Βίος και πολιτεία των βραβείων Νόμπελ!

Ανοίγει σήμερα η αυλαία των Νόμπελ με το Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Στοκχόλμης να ανακοινώνει το βραβείο για την κατηγορία «Ιατρική ή Φυσιολογία».

Τις επόμενες ημέρα θα ακολουθήσουν τα Νόμπελ Φυσικής και Χημείας την Τρίτη και την Τετάρτη, Λογοτεχνίας την Πέμπτη, Ειρήνης της Παρασκευή στο Όσλο και της Οικονομίας στις 10 Οκτωβρίου.

Για το Νόμπελ Ειρήνης οι υποψήφιοι είναι 241, αριθμός ρεκόρ,  ανάμεσα τους και 53 οργανώσεις.

Ενδιαφέροντα στοιχεία θα βρεις κανείς αν ανατρέξει στον ένα αιώνα ζωής των βραβείων Νόμπελ:

* Αρνήθηκαν να παραλάβουν το βραβείο: ο Γάλλος Ζαν-Πολ Σαρτρ το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1964 και ο βιετναμέζος πρωθυπουργός Λε Ντουκ Θο, ο οποίος το 1973 δεν δέχτηκε να μοιραστεί το Νόμπελ Ειρήνης με τον τότε αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ. Ο Χίτλερ απαγόρευσε σε τρεις Γερμανούς που τιμήθηκαν με το βραβείο να το παραλάβουν: στον Ρίχαρντ Κουν (Χημεία 1938), στον Αντολφ Μπούτεναντ (Χημεία 1939) και στον Γκέρχαρντ Ντόμαγκ (Ιατρική 1939). Η ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης το 1958 ανάγκασε τον Μπόρις Πάστερνακ να αρνηθεί το Βραβείο Λογοτεχνίας.

*Τρεις τιμηθέντες βρίσκονταν στη φυλακή όταν ανακοινώθηκε η βράβευσή τους: ο γερμανός ειρηνιστής και δημοσιογράφος Καρλ φον Οσιέτσκι (1935), η ηγέτιδα της βιρμανικής αντιπολίτευσης Αούνγκ Σαν Σούου Κίι (1991) και ο κινέζος διαφωνών Λιού Σιαομπό (2010).

*Ο γηραιότερος τιμηθείς ήταν ο ρωσικής καταγωγής Λεονίντ Χούρβικς, Νόμπελ Οικονομίας το 2007. Πέθανε λίγους μήνες αργότερα, στα 90 του χρόνια. Στις γυναίκες, η βρετανίδα συγγραφέας Ντόρις Λέσινγκ ήταν 87 ετών όταν τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας επίσης το 2007.

*Ο νεότερος Νομπελίστας ήταν ο 25χρονος Βρετανός Λόρενς Μπραγκ που μοιράστηκε το Νόμπελ Φυσικής με τον πατέρα του Γουίλιαμ το 1915.

*Η Ιταλίδα Ρίτα Λεβί-Μονταλτσίνι που τιμήθηκε με το Νόμπελ Ιατρικής το 1986 είναι σήμερα 102 ετών και η γηραιότερη βραβευθείσα που βρίσκεται εν ζωή. Ακολουθούν οι 93χρονοι Αμερικανοί Γουίλιαμ Νόουλς (Χημεία 2001) και Τζον Φεν (Χημεία 2002).

*Οικογενειακά Νόμπελ: Η ιστορία της οικογένειας Κιουρί συνυπάρχει με αυτή των Νόμπελ: το 1903 το ζεύγος Πιέρ και Μαρί Κιουρί τιμήθηκαν με το Νόμπελ Φυσικής. Το 1911 η Μαρί Κιουρί τιμήθηκε με το Νόμπελ Χημείας. Το 1935 η κόρη της Ιρέν Ζολιό-Κιουρί και ο σύζυγός της Φρεντερίκ Κιουρί τιμήθηκαν με το Νόμπελ Χημείας. Η μικρότερη κόρη της Ιρέν, Ιβ παντρεύτηκε τον Χένρι Ρίτσαρντσον Λαμπουίς, διευθυντή της Unicef, ο οποίος παρέλαβε για λογαρισμό της οργάνωσης το Νόμπελ Ειρήνης το 1965.

*Νόμπελ και γυναίκες: 41 γυναίκες, ανάμεσά τους η Μαρί Κιουρί δύο φορές, έναντι 776 ανδρών έχουν τιμηθεί με το βραβείο Νόμπελ από την θέσπισή του το 1901. Το Νόμπελ Οικονομίας απονεμήθηκε για πρώτη φορά σε γυναίκα το 2009, την Αμερικανίδα Ελινορ Οστρομ. Στη Φυσική μόνο δύο γυναίκες έχουν τιμηθεί με το βραβείο, ανάμεσα σε 185 άντρες και η τελευταία φορά ήταν το 1963.

Η γλώσσα των Νόμπελ: Τα αγγλικά βρίσκονται στην πρώτη θέση της γλώσσας γραφής των τιμηθέντων με το Νόμπελ Λογοτεχνίας με 26 Νομπελίστες, ακολουθούν τα γαλλικά και τα γερμανικά με 13, τα ισπανικά με 11, τα ιταλικά και τα σουηδικά με 6, τα ρωσικά με 5, τα πολωνικά με 4, τα νορβηγικά και τα δανέζικα με 3, τα ελληνικά και τα ιαπωνικά με δύο.