Μια ευκαιρία για αναβίωση της τελματωμένης ειρηνευτικής διαδικασίας με τους κούρδους αντάρτες έχει χαθεί, καθώς ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εκμεταλλεύεται το εθνικιστικό αίσθημα προκειμένου να εδραιώσει τη θέση του στην εξουσία μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα, δήλωσε ο επικεφαλής της φιλοκουρδικής αντιπολίτευσης.

Τα διατάγματα που εκδίδονται στη διάρκεια της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, τα οποία περιλαμβάνον διώξεις χιλιάδων ανθρώπων που θεωρούνται ως ύποπτοι για συνωμοσία στο πραξικόπημα, μπορεί να αποτελέσουν απειλή για την ευρύτερη αντιπολίτευση, δήλωσε ακόμη σε συνέντευξή του ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, συμπρόεδρος του Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP).

Η αποτυχημένη απόπειρα ενός μέρους των στρατιωτικών να ανατρέψουν την κυβέρνηση στις 15 Ιουλίου οδήγησε στον θάνατο περισσότερων από 240 ανθρώπων και αποτέλεσε τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα απειλή για τον Ερντογάν, που βρίσκεται στην εξουσία 13 χρόνια, προτού κατασταλεί γρήγορα από πιστές στον πρόεδρο δυνάμεις.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως ο ιθύνων νους του πραξικοπήματος είναι ο 75χρονος ιεροκήρυκας Φετουλάχ Γκιουλέν που ζει στην Πενσιλβάνια, υποστηρικτές του οποίου στο γραφειοκρατικό σύστημα και στις δυνάμεις ασφαλείας συνωμότησαν για να ανατρέψουν τον Ερντογάν και να καταργήσουν το κοινοβούλιο. Ο Γκιουλέν αρνείται ότι είχε οποιαδήποτε ανάμιξη στην απόπειρα πραξικοπήματος, την οποία καταδίκασε.

Την απόπειρα πραξικοπήματος ακολούθησε μια σύντομη ανάπαυλα στη βία στη νοτιοανατολική Τουρκία, που κατοικείται κυρίως από Κούρδους, όπου χιλιάδες άνθρωποι έχουν σκοτωθεί μετά την κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας, της οποίας αιχμή του δόρατος αποτέλεσε κάποτε ο Ερντογάν, το 2015. Ούτε το κράτος αλλά ούτε και το εκτός νόμου Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) εμφανίζονται έτοιμα να εκμεταλλευθούν αυτή την κατάσταση προς όφελος της ειρήνης, είπε ο Ντεμιρτάς.

«Δεν έχουμε δει θετικές ενδείξεις από καμία πλευρά… ότι αυτό θα είναι μια ευκαιρία για επίλυση», είπε ο Ντεμιρτάς.

Πράγματι, ο Ερντογάν έβαλε στην άκρη την αντιπαλότητα με τους άλλους κομματικούς ηγέτες ώστε να έχει συνομιλίες μαζί τους, σε μια κίνηση εθνικής ενότητας μετά το πραξικόπημα, αλλά απέκλεισε τον Ντεμιρτάς λόγω των διασυνδέσεων που φέρεται να έχει το HDP με το PKK. Η κίνηση αυτή είχε στόχο να εντείνει τον εθνικισμό, δήλωσε ο Ντεμιρτάς.

Το HDP, που είναι το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στο κοινοβούλιο, αρνείται ότι έχει άμεσους δεσμούς με το PKK και τάσσεται υπέρ μιας λύσης μέσω διαπραγματεύσεων στο αντάρτικο που ξεκίνησε πριν από 32 χρόνια και προκάλεσε τον θάνατο 40.000 ανθρώπων.

Εισαγγελείς προωθούν τις υποθέσεις εναντίον βουλευτών του HDP για δηλώσεις που έχουν κάνει μετά την άσκηση πιέσεων από τον Ερντογάν, τον Μάιο, ώστε να χάσουν την κοινοβουλευτική ασυλία τους. Μόνο την περασμένη εβδομάδα ο Ντεμιρτάς έλαβε 12 νέες κλητεύσεις.

«Η άρση της ασυλίας θα πρέπει να εξεταστεί αφού αντιμετωπίσουμε την απειλή πραξικοπήματος και τον βομβαρδισμό του κοινοβουλίου», είπε ο Ντεμιρτάς που θεωρεί πως οι διώξεις είναι μια στρατηγική για την εκδίωξη του HDP από το κοινοβούλιο και την εξασφάλιση περισσότερων εδρών για το κυβερνών κόμμα AK.

Ένα άλλο σημείο κλειδί για την ειρήνη είναι να επιτραπεί στον φυλακισμένο ηγέτη του PKK, τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν, να στείλει έμμεσα μηνύματα στους αντάρτες, όπως το είχε κάνει το 2013 και το 2014, δήλωσε ο Ντεμιρτάς. Ο Οτσαλάν, που εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης σε ένα νησί-φυλακή, δεν είχε επαφή με την οικογένεια του, τους δικηγόρους του ή με πολιτικούς από τον Απρίλιο του 2015.

Η καταστολή που ακολούθησε την αποτυχία του πραξικοπήματος έχει προκαλέσει ανησυχία στους δυτικούς συμμάχους της Τουρκίας, που θεωρούν ότι μεταξύ των 60.000 ανθρώπων που έχουν απολυθεί ή κρατούνται ως ύποπτοι για διασυνδέσεις με τον Γκιουλέν βρίσκονται πολλοί αθώοι. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκε στις 21 Ιουλίου επιτρέπει στον Ερντογάν να κυβερνά με διατάγματα.

«Ανησυχούμε πως η κατάσταση έκτακτης ανάγκης μπορεί να χρησιμοποιηθεί όλο και περισσότερο κατά της πραγματικής αντιπολίτευσης στην Τουρκία, εκείνων που δεν βρίσκονται στο κίνημα του Γκιουλέν», είπε ο Ντεμιρτάς, προσθέτοντας πως είναι «εξαιρετικά ύποπτο» ότι περίπου 100 δημοσιογράφοι έχουν τεθεί υπό κράτηση ή πρόκειται να συλληφθούν.

Υπό κράτηση έχουν τεθεί επίσης περίπου 10.000 στρατιώτες, κάτι που έχει προκαλέσει ανησυχίες για κενό ασφαλείας καθώς η Τουρκία, που είναι μέλος του ΝΑΤΟ, πολεμά εναντίον του PKK αλλά και της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος στη γειτονική Συρία.

Ανάμεσά τους είναι στρατηγοί που διηύθυναν επιχειρήσεις εναντίον του PKK. Η απομάκρυνσή τους δεν σημαίνει ότι υπάρχει μια φιλειρηνική στροφή, είπε ο Ντεμιρτάς.

«Ο Ερντογάν παρείχε συστηματικά πολιτική υποστήριξη στους στρατηγούς που τροφοδότησαν αυτόν τον πόλεμο», είπε.

Οι δηλώσεις του Ντεμιρτάς απηχούν τις απόψεις άλλων επικριτών που σημειώνουν την προηγούμενη συμμαχία του Ερντογάν με τον Γκιουλέν, με τον οποίο μοιράζονταν κάποτε ένα παρόμοιο ισλαμιστικό όραμα για την Τουρκία.