Παρότι καλλιεργούν καφέ που η ποιότητά του τον εντάσσει στις κορυφαίες γεύσεις παγκοσμίως, οι περισσότεροι Κολομβιανοί δεν έχουν δοκιμάσει ποτέ τον αναγνωρισμένο διεθνώς καφέ τους.
Αντίθετα, συχνά πίνουν αυτό που αποκαλούν «καφέ από δεύτερο χέρι», που φτιάχνεται από καρπούς που δεν έχουν πλήρως ωριμάσει ή έχουν καβουρδιστεί περισσότερο από όσο πρέπει ή ακόμα και καρπούς που μολύνθηκαν από έντομα ή ασθένειες.
Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι πως οι καλλιεργητές- όπως συμβαίνει στις περισσότερες οικονομίες που δοκιμάζονται- έχουν κέρδος μόνο ή κυρίως από τις εξαγωγές, οπότε προορίζουν το καλύτερης ποιότητας προϊόν τους για άλλες χώρες, που πληρώνουν και καλύτερα.
«Η καλλιέργεια καφέ με σκοπό το κέρδος είναι μια πρόκληση», λέει στο BBC ο Jesus Martin που μεγάλωσε στην Κοιλάδα Santa Ana, γνωστή ως «το τρίγωνο του καφέ» στην Κολομβία, σε μια φάρμα καφέ ιδιοκτησίας του πατέρα και του παππού του.
«Οι μεσάζοντες, οι εξαγωγείς, εκείνοι που καβουρδίζουν και οι μεγάλες πολυεθνικές βγάζουν τα περισσότερα στην αλυσίδα του εμπορίου καφέ», εξηγεί.
Ο ίδιος, με σπουδές νομικής και διοίκησης επιχειρήσεων, θέλησε να αντιστρέψει τη διαδικασία αυτή και να επαναφέρει τον ποιοτικό καφέ στην Κολομβία. «Όταν το πρωτοείπα στην οικογένειά μου, μου είπαν πως είμαι τρελός», εξομολογείται.
Παρά την εμπειρία του και την οικογενειακή εμπλοκή του στην καλλιέργεια καφέ, ακόμα και το ξεκίνημα του «ονειρεμένου πρότζεκτ» του ήταν πολύ δύσκολο. Το μεγαλύτερο εμπόδιο ήταν να πείσει τους εργαζόμενούς του να επικεντρωθούν στην ποιότητα. Οι περισσότεροι ενδιαφέρονταν μόνο για την ποσότητα, αφού από αυτή ήταν εξαρτημένος και ο μισθός τους. Ο Martin αφιέρωσε ώρες για να εξοικειώσει τους ντόπιους καλλιεργητές με τη διαδικασία, από το χρώμα των ανώριμων καρπών μέχρι τη μυρωδιά και τη γεύση τους όταν έχουν αποξηραθεί και ξεκαθαριστεί.
Όταν εκείνοι συνειδητοποίησαν τη σημασία της ποιότητας, ο Martin πέρασε στη φάση δύο του σχεδίου του: να επιστρέψει τη διαδικασία του καβουρδίσματος στην Κολομβία αντί να πληρώνει για να γίνεται σε άλλες χώρες. Αγόρασε το δικό του μηχάνημα για να το κάνει αυτό- είναι χαρακτηριστικό πως σε όλη τη χώρα υπάρχουν μόνο πέντε- μια κίνηση που του κόστισε ακρινά αλλά ταυτόχρονα μείωσε τα κόστη του καβουρδίσματος, της αποθήκευσης και των εξαγωγών.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2008 το πάθος του άρχισε να αποδίδει καρπούς: άνοιξε το Café Jesus Martin στην πόλη Σαλέντο. Το κατάστημα και οι εκπαιδευμένοι baristas του, λέει ο ίδιος, συνέβαλαν σημαντικά στο να διδάξουν τους ντόπιους να απολαμβάνουν τον εξαιρετικό καφέ τους. «Αντιδρούν πολύ θετικά, ανακαλύπτουν κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που συνήθιζαν να πίνουν», εξηγεί, «όταν συνειδητοποιούν τη διαφορά στην ποιότητα του καφέ τους, αρχίζουν να νοιάζονται περισσότερο για το από πού και από ποιον αυτός προέρχεται». Έτσι το κάθε σακουλάκι καφέ που πωλείται στο κατάστημά του έχει τρία διακριτά σημάδια: το όνομα της φάρμας από την οποία προέρχεται, το όνομα του καλλιεργητή και την ημερομηνία που είναι καταλληλότερη για την κατανάλωσή του. Κατά τον Martin, αυτό συνδέει τους ντόπιους με τους καλλιεργητές γύρω τους.
«Τη στιγμή που είδα τον πατέρα μου να απολαμβάνει μια κούπα καφέ που καλλιεργήθηκε στις εκτάσεις του και καβουρδίστηκε από τον γιο του, συνειδητοποίησα πως η ιδέα μου ήταν επιτυχής. Εκείνη την ημέρα μου είπε πως ο καφές του έχει τη γεύση που θα έπρεπε ανέκαθεν να είχε», αφηγείται.
