Για την πρωθυπουργό Τερέζα Μέι η ψήφος της Βρετανίας υπέρ του Brexit είναι ένα αίτημα για τη μεγαλύτερη αλλαγή εδώ και τουλάχιστον μια γενιά στον τρόπο που λειτουργεί το Ηνωμένο Βασίλειο.
Αυτή την εβδομάδα, η Μέι χαρακτήρισε την ψήφο υπέρ του Brexit «ήρεμη επανάσταση» που αποκαλύπτει τα ελαττώματα της σύγχρονης Βρετανίας με έναν τρόπο που δεν μπορεί πλέον να τον αγνοήσει μια ηγέτις, η οποία αντλεί έμπνευση από τη Μάργκαρετ Θάτσερ, τον Ουίνστον Τσόρτσιλ και τον Κλέμεντ Άτλι.
Η πρωθυπουργός υποσχέθηκε θεμελιώδεις –χωρίς ακόμα να έχουν γίνει γνωστές οι λεπτομέρειες– μεταρρυθμίσεις προκειμένου να διορθωθούν προβλήματα, που σχετίζονται με την αλαζονεία των ελίτ, τους άπληστους επιχειρηματίες, τους εργαζομένους και τα δικαιώματά τους, τη μετανάστευση και την εμμονή της Βρετανίας με τα προνόμια.
«Πρόκειται για ένα σημείο καμπής για τη χώρα μας. Μια ευκαιρία που έρχεται μια φορά σε μια γενεά για να αλλάξουμε μια και καλή την κατεύθυνση του έθνους μας», δήλωσε η Μέι στα μέλη του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματός της.
«Η αλλαγή πρέπει να επέλθει και λόγω της ήρεμης επανάστασης που συνέβη στη χώρα μας πριν από μόλις τρεις μήνες – μια επανάσταση κατά την οποία εκατομμύρια συμπατριωτών μας σήκωσαν το ανάστημά τους και είπαν ότι δεν είναι διατεθειμένοι να τους αγνοούν άλλο», είπε.
Η Μέι, που δήλωσε ότι οι οικονομικά ασθενέστεροι έκαναν τις μεγαλύτερες θυσίες από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, είπε ότι η Βρετανία χρειάζεται σχολεία που να βοηθούν τους ταλαντούχους φτωχούς μαθητές, μια νέα στρατηγική στη βιομηχανία, εργαζομένους στα συμβούλια των επιχειρήσεων και την κατασκευή περισσότερων κατοικιών.
Η 60χρονη πρώην υπουργός Εσωτερικών ανέλαβε την πρωθυπουργία στην πολιτική κρίση που προκλήθηκε μετά την ψήφο υπέρ του Brexti στις 23 Ιουνίου, παρόλο που η ίδια είχε ταχθεί υπέρ της παραμονής στην ΕΕ.
Η Μέι είναι απίθανο να προχωρήσει σε ριζοσπαστικές κινήσεις, αλλά τα λόγια της υποδηλώνουν ότι σχεδιάζει μερικές από τις μεγαλύτερες αλλαγές στη βρετανική κοινωνία από την πρωθυπουργία της Θάτσερ την περίοδο 1979-1990, παρόλο που προχωρά σε μια από τις πλέον περίπλοκες διαπραγματεύσεις στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία: την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ.
Η εξέλιξη, ωστόσο, που φάνηκε να φέρνει τη Μέι αντιμέτωπη με την πραγματικότητα ήρθε από τις αγορές συναλλάγματος, όπου η στερλίνα υποχώρησε περισσότερο από 5 σεντς σε χαμηλό 31 ετών έναντι του δολαρίου μετά την ανακοίνωση της Κυριακής ότι η επίσημη διαδικασία αποχώρησης από την ΕΕ θα ξεκινήσει έως τα τέλη Μαρτίου. Στη σημερινή της διαπραγμάτευση στην Ασία, η στερλίνα υπέστη ένα λεγόμενο «στιγμιαίο κραχ», καταγράφοντας βουτιά 10% περίπου πριν ανακάμψει και πάλι.
«Η κυβέρνηση μπορεί και θα πρέπει να είναι μια δύναμη για το καλό»
Η Μέι μιλούσε στους υποστηρικτές του δικού της κόμματος, ενώ απευθυνόταν και στο λεγόμενο «κέντρο» υιοθετώντας πολιτικές και ρητορική από αντιπάλους όπως το Εργατικό Κόμμα και το κόμμα UKIP. Επιδιώκει επίσης να ενώσει μια χώρα, τις αντιθέσεις της οποίας αποκάλυψε το δημοψήφισμα, όπου η Αγγλία και η Ουαλία ψήφισαν υπέρ της αποχώρησης, ενώ η Σκοτία και η Βόρεια Ιρλανδία υπέρ της παραμονής. Η Σκοτία έχει πει ότι το αποτέλεσμα ίσως οδηγήσει σε ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκοτίας.
Στην ομιλία της, όπως συνηθίζεται από έναν ηγέτη των Συντηρητικών, η Μέι έπλεξε το εγκώμιο των ελεύθερων αγορών, του ελεύθερου εμπορίου και του πατέρα του σύγχρονου συντηρητισμού, του Βρετανού πολιτικού του 18ου αιώνα Έντμουντ Μπερκ.
Παράλληλα, σκιαγράφησε νέες ιδέες που θα μπορούσαν, εάν αποδειχθούν επιτυχείς, να αναιρέσουν 30 χρόνια πολιτικής σκέψης δίνοντας στο κράτος εκ νέου το ρόλο του εμπνευστή και του κριτή της αλλαγής.
«Η κυβέρνηση μπορεί και θα πρέπει να είναι μια δύναμη για το καλό», είπε χρησιμοποιώντας μια γλώσσα που συνδέεται συνήθως με το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα. «Θα πρέπει να χρησιμοποιούμε τη δύναμη της κυβέρνησης για το καλό των ανθρώπων».
«Το κράτος συνεχίζει να παρέχει αυτό που οι μεμονωμένοι άνθρωποι, κοινότητες και αγορές δεν μπορούν», δήλωσε η Μέι, επικαλούμενη τη μεταπολεμική, μεταρρυθμιστική Εργατική κυβέρνηση του Άτλι και προσθέτοντας ότι θα χρησιμοποιήσει την κοινωνική μεταρρύθμιση για να οικοδομήσει «μια κοινωνία που να βασίζεται στη δικαιοσύνη».
Αυτό είναι ένα απολύτως διαφορετικό όραμα για τη Βρετανία από αυτό που είχαν ορίσει σχεδόν όλοι οι προκάτοχοί της μετά τη Θάτσερ, που κάποτε δήλωσε ότι δεν υπάρχει «τέτοιο πράγμα όπως η κοινωνία».
«Σκληρό Βrexit»
Πολλοί στη Βρετανία, ωστόσο, θα είναι επιφυλακτικοί ως προς την ικανότητα της Μέι, ιδιαίτερα δεδομένης της μικρής κοινοβουλευτικής της πλειοψηφίας, να τηρήσει τις υποσχέσεις της και ο βουλευτής των Εργατικών Τζον Μαν είπε ότι δεν έχει την εντολή να το κάνει, καθώς δεν έχει ακόμα κερδίσει εκλογές ως πρωθυπουργός.
«Υπερεκτιμά τη θέση της υποστηρίζοντας ότι το Brexit της δίνει την εντολή για όλες αυτές τις αλλαγές», δήλωσε ο Μαν, προσθέτοντας ότι «δεν έχει εντολή».
Η ρητορική της Μέι τρόμαξε τους επενδυτές που άρχισαν να πιστεύουν ότι η Βρετανία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα «σκληρό» Brexit, το οποίο σημαίνει ότι θα σταματήσει να προσπαθεί να παραμείνει στην ενιαία αγορά της ΕΕ προκειμένου να επιβάλει ελέγχους στη μετανάστευση από τα άλλα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ.
Η Μέι απέρριψε τις εικασίες για ένα «σκληρό» Brexit αλλά σε ιδιωτικές συζητήσεις κάποιοι υπουργοί στην κυβέρνησή της έχουν αφήσει να εννοηθεί τουλάχιστον μια σημαντική διαφορά από την προσέγγιση του προκατόχου της Ντέιβιντ Κάμερον: την άποψη για το City, το χρηματοπιστωτικό κέντρο του Λονδίνου.
Με τη Μέι να υποστηρίζει ότι οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες είναι ένας από τους πολλούς στρατηγικούς κλάδους, δύο χρηματιστές που θέλησαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους είπαν ότι υπουργός της κυβέρνησης τους κατέστησε σαφές πώς οι ανησυχίες τους για το εάν θα μπορούν να διαθέτουν τα προϊόντα τους στις αγορές της ΕΕ μετά το Brexit είναι υπερβολικές.
«Δεν γνωρίζω πώς θα μας βγάλουν από την ΕΕ και πώς θα αναδιαμορφώσουν και την κοινωνία», δήλωσε ο ένας χρηματιστής που παρευρέθηκε σε μια από τις συναντήσεις. «Καλωσήρθατε στο “σκληρό” Brexit, και ξέρετε τι, φοβάμαι ότι αυτό θα κοστίσει πάρα πολύ».
