Στη σύγχρονη τουρκική ιστορία έχουν καταγραφεί αρκετές απόπειρες πραξικοπήματος. Ωστόσο η χθεσινή διαφέρει από όλες τις προηγούμενες για πολλούς λόγους. Η απόπειρα έγινε με τη μέθοδο της δεκαετίας του 1970. Βγήκαν τα τανκς στους δρόμους, ενώ οι στρατιωτικοί ήθελαν ενδεχομένως νεκρό τον Ενρτογάν και βομβάρδισαν το ξενοδοχείο που έκανε διακοπές αλλά και τη Βουλή. Ωστόσο δεν υπολόγισαν σωστά ενώ το στράτευμα ήταν και είναι διχασμένο… Δεν προχώρησαν σε αποτελεσματικό έλεγχο της ενημέρωσης και του διαδικτύου. Για να πετύχει ένα πραξικόπημα πρέπει ο λαός να είναι στο σκοτάδι, το έχει αποδείξει η ιστορία. Εκεί κέρδισε ο Ερντογάν και έβγαλε τον κόσμο στους δρόμους. Οι πραξικοπηματίες πήγαν αρχικά στην κρατική τηλεόραση… Ανέλαβαν δράση εκεί και άφησαν ελεύθερα τα ιδιωτικά κανάλια αλλά και το ίντερνετ. Μετά το διάγγελμα του Ερντογάν μέσω face time πήγαν στο CNN Turk… Ήταν όμως ήδη αργά, ο Ερντογάν είχε καλέσει τον κόσμο να βγει στο δρόμο και οι πολίτες τον άκουσαν. Αργότερα πάντως όταν ο Ερντογάν χρησιμοποίησε την εικόνα και παρόλο που βρίσκεται μέχρι και τώρα στο αεροδρόμιο συνεχίζει να δείχνει ότι είναι ο απόλυτος ηγέτης! Στη διάρκεια της νύχτα επιχείρησαν να μπουν στο κτίριο των μυστικών υπηρεσιών αλλά δεν τα κατάφεραν… Οι κινήσεις τους έμοιαζαν να μην έχουν συνοχή και κεντρική διοίκηση… Ολόκληρη η χώρα ήταν χθες βράδυ επί ποδός. Σήμερα η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος απέτυχε. Ωστόσο ακόμη το μέλλον διαγράφεται αβέβαιο. Δεν πρόκειται για ένα πραξικόπημα όπως όλα τα προηγούμενα στρατιωτικά πραξικοπήματα που βίωσε ο τουρκικός λαός στο παρελθόν. Αυτή τη φορά μια ομάδα εντός του τουρκικού στρατού προσπάθησε να ρίξει την κυβέρνηση. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση δείχνει ως υποκινητή τον ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, σφοδρό πολέμιο του Ερντογάν και το κίνημά του, που έχει χαρακτηρισθεί τρομοκρατική οργάνωση, ωστόσο ακόμη παραμένει ασαφής η ταυτότητα των πραγματικών υπαιτίων, όπως γράφει η Deutsche Welle. Η Τουρκία έχει έρθει αντιμέτωπη με πολλές απόπειρες πραξικοπηματικής κατάληψης της εξουσίας στο παρελθόν. Το 1980, μετά από μια σειρά βίαιων συγκρούσεων μεταξύ αριστερών και δεξιών ακτιβιστών, ο στρατός ανέλαβε τον έλεγχο της κατάστασης. Όλα τα προηγούμενα πραξικοπήματα στην Τουρκία είχαν την υποστήριξη σύσσωμου του τουρκικού στρατού. Το χθεσινό πραξικόπημα όμως υποκινήθηκε από μια φράξια. Μέχρι στιγμής πάνω από 2.800 στρατιωτικοί διαφόρων βαθμίδων έχουν συλληφθεί, ενώ κατά τη διάρκεια της νύχτας σημειώθηκαν εκτεταμένες συγκρούσεις μεταξύ πολιτών και στρατιωτών. Αλλά ποιος κρύβεται τελικά πίσω από όλα αυτά; Τα αναπάντητα ερωτήματα είναι πολλά. Για άλλη μια φορά βλέπουμε στην πράξη ότι πολλές επιμέρους ομάδες στο εσωτερικό της Τουρκίας δρουν εις βάρος της δημοκρατίας και της σταθερότητας. Είναι τρομακτικό να αναλογιστεί κανείς πόσο εύκολα μπορεί μια χώρα εν μία νυκτί να μετατραπεί σε εμπόλεμη ζώνη, με βόμβες να πέφτουν πάνω από το τουρκικό κοινοβούλιο και μαχητικά αεροσκάφη να πετούν πάνω από την Άγκυρα. Στο σενάριο τρόμου πάντως που εκτυλίσσεται από χθες ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο. Τα επόμενα βήματα θα είναι καθοριστικά για την Τουρκία. Θα χρησιμοποιηθεί το πραξικόπημα για πολιτικές σκοπιμότητες; Μετά από κάθε τρομοκρατική επίθεση του κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης βγαίνει ενισχυμένο. Αυτή τη φορά η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί πιο στενά τις εξελίξεις στην Τουρκία και όλες οι ξένες πολιτικές ηγεσίες στηρίζουν τον Ερντογάν δίνοντας έμφαση στην προάσπιση της δημοκρατίας. Η ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και μόνο θα πρέπει να είναι ο πρώτος στόχος όλων μόλις τελειώσει ολοκληρωτικά αυτός ο εφιάλτης. «Η επόμενη ημέρα, που ξημερώνει για την Τουρκία είναι μία ημέρα που το στράτευμα ως θεσμός βγαίνει αποδυναμωμένο, ενώ ο Ερντογάν βγαίνει έτι περαιτέρω ενισχυμένος» δήλωσε στο Πρακτορείο 104,9 FM ο καθηγητής Κωνσταντίνος Φίλης, διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, επισημαίνοντας πως αυτό που απομένει πλέον είναι να δούμε ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις του Τούρκου προέδρου. «Έχουμε ένα διχασμένο στράτευμα κι αυτό συνετέλεσε σε πολύ μεγάλο βαθμό σ’ αυτό το οποίο είδαμε» τόνισε ο κ. Φίλης, μιλώντας στην έκτακτη εκπομπή του ραδιοφώνου του ΑΠΕ-ΜΠΕ για τις εξελίξεις στην Τουρκία, ενώ αναφέρθηκε και στην αναγκαία, όπως τόνισε, στήριξη από το εξωτερικό στον κ. Ερντογάν. «Δεν θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά τα πράγματα γιατί εν αντιθέσει με τα προηγούμενα πραξικοπήματα, αυτή τη φορά τα πράγματα γίνονταν σε βάρος ενός ηγέτη που ήταν λαοφιλής. Ο Ερντογάν έχει διχάσει την Τουρκία αλλά ακόμη κι έτσι η μισή Τουρκία είναι υπέρ του. Άρα ακόμη κι αν πετύχαινε το πραξικόπημα, την επόμενη ημέρα πιθανόν να είχαμε χάος» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Φίλης, επισημαίνοντας πως «βρισκόμενοι μπροστά στο φάσμα μιας τέτοιας εξέλιξης, οι ηγέτες όλων των χωρών -συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας- συνειδητοποίησαν πόσο αρνητική εξέλιξη θα ήταν αυτή». Ο διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων χαρακτήρισε παράδοξες για το αποτέλεσμα που ήθελαν να πετύχουν τις κινήσεις των στασιαστών, διότι, όπως είπε, «δεν έκλεισαν κανένα ιδιωτικό κανάλι κι έδωσαν μέσο για να μπορέσει να επικοινωνήσει με τον κόσμο και στον Ερντογάν -και συμφωνώ ότι ήταν καταλύτης η παρότρυνση του Ερντογάν να βγει ο κόσμος στους δρόμους», ενώ βρήκε «ακατανόητο για ποιο λόγο επελέγη το κοινοβούλιο ως στόχος βομβαρδισμών». «Καταλαβαίνω ότι το ‘λευκό παλάτι’, το προεδρικό μέγαρο, είχε μία σημειολογία και ήταν μία ένδειξη δύναμης, ισχύος των στασιαστών έναντι του Ερντογάν. Αλλά το να βομβαρδίσεις το κοινοβούλιο… εκτός αν θέλεις να δώσεις μια αίσθηση ότι θέλεις να καταλύσεις οτιδήποτε παραπέμπει έστω και σ’ αυτή τη δημοκρατία αλά τούρκα την οποία έχουμε…» υπογράμμισε.
«Ήταν ένα πραξικόπημα περίεργο»
«Ήταν ένα πραξικόπημα περίεργο και νομίζω καταδικασμένο σε αποτυχία διότι έλειπε μία βασική προϋπόθεση: οι Ένοπλες Δυνάμεις της Τουρκίας ήταν διχασμένες. Οπότε, νομίζω, ότι από την αρχή το εγχείρημα ήταν καταδικασμένο σε αποτυχία» δήλωσε στο “Πρακτορείο 104,9 FM” ο Θάνος Ντόκος, γενικός διευθυντής ΕΛΙΑΜΕΠ (Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής), διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Cambridge, με αφορμή τα γεγονότα στην Τουρκία. Σε ό,τι αφορά το κόστος για τη χώρα από τη χθεσινή απόπειρα πραξικοπήματος, ο κ. Ντόκος, μιλώντας στην έκτακτη εκπομπή του ραδιοφώνου του ΑΠΕ-ΜΠΕ για τα γεγονότα στην Τουρκία, εκτίμησε πως θα είναι περιορισμένο, όχι όμως και μηδενικό.Δηλαδή, εξήγησε, η Τουρκία μπαίνει σε μία περίοδο εσωστρέφειας. Θα έχουμε εκτενείς διώξεις στις Ένοπλες Δυνάμεις. Θα έχουμε πολιτικές εξελίξεις. Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τις επόμενες ημέρες. Κληθείς να σχολιάσει τον αντίκτυπο που θα έχουν τυχόν οι εξελίξεις στην Τουρκία στις σχέσεις της με τον υπόλοιπο κόσμο, ο γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ εκτίμησε πως “ο αντίκτυπος θα είναι εσωτερικός και όχι εξωτερικός. «Η Τουρκία είχε μπει σε μία περίοδο ‘φρόνιμης’ εξωτερικής πολιτικής. Είδαμε ότι ο κ. Ερντογάν, τις προηγούμενες ημέρες, προσπάθησε να κλείσει τρία μεγάλα μέτωπα: Ρωσία, Ισραήλ και Αίγυπτο. Δεν είναι ξεκάθαρο ακόμη πόσο επιτυχημένη θα είναι η προσπάθεια σε βάθος χρόνου, αλλά έκανε ουσιαστικά αυτό που του ζητούσαν οι σύμβουλοί του και το στρατιωτικό και το διπλωματικό κατεστημένο- προσπάθησε να κλείσει τρία μέτωπα για την Τουρκία, τα οποία είχαν κόστος και δεν είχαν όφελος» σημείωσε και πρόσθεσε: «Με αυτή την έννοια δεν νομίζω ότι θα υπάρχει σοβαρός αντίκτυπος από το πραξικόπημα στην εξωτερική πολιτική».
