Τα πυρηνικά δυστυχήματα στο Three Mile Island των ΗΠΑ το Μάρτιο του 1979, στο Τσερνόμπιλ της Ουκρανίας τον Απρίλιο του 1986 και στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας, αποτελούν πλέον τις τρεις μεγαλύτερες καταστροφές της πυρηνικής εποχής.
Υπό ποιές συνθήκες έγιναν και ποιες συνέπειες είχαν
Three Mile Island
Στο πυρηνικό εργοστάσιο του Three Mile Island στην Πενσιλβάνια, το δυστύχημα σημειώθηκε στις 28 Μαρτίου 1979 στον αντιδραστήρα Νο 2 από μια απλή βλάβη στην τροφοδοσία ατμογεννητριών με νερό.
Τα αυτόματα συστήματα ασφαλείας σταματούν την πυρηνική αντίδραση και ενεργοποιούν τις αντλίες ασφαλείας, οι οποίες όμως δε λειτουργούν, καθώς είχε μείνει ανοιχτή κατά λάθος μια βάνα.
Μια σειρά ανθρωπίνων και τεχνικών σφαλμάτων οδηγεί ωστόσο στη μερική τήξη του καυσίμου του αντιδραστήρα, ο οποίος υπερθερμάνθηκε, καθώς έμεινε επί τέσσερις ώρες χωρίς νερό, πριν αποκατασταθεί το κύκλωμα της ψύξης.
Περίπου δέκα ώρες μετά την εκδήλωση του δυστυχήματος, 300 κιλά υδρογόνου από το καύσιμο το οποίο είχε υποστεί τήξη, εξερράγησαν στο κτίριο του αντιδραστήρα, χωρίς να προκαλέσουν σημαντικές ζημιές.
Χρειάστηκε να περάσουν έξι χρόνια για να υπολογιστούν η έκταση των ζημιών και ο κίνδυνος από αυτές: το 45% των καυσίμων υπέστη τήξη και στη συνέχεια αναμίχθηκε με άλλα στοιχεία της δομής του αντιδραστήρα σχηματίζοντας ένα μάγμα το οποίο αποκαλείται corium.
Ένα μέρος του μάγματος αυτού, περίπου 20 τόννοι, χύθηκε στον πυθμένα της δεξαμενής χωρίς ευτυχώς να τη διαπεράσει.
Το περίβλημα του αντιδραστήρα άντεξε και δεν προκλήθηκε έκλυση ραδιενεργών υλικών απευθείας στο περιβάλλον.
Τσερνόμπιλ
Στο Τσερνόμπιλ της Ουκρανίας, ο αντιδραστήρας Νο 4, ο οποίος λειτουργούσε από το 1983, εξερράγη στις 26 Απριλίου του 1986. Η πρώτη αιτία ήταν ο ίδιος ο αντιδραστήρας. Οι σοβιετικές αρχές δεν είχαν δώσει ιδιαίτερη προσοχή στα προβλήματα ασφαλείας κατά το σχεδιασμό και την κατασκευή του συγκεκριμένου αντιδραστήρα, τύπου RBMK.
Η δεύτερη αιτία ήταν ο ανεπαρκής έλεγχος κατά τη δοκιμή ενός νέου συστήματος ψύξης του πυρήνα. Κατά τη δοκιμή αυτή, οι τεχνικοί δεν τήρησαν τους κανονισμούς ασφαλείας και απενεργοποίησαν ορισμένα συστήματα διακοπής της λειτουργίας και ψύξης του αντιδραστήρα.
Τέλος, το προσωπικό δε γνώριζε τον τρόπο για να σταματήσει έγκαιρα την καταστροφική αυτή διαδικασία. Μάλιστα την επιτάχυνε με λάθος χειρισμούς. Μια μοιραία κλιμάκωση, που μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα οδήγησε στην κορύφωση της ισχύος, η οποία ξεπέρασε το 100πλάσιο της φυσιολογικής ισχύος του αντιδραστήρα.
Οι ράβδοι του αντιδραστήρα διαρρηγνύονται, το ουράνιο που περιέχουν εκρήγνυται λόγω της υψηλής θερμοκρασίας. Μια έκρηξη που ανατίναξε την οροφή του αντιδραστήρα βάρους 2.000 τόννων.
Αντίθετα με αυτό που συνέβη στο Three Mile Island και τη Φουκουσίμα, ο πυρήνας του αντιδραστήρα στο Τσερνόμπιλ είναι απολύτως εκτεθειμένος στην ατμόσφαιρα.
Φουκουσίμα
Στη Φουκουσίμα, ένας σεισμός μεγέθους 9 βαθμών, ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ιαπωνία, και το τσουνάμι που προκάλεσε, οδήγησαν στο δυστύχημα, την Παρασκευή 11 Μαρτίου. Λόγω του σεισμού διακόπηκε η εξωτερική ηλεκτροδότηση του σταθμού και των έξι αντιδραστήρων του, οι τρεις από τους οποίους δε λειτουργούσαν, καθώς γίνονταν εργασίες συντήρησης, αχρηστεύοντας το κύριο σύστημα ψύξης.
Το σύστημα ασφαλείας ενεργοποιείται, αλλά πολύ γρήγορα τα τεράστια κύματα του τσουνάμι του προκαλούν βλάβη και η λειτουργία του διακόπτεται.
Οι αντιδραστήρες, 1,2 και 3 παρά το γεγονός ότι διεκόπη αυτομάτως η λειτουργία τους εξαιτίας του σεισμού, συνεχίζουν να θερμαίνονται, με αποτέλεσμα τη μερική τήξη τους. Σημειώνονται μικρές εκρήξεις που προκαλεί η συγκέντρωση υδρογόνου, όπως στο Three mile island, μια από τις οποίες θα μπορούσε να προκαλέσει ζημιά στο περίβλημα του αντιδραστήρα Νο 2.
Παράλληλα, φωτιά εκδηλώνεται στον αντιδραστήρα Νο 4 μετά την ανάφλεξη δεξαμενής χρησιμοποιημένων καυσίμων, με τον κίνδυνο έκλυσης ραδιενέργειας απευθείας στην ατμόσφαιρα.
