Η επίθεση για την ανακατάληψη της Μοσούλης, του βασικού προπυργίου του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ, είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη επιχείρηση στην οποία συμμετέχουν δυνάμεις του ιρακινού στρατού, ξένες δυνάμεις και τοπικές ένοπλες πολιτοφυλακές με διαφορετικά, αν όχι αντικρουόμενα συμφέροντα.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ η μάχη ξεκίνησε, άλλα κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει πόσος καιρός θα χρειασθεί στον στρατό και τις ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας για να διεισδύσουν στην δεύτερη σε μέγεθος πόλη του Ιράκ, να εκδιώξουν τις δυνάμεις των τζιχαντιστών, μέρος των οποίων θα οχυρωθεί κρυμμένο ανάμεσα στον πληθυσμό, και να αναλάβουν τον έλεγχο της πόλης.

Καθυστερημένη έναρξη της επιχείρησης

Η έναρξη της επίθεσης ανακοινώθηκε πολλές φορές και στη συνέχεια αναβλήθηκε από τον Μάρτιο του 2016, όταν ο ιρακινός πρωθυπουργός Χαϊντέρ αλ Αμπάντι κάλεσε τις δυνάμεις του να απελευθερώσουν την επαρχία Νινευή, πρωτεύουσα της οποίας είναι η Μοσούλη.

Με την αεροπορική υποστήριξη των δυνάμεων του διεθνούς συνασπισμού κατά του Ισλαμικού Κράτους, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και τη συμμετοχή του Ιράν μέσω της παρουσίας παραστρατιωτικών ένοπλων δυνάμεων που υποστηρίζονται επί του πεδίου από τον ιρανικό στρατό, οι στρατιωτικές δυνάμεις προωθήθηκαν από τον Μάρτιο για να προσεγγίσουν τη Μοσούλη από τη βάση του Μαχμούρ σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από τις γραμμές των δυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους. Παράλληλα, οι δυνάμεις των πεσμεργκά, των δυνάμεων ασφαλείας της αυτόνομης περιοχής του Ιρακινού Κουρδιστάν, προωθούνται από βορρά προς τη Μοσούλη.

Ετερόκλιτες δυνάμεις

Στην επιχείρηση της Μοσούλης συμμετέχουν: ο ιρακινός στρατός, οι ιρακινές αντιτρομοκρατικές μονάδες, μονάδες της ομοσπονδιακής και της τοπικής αστυνομίας, σιιτικές πολιτοφυλακές που υπακούουν στις διαταγές της Τεχεράνης, οι κούρδοι περμεργκά, η Τουρκία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι χώρες του διεθνούς συνασπισμού…

Οι ιρακινές στρατιωτικές δυνάμεις μπορούν να υπολογίζουν στην αεροπορική κάλυψη των δυνάμεων του διεθνούς συνασπισμού και στην αποστολή επιπλέον 600 αμερικανών στρατιωτικών, επί συνόλου 4.600 που έχουν αναπτυχθεί στο Ιράκ από την Ουάσινγκτον.

Παρόντες είναι επίσης τούρκοι στρατιώτες σε στρατιωτική βάση κοντά στη Μοσούλη και στο Κουρδιστάν. Η παρουσία τους είναι ένα από τα πρώτα στοιχεία που επικαλούνται ειδικοί για να εξηγήσουν την καθυστέρηση της έναρξης της επιχείρησης: η Βαγδάτη απαιτούσε την απόσυρσή τους, αλλά η Τουρκία θέλει επιτακτικά να συμμετάσχει στην επιχείρηση, για να είναι σε θέση να περιορίσει την ενίσχυση της δύναμης των Κούρδων στα σύνορά της και για να μπορέσει να αποκαταστήσει κάποιου βαθμού επιρροή στην περιοχή της Μοσούλης και τις πλουτοπαραγωγικές της πηγές. Οι πεσμεργκά έχουν προωθηθεί εκτός των συνόρων της αυτόνομης περιοχής του Ιρακινού Κουρδιστάν και η Άγκυρα ανησυχεί μήπως οι σιιτικές πολιτοφυλακές που υποστηρίζουν τον Αμπάντι και τελούν υπό την επιρροή της Τεχεράνης προχωρήσουν προς την κατά πλειοψηφία σουνιτική Μοσούλη.

Η συμμετοχή των σιιτικών πολιτοφυλακών στην επιχείρηση ανακατάληψης της Μοσούλης έχει δημιουργήσει ανησυχία τόσο μεταξύ ιρακινών αξιωματούχων όσο και των οργανώσεων αρωγής για θρησκευτικά αντίποινα.

Οι σιιτικές πολιτοφυλακές έχουν κατηγορηθεί από τα Ηνωμένα Έθνη για φόνους και απαγωγές σε ορισμένες από τις περιοχές που έχουν ανακαταλάβει από το Ισλαμικό Κράτος. Η παρουσία τους στη γραμμή του μετώπου δεν γίνεται αποδεκτή από τους σουνιτικούς πληθυσμούς και οι ιρακινές αρχές θέλουν να τις κρατήσουν μακριά από το πεδίο της μάχης στη Μοσούλη.

Τακτική

Με ποιον τρόπο θα γίνει η ανακατάληψη της Μοσούλης από τους τζιχαντιστές; Στις τελευταίες της φάσεις η μάχη θα γίνεται δρόμο το δρόμο εναντίον 3.000-4.500 μαχητών του Ισλαμικού Κράτους, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του διεθνούς συνασπισμού, σε μια πόλη 1,5 εκατομμυρίου κατοίκων για τους οποίους ο ΟΗΕ φοβάται ανθρωπιστική τραγωδία.

Οι ιρακινές δυνάμεις, εάν ακολουθήσουν την τακτική που ακολούθησαν στο Τικρίτ και στο Ραμάντι, τον Μάρτιο 2015 και τον Φεβρουάριο 2016 αντίστοιχα, θα περικυκλώσουν την πόλη πριν από την τελική επίθεση. Οι επίλεκτες δυνάμεις των αντιτρομοκρατικών μονάδων του Ιράκ πιθανόν να βρίσκονται και πάλι στην πρώτη γραμμή.

Πριν εισχωρήσουν για να καταλάβουν το κέντρο της Μοσούλης, οι ιρανικές δυνάμεις θα πρέπει να διεισδύσουν σε έδαφος υπό τον έλεγχο του Ισλαμικού Κράτους σε μήκος πολλών χιλιομέτρων.

Οι δυνάμεις του συνασπισμού θα έχουν να αντιμετωπίσουν δυνάμεις των τζιχαντιστών που είχαν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να προετοιμάσουν την άμυνά τους στο τελευταίο τους προπύργιο. Είναι πολύ πιθανόν ότι θα χρησιμοποιήσουν ελεύθερους σκοπευτές, παγιδευμένα αυτοκίνητα και ότι θα ναρκοθετήσουν το έδαφος για να καθυστερήσουν την προέλαση των ιρακινών δυνάμεων.

Κατά των επιθέσεων του συνασπισμού, το Ισλαμικό Κράτος είναι πιθανόν ότι θα χρησιμοποιήσει τον άμαχο πληθυσμό ως ασπίδα.