Η Jaime French πετάχτηκε από το κρεβάτι της ξαφνικά τα ξημερώματα, στο Έμερσον της Μανιτόμπα, στον Καναδά, από επίμονο χτύπημα στην πόρτα της. Η πόλη βρίσκεται μια ανάσα από τα σύνορα με τις ΗΠΑ.
Η French είδε ένα πρόσωπο στο παράθυρό της, και πίσω του, μέσα στο σκοτάδι, κι άλλα. Έξω από το σπίτι της ήταν 16 άνθρωποι, αιτούντες άσυλο. Έφτασαν σε ένα από τα πρώτα σπίτια που αντίκρισαν περνώντας το μη σηματοδοτημένο σύνορο μεταξύ Καναδά και ΗΠΑ. «Χτυπούσαν δυνατά, τρόμαξα, με ξύπνησαν» λέει η Jaime στο Reuters.
Όπως εξηγεί το πρακτορείο, η πόλη έχει βρεθεί στην πρώτη γραμμή μιας διαδικασίας που θα δοκιμάσει τη βούληση του Καναδά να δεχθεί αιτούντες άσυλο.
Εκατοντάδες άνθρωποι, κυρίως από την Αφρική αλλά και από τη Μέση Ανατολή, εγκαταλείπουν τις ΗΠΑ μετά το μέτωπο που άνοιξε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ με τους μετανάστες που μπήκαν παράνομα στη χώρα, σύμφωνα με υπηρεσίες μεταναστών και προσφύγων. Πολλοί αιτούντες άσυλο λένε πως η εκλογή Τραμπ και η πολιτική του σχετικά με τους παράνομους μετανάστες επιτάχυνε τα σχέδιά τους να μετακινηθούν βόρεια.
Εκείνοι που φτάνουν στο Έμερσον των 650 κατοίκων, φτάνουν μέσα στην πυκνή νύχτα. Κάποιοι από τους κατοίκους τρομάζουν με την άφιξη μη καταγεγραμμένων μεταναστών ενώ άλλοι εκνευρίζονται με τις δαπάνες που επιβάλλονται στην κοινότητα.
Ο πρωθυπουργός της χώρας Τζαστόν Τριντό δέχεται αυξημένη πίεση από την αριστερά, που θέλει να επιτραπεί σε ακόμα περισσότερους ανθρώπους να μπουν στη χώρα. Ταυτόχρονα δέχεται πίεση και από τη δεξιά, που φοβάται τον κίνδυνο για την ασφάλεια στη χώρα. Παράλληλα ο Τριντό πρέπει να κινηθεί με προσοχή για να μην επιτρέψει στο θέμα αυτό να περιπλέξει τις σχέσεις του με τον Τραμπ.
Το ψυχρό «καλωσόρισμα» στο Έμερσον είναι ένα δείγμα της διογκούμενης δυσαρέσκειας για την πολιτική των ανοιχτών συνόρων του Καναδά.
Την περασμένη εβδομάδα, δημοσκόπηση έδειξε πως παρότι το 47% θεωρεί πως ο Καναδάς δέχεται τον σωστό αριθμό προσφύγων, το 41% πιστεύει πως ο αριθμός αυτός είναι ήδη πολύ υψηλός. Με τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών, εκτιμάται πως ακόμα περισσότεροι άνθρωποι θα ακολουθήσουν την ίδια διαδρομή με προορισμό τον Καναδά.
Οι 16 μετανάστες που δεν βρήκαν ανταπόκριση στο σπίτι της French κατέληξαν στο διπλανό σπίτι του οδηγού φορτηγού Brad Renout, που εκείνη την ώρα έφευγε για τη δουλειά του.
«Θα τους άφηνα όλους έξω» λέει ο Renout, σκέφτηκα τι έρχονται μέσα στον χειμώνα». Όταν όμως είδε και παιδιά ανάμεσά τους, επέτρεψε σε τρεις γυναίκες, τρία νήπια και δύο εφήβους να μπουν στην κουζίνα του.
Το Reuters υπήρξε το πρωί της Κυριακής μάρτυρας του περάσματος τουλάχιστον επτά μεταναστών, με βαριά μπουφάν και σακίδια στην πλάτη, από τη Μινεσότα στο Καναδά. Την πορεία τους χάραζαν οι σιδηροδρομικές γραμμές, μέσα στο παγωμένο σκοτάδι.
Ο 25χρονος Ismail από τη Σομαλία είπε πως είχαν περπατήσει για 22 ώρες χωρίς ύπνο, από τη Βόρεια Ντακότα. Νόμιζε πως βρίσκονταν ακόμα σε αμερικανικό έδαφος.
Η καναδική αστυνομία τους έπιασε λίγο μετά και τους συνέλαβε για παράνομη είσοδο στον Καναδά. Μπήκαν όλοι σε ένα μινι βαν της αστυνομίας και μεταφέρθηκαν για ανάκριση.
«Λυπούμαστε για τους ανθρώπους» λέει ο συνταξιούχος Ken Schwark «μακάρι να μπορούσαν να έρθουν νόμιμα».
Μια συμφωνία του 2004 μεταξύ Καναδά και ΗΠΑ προβλέπει πως οι αιτούντες άσυλο θα πρέπει να κάνουν τα χαρτιά τους στις ΗΠΑ εφόσον φτάσουν πρώτα εκεί. Αλλά αν βρουν τρόπο να φτάσουν στον Καναδά, μπορούν να ζητήσουν καθεστώς πρόσφυγα εκεί.
Έτσι είναι πολλοί εκείνοι που παίρνουν τον δρόμο προς τα βόρεια, ειδικά Σομαλοί εγκατεστημένοι στη Μινεσότα, που συνορεύει με τη Μανιτόμπα. Πολλοί όπως ο Ismail περπατούν για ώρες μέσα στο σκοτάδι, σε θερμοκρασίες -20 βαθμούς Κελσίου, στο ήσυχο Έμερσον. Οι τυχεροί βρίσκουν κάποιον να τους μεταφέρει μέχρι περίπου ένα μίλι από το Noyes της Μινεσότα, σε μικρή απόσταση από το νότιο άκρο του Έμερσον. Από εκεί περνούν κατά μήκος των συνόρων στην άλλη πλευρά και πολλές φορές ειδοποιούν οι ίδιοι με το κινητό τους την αστυνομία.
Άλλοι μεταφέρονται περίπου 30 χιλιόμετρα από τα σύνορα και ακολουθούν τις ράγες που οδηγούν στο Έμερσον, διασχίζοντας ένα σύνορο που σηματοδοτείται όλο κι όλο από διάσπαρτα τσιμεντένια σήματα.
Η κάτοικος του Έμερσον Faye Suderman εκφράζει τη συμπόνοια της αλλά διαχωρίζει εκείνους που προσπαθούν να γλιτώσουν κάποια δίωξη από εκείνους που απλώς δεν έχουν άλλη ευκαιρία στις ΗΠΑ. «Πόσο δύσκολο είναι να ξεφορτωθούμε αυτούς τους ανθρώπους και να βοηθήσουμε εκείνους που το έχουν πραγματικά ανάγκη;» διερωτάται.
Η Jacquelyn Reimer, που έχει πολλές φορές προσφέρει φαγητό σε αιτούντες άσυλο, δωρεάν, από το καφέ της, αναρωτιέται γιατί η καναδική κυβέρνηση βοηθά πρόσφυγες όταν η χώρα έχει το δικό της πρόβλημα αστέγων. «Δεν μπορούμε να φροντίσουμε ούτε τους δικούς μας» τονίζει.
Λόγω της τοποθεσίας του, οι αφίξεις μεταναστών στο Έμερσον δεν είναι κάτι καινούριο. Η κλίμακά τους όμως είναι.
Τους πρώτους δύο μήνες του 2017 έφτασαν παράνομα 143 άνθρωποι, κυρίως Σομαλοί. Ο αριθμός αυτός φτάνει το 40% των συνολικών περσινών αφίξεων στη Μανιτόμπα. Περάσματα είναι επίσης το Κεμπέκ και η British Columbia, η αστυνομία όμως δεν έχει δώσει στοιχεία γι’ αυτά τα δύο μέρη.
Η επαφή των κατοίκων του Έμερσον με τους μετανάστες δεν κρατά πολύ, καθώς αμέσως φτάνει η αστυνομία και τους μεταφέρει στο γραφείο της Υπηρεσίας Συνοριακών Ελέγχων. Από εκεί μεταφέρονται στην πρωτεύουσα της Μανιτόμπα για να καταθέσουν τις αιτήσεις τους.
Παρά κάποιους φόβους των κατοίκων, οι αιτούντες άσυλο δεν έχουν προκαλέσει κανένα πρόβλημα, τονίζει ο Bill Spanjer, συντονιστής των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης του Έμερσον. «Επιδεικνύουν την καλύτερη συμπεριφορά γιατί αλλιώς θα επηρεαστεί σίγουρα η αίτησή τους για άσυλο» λέει.
Μόλις ειδοποιηθεί η αστυνομία, καλούνται οι εθελοντές πυροσβέστες της πόλης για να βοηθήσουν σε ζητήματα πρώτων βοηθειών, καθώς η κοντινότερη υπηρεσία ασθενοφόρων βρίσκεται σε απόσταση 25 λεπτών. Τον Δεκέμβριο δύο άνδρες από τη Γκάνα έχασαν τα δάχτυλα των χεριών τους από κρυοπαγήματα.
Η κλήση των πυροσβεστών κοστίζει στο Έμερσον περίπου 500 δολάρια Καναδά τη φορά. Από πέρσι την άνοιξη έχουν χρειαστεί 30.000 δολάρια Καναδά, ποσοστό περίπου 10% του προϋπολογισμού της πόλης για πυρόσβεση. Ο περιφερειακός κυβερνήτης προώθησε περισσότερους πόρους στο Έμερσον την περασμένη εβδομάδα.
Από τον Ιανουάριο, που οι αφίξεις μεταναστών αυξάνονται, η πίεση στο Έμερσον αυξάνεται επίσης. Στις αρχές του περασμένου μήνα η αστυνομία συνέλαβε 18 μετανάστες από τη Σομαλία και το Τζιμπουτί και η Υπηρεσία Μετανάστευσης ζήτησε από το Έμερσον να τους φιλοξενήσει προσωρινά στο παγοδρόμιό του.
Εθελοντές έσπευσαν να στήσουν τάβλες και κουβέρτες για να φτιάξουν αυτοσχέδια στρώματα και κρεβάτια. Μεταξύ αυτών ήταν και η εθελόντρια Brenda Piett. «Οι ομάδες γίνονται ολοένα και μεγαλύτερες και οι ιστορίες είναι τρομακτικές, το πόσο έχουν περπατήσει…» λέει. «Αλλά επηρεάζει την πόλη μας. Κάποιοι φοβούνται πολύ» καταλήγει το δημοσίευμα του Reuters.
