Οι διαπραγματευτές του Ισραήλ και της Χαμάς δεν ήρθαν ποτέ πρόσωπο με πρόσωπο, αλλά στο τέλος, τους χώριζε μόνο ένας όροφος. Οι συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός μέσω ανθρώπων από το Κατάρ, την Αίγυπτο και τις ΗΠΑ «σέρνονταν» για αρκετούς μήνες, μερικές φορές χωρίς ελπίδα. Τώρα οι βασικοί παίκτες βρίσκονταν όλοι μέσα σε ένα κτίριο στη Ντόχα και οι ρυθμοί ήταν φρενήρεις, σημειώνει το βρετανικό BBC.
Μια συμφωνία ήταν κοντά, αλλά τα πράγματα είχαν πάει στραβά και στο παρελθόν: μια πηγή περιέγραψε μια πίεση της τελευταίας στιγμής για να αποτραπεί η κατάρρευση της συμφωνίας, ενώ στήνονταν ένα βάθρο για να την ανακοινώσει ο πρωθυπουργός του Κατάρ.
«Στην κυριολεξία, οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονταν μέχρι και 10 λεπτά πριν από τη συνέντευξη Τύπου. Έτσι, λοιπόν, τα πράγματα συμφωνήθηκαν την τελευταία στιγμή», δήλωσε η πηγή με γνώση των συνομιλιών.
Το BBC μίλησε με διάφορους αξιωματούχους από όλες τις πλευρές των διαπραγματεύσεων για να συνθέσει το πώς εξελίχθηκαν οι τελευταίες δύσκολες ημέρες της μυστικοπαθούς διαδικασίας.
Η συμφωνία δεν ήρθε από το πουθενά, αναφέρει το δημοσίευμα.
Το γενικό πλαίσιο της συμφωνίας που επιτεύχθηκε στις 15 Ιανουαρίου ήταν σε γενικές γραμμές το ίδιο με την πρόταση που είχε διατυπώσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ,Τζο Μπάιντεν, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στον Λευκό Οίκο τον περασμένο Μάιο. Χρησιμοποιεί την ίδια προσέγγιση τριών φάσεων και προβλέπει κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση ισραηλινών ομήρων με αντάλλαγμα παλαιστίνιους κρατούμενους και σταδιακή αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από τη Γάζα.
Όμως πηγές που γνωρίζουν τις συζητήσεις συμφώνησαν ότι η δυναμική των συνομιλιών άλλαξε αποφασιστικά στα μέσα Δεκεμβρίου και ο ρυθμός άλλαξε.
Η Χαμάς, η οποία είχε ήδη υποστεί ήττα από τη δολοφονία του ηγέτη της, Γιαχία Σινουάρ, από το Ισραήλ στη Γάζα δύο μήνες νωρίτερα, είχε απομονωθεί όλο και περισσότερο. Η Χεζμπολάχ, σύμμαχός της με έδρα το Λίβανο, είχε αποδεκατιστεί και είχε συμφωνήσει σε εκεχειρία με το Ισραήλ. Η υποστηριζόμενη από το Ιράν κυβέρνηση του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία είχε επίσης καταρρεύσει.
Η άποψη στην Ουάσιγκτον είναι ότι η Χαμάς αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την ιδέα ότι «το ιππικό θα ερχόταν να τη σώσει», όπως το έθεσε ένας αμερικανός αξιωματούχος.
«Είναι δύσκολο να υπερεκτιμήσει κανείς πόσο ριζικά άλλαξε η εξίσωση και τι έκανε αυτό για τον υπολογισμό της Χαμάς», λέει ένας ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν που γνωρίζει τις συνομιλίες.
Ένας ισραηλινός αξιωματούχος που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του δήλωσε ότι η Χαμάς «δεν βιαζόταν» να συνάψει συμφωνία και «υπαγόρευε» αντί να διαπραγματεύεται. Είπαν ότι αυτό άλλαξε μετά τον θάνατο του Σινουάρ και τις ισραηλινές επιχειρήσεις εναντίον των συμμάχων της Χαμάς στην περιοχή.
«Όλα έχουν τελειώσει»
Στις 12 Ιανουαρίου, ανώτερος παλαιστίνιος αξιωματούχος που γνωρίζει τις διαπραγματεύσεις, δήλωσε ότι «όλοι οι αξιωματούχοι βρίσκονται εδώ στο ίδιο κτίριο», προσθέτοντας: «Η αποψινή νύχτα είναι καθοριστική. Είμαστε μόνο λίγα βήματα μακριά από μια συμφωνία».
Η συνάντηση αυτή διήρκεσε έξι ώρες – αλλά, όπως τόσες φορές στο παρελθόν, επήλθε αδιέξοδο.
Αυτή τη φορά η διαφωνία που προέκυψε αφορούσε τον μηχανισμό για την επιστροφή των εκτοπισμένων ατόμων από τη νότια Γάζα στο βορρά.
Το Ισραήλ ήθελε να ερευνήσει όσους θα επέστρεφαν και τα οχήματά τους για να διασφαλίσει ότι δεν μεταφέρονται μαχητές ή στρατιωτικός εξοπλισμός – κάτι που η Χαμάς αρνήθηκε να δεχτεί.
Οι διαμεσολαβητές πρότειναν να διεξάγουν τις έρευνες τεχνικές ομάδες του Κατάρ και της Αιγύπτου. Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν και ένα από τα τελευταία εναπομείναντα αδιέξοδα επιλύθηκε.
Στις 15 Ιανουαρίου, λίγο μετά τις 18:00, ένας διαπραγματευτής της Χαμάς έγραψε σε μήνυμά του στο BBC: «Όλα έχουν τελειώσει».
Το πόντιουμ ετοιμαζόταν.
Μια συμφωνία που κάποτε φαινόταν αδύνατη είχε πάρει σάρκα και οστά.
