Αυξάνεται ο αριθμός των παιδιών που ζουν σε συνθήκες φτώχειας στην Ισπανία, η οικονομική ανάκαμψη της οποίας δεν καταφέρνει να γεφυρώσει το όλο και μεγαλύτερο χάσμα που δημιουργείται ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς, το οποίο δημιουργεί όλο και περισσότερα προβλήματα για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης το οποίο τελεί ήδη υπό μεγάλη πίεση.

Αν και η ευρωπαϊκή αυτή οικονομία βγήκε από την ύφεση και μετατρέπεται σε μια από τις γρηγορότερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ευρώπη, περισσότερα από ένα στα τρία παιδιά -ή 2,6 εκατομμύρια- βρίσκονται αντιμέτωπα με τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΕ.

Τα υψηλά ποσοστά των μακροχρόνια ανέργων σε συνδυασμό με τις περικοπές στις δαπάνες για την υγεία και την παιδεία έχουν οδηγήσει περισσότερες οικογένειες και παιδιά στη φτώχεια παρά την ανάκαμψη της οικονομίας.

Η ανισότητα αναμένεται ότι θα αποτελέσει το κεντρικό ζήτημα των εκλογών του Δεκεμβρίου για τις οποίες το κυβερνών κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα πραγματοποιεί προεκλογική εκστρατεία η οποία επικεντρώνεται στο πώς η Ισπανία κατάφερε να αποφύγει ένα σχέδιο διάσωσης στην ευρωζώνη και στην ανοδική πορεία της οικονομίας της. Οι αντιπολιτευόμενοι Σοσιαλιστές και το νέο αριστερό κόμμα Podemos (Μπορούμε) επικεντρώνουν ωστόσο τις εκστρατείες τους στα αυξανόμενα ποσοστά της φτώχειας τα οποία δείχνουν, σύμφωνα με τα ίδια, ότι η οικονομική ανάκαμψη δεν έχει καταφέρει να φτάσει σε πολλά νοικοκυριά.

Στην νότια περιοχή της Μούρθια, η οποία έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά φτώχειας στην Ισπανία, η διαζευγμένη μητέρα τεσσάρων παιδιών Βικτόρια Μπελμόντε ψάχνει δουλειά τέσσερα χρόνια τώρα παντού: από τα εργοστάσια ως τα σουπερμάρκετ.

Από τότε που σταμάτησε το κρατικό επίδομα που λάμβανε, τον περασμένο Ιούνιο, η 42χρονη πρώην αισθητικός στηρίζεται στις φιλανθρωπικές εκδηλώσεις και στην σύνταξη της μητέρας της για θρέψει και να ντύσει τα τέσσερα παιδιά της.

«Το εισόδημά μου αυτήν την στιγμή είναι μηδέν ευρώ», δήλωσε μιλώντας από ένα κτίριο της εκκλησίας στο Πουέντε Τοθίνος, ένα εργατικό προάστιο της Μούρθια, όπου εθελοντές βοηθούν παιδιά να κάνουν τα μαθήματά τους.

«Το πιο δύσκολο κομμάτι είναι τα παιδιά, επειδή θέλουν να κάνουν πράγματα, αλλά δεν μπορούν», πρόσθεσε. «Προσπαθώ να ζω μέρα με τη ημέρα, αλλά ανησυχώ για το μέλλον. Τί θα γίνει αν για παράδειγμα ένα από τα παιδιά μου θελήσει να πάει στο πανεπιστήμιο;».

Φαύλος κύκλος

Ο αυξανόμενος αριθμός των παιδιών που ζουν σε συνθήκες φτώχειας ασκεί ακόμη μεγαλύτερες πιέσεις στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της Ισπανίας, το οποίο έχει ήδη να παλέψει με έναν από τους ταχύτερα γηράσκοντες πληθυσμούς στον κόσμο.

Τα παιδιά που μεγαλώνουν μέσα στην παγίδα της φτώχειας και δεν έχουν ευκαιρίες στη ζωή τους μπορεί να καταλήξουν να ζουν από τα κρατικά επιδόματα αντί να μεγαλώσουν και να γίνουν οι εργαζόμενοι που πληρώνουν τους φόρους τους οποίους χρειάζεται απεγνωσμένα το σύστημα, προειδοποιούν ακτιβιστές και οικονομολόγοι.

«Θα γίνουν ενήλικες που δεν θα μπορούν να αναπτύξουν το δυναμικό τους. Θα γίνουν ενήλικες που θα εξαρτώνται πιθανώς από την κοινωνική ασφάλιση», δήλωσε ο Αντρές Κόντε, επικεφαλής της οργάνωσης Save the Children στην Ισπανία.

Το ποσοστό των παιδιών κάτω των 16 ετών που απειλούνται από την φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό στην Ισπανία έφτασε στο 35,4% πέρυσι, και είναι το υψηλότερο στην ευρωζώνη εκτός της Ελλάδος.

Το ποσοστό αυτό, το οποίο βρίσκεται δέκα μονάδες πάνω από τον μέσο όρο στην ευρωζώνη, αυξήθηκε αιφνίδια από 31,9% που ήταν το 2013, όταν η ισπανική οικονομία βγήκε από περισσότερα από 5 χρόνια ύφεσης.

Ο δείκτης της ΕΕ, γνωστός ως AROPE, υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες, όπως το σχετικό εισόδημα των νοικοκυριών σε σύγκριση με τον μέσο όρο σε πανεθνικό επίπεδο και την δυνατότητα κάλυψης του κόστους βασικών αγαθών, όπως η παροχή επαρκούς θέρμανσης ή η αγορά ενός πλυντηρίου.

Μια από τις βασικές αιτίες της παιδικής φτώχειας είναι ο υψηλός αριθμός αυτών που είναι άνεργοι για περισσότερα από δύο χρόνια — ο οποίος είναι ο εννεαπλάσιος από αυτόν του 2008 σε μια χώρα στην οποία σταματάει η παροχή κοινωνικού επιδόματος έπειτα από περίπου 18 μήνες στην ανεργία.

«Οι απώλειες θέσεων εργασίας και η μείωση των μισθών επικεντρώνονται στη μερίδα των ενηλίκων που ζουν με παιδιά. Επομένως τα παιδιά έχουν περισσότερες πιθανότητες να είναι φτωχά απ’ό,τι άλλες μερίδες του πληθυσμού», δήλωσε ο Σαλβαδόρ Πέρεθ-Μορένο, καθηγητής του τμήματος εφαρμοσμένων οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα.

Το ποσοστό της ανεργίας στην Ισπανία έπεσε σε περίπου 21% από 26% που ήταν όταν σταμάτησε η ύφεση το 2013, αλλά το ποσοστό των ανέργων που δεν έχουν δουλειά για δύο ή περισσότερα χρόνια έκανε άλμα περίπου 10 ποσοστιαίων μονάδων.

Λίγες ώρες, χαμηλές αποδοχές

Η Μούρθια, γνωστή για τα γήπεδα του γκολφ της, βρισκόταν σε έναν κατασκευαστικό πυρετό κατά τη διάρκεια των ετών της ευημερίας και η φούσκα των ακινήτων το 2008 άφησε πολλούς χωρίς δουλειά στην περιοχή αυτή, σημείωσε ο περιφερειακός εκπρόσωπος του Λαϊκού Κόμματος Βίκτορ Μαρτίνεθ.

«Η ανάκαμψη είναι πραγματική, η χώρα μας βγαίνει από την κρίση», δήλωσε επίσης στο Ρόιτερς. «Όμως η ανάκαμψη αυτή χρειάζεται πολύ καιρό για να φτάσει στους ιδιώτες και τις εταιρείες».

Για παράδειγμα ο πρώην σύζυγος της Μπελμόντε εργαζόταν ως υδραυλικός πριν από την ύφεση και έβγαζε αρκετά χρήματα για να μπορεί να συντηρεί την οικογένειά του και η μητέρα των τεσσάρων παιδιών ηλικίας 6 ως 16 ετών να μην χρειάζεται να εργαστεί και να φροντίζει για την ανατροφή τους. Ωστόσο μετά κατέρρευσε επαγγελματικά και αυτήν τη στιγμή δεν έχει κανένα εισόδημα.

Αν και το ποσοστό της ανεργίας πέφτει, πολλές από τις θέσεις εργασίας που είναι διαθέσιμες προσφέρουν χαμηλές αποδοχές και αφορούν ένα περιορισμένο ωράριο, το οποίο σημαίνει ότι ακόμη και αυτοί που εργάζονται αγωνίζονται για να καταφέρουν να τα βγάλουν πέρα οικονομικά.

Οι αποδοχές αυτών που έχουν χαμηλές αποδοχές στην Ισπανία έχουν εξάλλου μειωθεί τα επτά τελευταία χρόνια. Επίσης ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν σε νοικοκυριά στα οποία οι ενήλικες εργάζονται λιγότερες από το ένα πέμπτο των συνηθισμένων ωρών εργασίας έχει υπερδιπλασιαστεί τον τελευταίο χρόνο στην Ισπανία από αυτόν που ήταν όταν είχε αρχίσει η απότομη πτώση της οικονομίας.

Στο Πουέντε Τοθίνος, η φιλανθρωπική οργάνωση Caritas της Καθολικής Εκκλησίας έχει δημιουργήσει ένα από τα πολλά προγράμματα στην χώρα που προσφέρουν ακαδημαϊκή και ψυχολογική υποστήριξη στα παιδιά με την ελπίδα να βελτιώσουν τις πιθανότητές τους στη ζωή.

Περίπου 35 παιδιά ηλικίας 6 ως 12 ετών μαζεύονται κάθε μέρα γύρω από τα τραπέζια της οργάνωσης για να διαβάσουν τα μαθήματά τους προτού τους δοθεί ένα σνακ με τόνο και ένας χυμός για να τα καταναλώσουν στο διάλειμμά τους στην πλατεία.

Ο ιερέας Χοσέ Αντόνιο Κάνο, ο οποίος επιβλέπει το πρόγραμμα, λέει ότι τα περισσότερα από αυτά προέρχονται από συνηθισμένες οικογένειες που έχουν πληγεί πάρα πολύ από την ύφεση. «Συνειδητοποιήσαμε ότι αν δεν τα βοηθούσαμε εμείς με την εκπαίδευσή τους αυτός ο κύκλος δεν θα τελείωνε ποτέ», είπε.