μονάδα κατέρρευσε λόγω της τρομακτικής ηγεσίας του Καλάν και πολλά από τα στελέχη της συνελήφθησαν από τους Κουβανούς και δικάστηκαν.
Ενώ ο Καλάν ήταν σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις ένα διαταραγμένο άτομο, κάποιοι από τους συναδέλφους του θεωρήθηκαν επίσης «αλήτες» παρά τις περί του αντιθέτου μαρτυρίες, εν πολλοίς λόγω της φρίκης που είχε προκαλέσει η δράση του Καλάν.
Ένας Αμερικανός για παράδειγμα ο Ντάνι Γκέρχαρτ αν και πέρασε τρεις ημέρες στο πεδίο και δεν έριξε ούτε ένα πυροβολισμό, εκτελέστηκε μαζί με τον Καλάν.
Τρεις ακόμα κατηγορούμενοι έλαβαν ποινές 16 ετών φυλάκισης. Μεταξύ αυτών και ένας ακόμα Αμερικανός, ο Γκάρι Άκερ. Τρεις ακόμα έλαβαν ποινή 24 ετών. Ο Αμερικανοαργεντινός πρώην πεζοναύτης Γκας Γκρίλο και δύο άλλοι έλαβαν ποινές 30 ετών.
Αυτοί που εκτελέστηκαν ήταν μόνο τέσσερις. Ο Καλάν, ο Άντριου Μακκένζι, ο Τζον Μπέικερ και ο Ντάνι Γκέρχαρτ.
Στο βίντεο είναι η στιγμή της δίκης κατά της οποία ο Καλάν προσπαθεί να αναλάβει όλη την ευθύνη για τις πράξεις της μονάδας του και την εκτέλεση 14 ανδρών του.
Το παρελθόν του «συνταγματάρχη Καλάν»
Ο Καλάν ή Κώστας Γεωργίου όπως ήταν το πραγματικό του όνομα γεννήθηκε στην Κύπρο το 1951. Την εποχή δηλαδή που το νησί ήταν ακόμα βρετανικό έδαφος.
Αναφορές που ωστόσο δεν έχουν επιβεβαιωθεί μέχρι και σήμερα κάνουν λόγο για συνεργασία των δικών του με τους Βρετανούς. Γεγονός είναι πάντως πως λίγο μετά αφότου η Κύπρος κέρδισε την ανεξαρτησία της το 1960 και συγκεκριμένα στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας αυτής, η οικογένεια μετακόμισε στο Λονδίνο.
Η ανάμειξη στην Bloody Sunday
Ο Γεωργίου μεγάλωσε για να γίνει σύμφωνα με όσα δείχνουν όλες οι αναφορές στην ζωή του ένας ακραιφνής, έως και ακροδεξιός, Βρετανός.
Απόδειξη αυτού, το γεγονός πως κατατάχθηκε στον Βρετανικό στρατό και υπηρέτησε με ιδιαίτερες διακρίσεις στο 1ο Τάγμα Αλεξιπτωτιστών του Συντάγματος της Βορείου Ιρλανδίας.
Υπηρέτησε δηλαδή σε μια μονάδα που το Λονδίνο έστελνε τους πιο φανατισμένους λόγω της αγριότητας των συγκρούσεων μεταξύ Προτεσταντών που υποστήριζαν με θέρμη το Ηνωμένο Βασίλειο και τους Καθολικούς, που υποστήριζαν την Ένωση της Βόρειας Ιρλανδίας με την Ιρλανδία.
Το αποδόθηκαν τα εύσημα ως ενός από τους καλύτερους σκοπευτές της μονάδας. Λόγω της σωματικής του δε ρώμης και των ικανοτήτων του στην σκοποβολή έγινε σωματοφύλακας του διοικητή της μονάδας.
Σύμφωνα με τους «IRISH TIMES» θεάθηκε να πυροβολεί τουλάχιστον 26 φορές κατά αμάχων. Στην ιστοσελίδα δε mercenary-wars.net όπου υπάρχει ένα σύντομο βιογραφικό του, αναφέρεται πως προκειμένου να προκαλέσει τους αμάχους και μετά να τους πυροβολήσει, μαζί με τον φίλο του Νικ Χαλ, άρχισε να τους ρίχνει πέτρες.
Λίγους μήνες μετά και συγκεκριμένα στις 18 Φεβρουαρίου 1972 με έναν άλλο φίλο του λήστεψε ένα ταχυδρομείο παίρνοντας 93 λίρες. Ακολούθησε δίκη και ποινή 5 ετών φυλάκιση.
Αποστρατεύτηκε ατιμωτικά και λίγα χρόνια μετά και συγκεκριμένα στις 2 Δεκεμβρίου 1975 θα είναι ο πρώτος Βρετανός μισθοφόρος που έφτασε στην Αγκόλα.
Εκεί όπως ήταν η συνήθεια των μισθοφόρων της εποχής άρχισε να χρησιμοποιεί το «καλλιτεχνικό» του όνομα «Συνταγματάρχης Τόνι Κάλεν» που φέρεται να εμπνεύστηκε από ένα πρώην φίλο του από τον στρατό. Δημοσιεύματα αναφέρουν πως εμπνεύστηκε το όνομα από την τηλεοπτική σειρά κατασκοπίας «Κάλαν».
Η εποχή της «δόξας» στην Αγκόλα
Έφτασε στην Αγκόλα ως άμισθος νοσοκόμος, προπορευόμενος τριών φίλων του. Τον ξεχώρισε ο αρχηγός του FNLA, όταν κατά την διάρκεια μιας υποχώρησης των αντρών της μονάδας αυτής οι μαχητές του MPLA, κόντεψαν να καταλάβουν το νοσοκομείο στο οποίο είχε τοποθετηθεί. Ο Γεωργίου μαζί με μια χούφτα Πορτογάλους στρατιώτες του FNLA σταμάτησε τους μαρξιστές του MPLA.
Εκείνη την περίοδο το FNLA έχανε σε όλα τα μέτωπα και έτσι το κατόρθωμα αυτό έκανε τον Γεωργίου γνωστό στον Χόλντεν Ρομπέτρο, που τον διόρισε αρχηγό του στρατού του FNLA με τον βαθμό του συνταγματάρχη.
Ο Γεωργίου είχε υπό την άμεση διοίκησή του μια μικρή ομάδα αποτελούμενη από Πορτογάλους και Ελληνοκύπριους μισθοφόρους και ένα Ιρλανδό με το όνομα Λόντον Σίχαν.
Επρόκειτο για μια ομάδα πεπειραμένων στρατιωτών που ωστόσο οι μικροί αριθμοί τους δεν ήταν δυνατό να αλλάξουν την ροή του πολέμου. Παρά ταύτα έγιναν διαβόητοι για τις ακρότητές τους.
Σε μια ενέδρα που έστησε μια διμοιρία της μονάδας αυτής σε μια αυτοκινητοπομπή του MPLA, ο Ιρλανδός Σιχάν σκότωσε σχεδόν 60 από τους 600 μαχητές του MPLA και τους Κουβανούς στρατιώτες που τους συνόδευαν, ενώ κατέστρεψε και 4 άρματα μάχης Τ-34 και 4 πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών. Αναφορές κάνουν λόγο για εκτέλεση αιχμαλώτων.
Ο Γεωργίου άρχισε να δείχνει σημάδια παράνοιας και αυταρχικότητας απέναντι και στους ίδιους του τους άντρες, εκτελώντας Αφρικανούς στρατιώτες του και δημιουργώντας ένα κλίμα φόβου ακόμα και ανάμεσα στους Ευρωπαίους μισθοφόρους.
Απανωτές φουρνιές ωστόσο μισθοφόρων κυρίως από Βρετανία και ΗΠΑ δεν κατάφεραν να αντιστρέψουν τις εξελίξεις στο μέτωπο. Έγινε μάλιστα και ανταρσία με αποτέλεσμα ο «συνταγματάρχης Καλάν» να εκτελέσει 14 από τους στρατιώτες αυτούς.
Η μονάδα του Γεωργίου έδωσε αρκετές δραματικές μάχες, μεταξύ των οποίων αρκετές επιτυχημένες ενέδρες κατά τις οποίες δεν υπήρξαν αιχμάλωτοι…
Η μεγάλη έλλειψη εφοδίων και το γεγονός πως δεν υπήρχε η κατάλληλη εκπαίδευση σε αρκετούς από τους νέους, οδήγησε την εκστρατεία του Γεωργίου σε αποτυχία.
Σύμφωνα με τον μισθοφόρο Ντέιβιντ Τόμκινς, η μονάδα κατανάλωνε πολύ χρόνο να ψάχνει για φαγητό και αξιοποιήσιμα όπλα και πυρομαχικά.
Στο πλαίσιο αυτό έγινα πολλές επιδρομές σε χωριά με τους άντρες να μπαίνουν σε αυτά κραδαίνοντας τα όπλα τους και απλά…σφάζοντας όποιων αντιστεκόταν.
Οι λόγοι της αποτυχίας του «συνταγματάρχη Καλάν»
Σύμφωνα με αναλυτές οι λόγοι για τους οποίους η μονάδα του Γεωργίου απέτυχε είχε να κάνει με το γεγονός πως το MPLA διέθετε σοβιετικά τανκ και πυροβολικό και πλήθος στρατιωτών που το ενίσχυαν από την κομμουνιστική Κούβα.
Ο άλλος λόγος έχει να κάνει με το γεγονός πως το ελαφρύ πεζικό που αποτελούσε την μονάδα του «Καλάν» δεν ήταν πάντα το πιο καλά εκπαιδευμένο και πειθαρχημένο ενώ και ο ίδιος ο Γεωργίου μπορεί να ήταν υπόδειγμα αρχηγού στο πεδίο της μάχης μιας και τις περισσότερες φορές ηγείτο δια του παραδείγματος, αγνοούσε ωστόσο το στρατηγικό επίπεδο μιας και ουδέποτε έλαβε εκπαίδευση αξιωματικού.
Το τέλος
Ο «συνταγματάρχης Καλάν» συνελήφθη τραυματισμένος στο πόδι και στάλθηκε για δίκη στην Λουάντα από δικαστήριο ελεγχόμενο από την κυβέρνηση του MPLA. Η δίκη διήρκησε από τον Ιούνιο έως και τον Ιούλιο του 1976.
Κατηγορήθηκε για παράνομη είσοδο στην Αγκόλα ως μισθοφόρος μαζί με άλλα δώδεκα άτομα. Επιπρόσθετα κατηγορήθηκε για την ανάμειξή του στην σφαγή 14 στρατιωτών του στην Μακέλα ντο Ζόμπο στην βόρεια Αγκόλα καθώς και για τον φόνο και βασανιστήρια αμάχων αλλά και στρατιωτών του MPLA στην πόλη του Σάο Σαλβαντορ.
Ως προς την εκτέλεση των 14 στρατιωτών του δήλωσε πως έγινε, επειδή λιποτάκτησαν παίρνοντας μαζί τους όλα τα εφόδια της μονάδας ενώ παράλληλα άνοιξαν πυρ κατά των συναδέλφων τους.
Ανέλαβε όλη την ευθύνη με υπεροπτικό ύφος όπως αναφέρουν τα δημοσιεύματα της εποχής και εκτελέστηκε στις 10 Ιουλίου 1976.
Η αδερφή του επιτράπηκε να τον επισκεφτεί στο κελί του στην Αγκόλα. Σε μια της συνέντευξη στο BBC δήλωσε πως μίλησαν στα ελληνικά κυρίως για την οικογένεια και την δίκη.
Η σορός του μεταφέρθηκε στην Αγγλία και θάφτηκε σύμφωνα με τα ελληνορθόδοξα έθιμα.
