Πού ακριβώς βρίσκεται ο Εμανουέλ Μακρόν όσον αφορά τη Μέση Ανατολή;
Καθώς ο γάλλος πρόεδρος ετοιμάζεται να φιλοξενήσει μια διεθνή διάσκεψη για την κρίση στον Λίβανο, η αμφιταλαντευόμενη στάση του απέναντι στη σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης κάνει ορισμένους να αμφισβητούν την αποτελεσματικότητά του ως περιφερειακού διαμεσολαβητή.
«Κάποιοι αξιωματούχοι γύρω από τον πρόεδρο είναι πολύ φιλοϊσραηλινοί, άλλοι είναι φιλοπαλαιστίνιοι», δήλωσε ένας πρώην γάλλος διπλωμάτης. «Συχνά φαινόταν ο πρόεδρος να υιοθετεί και να υποστηρίζει το τελευταίο πράγμα που άκουσε», πρόσθεσε.
Η Γαλλία και το Ισραήλ έχουν μια περίπλοκη ιστορία, που χρονολογείται από τότε που οι γαλλικές και βρετανικές αυτοκρατορίες χώρισαν τη Μέση Ανατολή μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τα τελευταία χρόνια, και ιδιαίτερα μετά την επίθεση στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 και τον επακόλουθο πόλεμο στη Γάζα, η πολιτική της χώρας για την περιοχή έχει αποτελέσει αντικείμενο έντονης αντιπαράθεσης, σύμφωνα με νυν και πρώην γάλλους αξιωματούχους και διπλωμάτες.
Σύμφωνα με το Politico, από τη μία πλευρά, βρίσκεται μια φιλοϊσραηλινή ομάδα που αποκαλείται «νεοσυντηρητικοί» και, από την άλλη, βρίσκονται εκείνοι που είναι πιο ευαίσθητοι στην παλαιστινιακή υπόθεση.
Οι αξιωματούχοι ανέφεραν ότι ο Μακρόν έχει μετακινηθεί από τη μία πλευρά στην άλλη.
Η αρχική αντίδραση του Μακρόν στις φρικαλεότητες της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου ήταν να υποσχεθεί «άνευ όρων αλληλεγγύη» στο Ισραήλ. Είχε μάλιστα προτείνει τη σύσταση συνασπισμού για την καταπολέμηση της Χαμάς, μια ιδέα που απορρίφθηκε αμέσως από τη διεθνή κοινότητα.
Έκτοτε, καθώς αυξάνεται ο αριθμός των θυμάτων στη Γάζα, έχει γίνει πολύ πιο κριτικός, αλλά όχι με συνέπεια.
«Η στάση του διαφοροποιείται και ύστερα από έναν χρόνο μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, ακόμη δεν ξέρω τι σκέφτεται πραγματικά ο πρόεδρος», δήλωσε πρώην γάλλος διπλωμάτης.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ο Μακρόν έχει σκληρύνει τη στάση του κατά του Ισραήλ, ανταλλάσσοντας αιχμές με τον πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου, σχετικά με τα θύματα μεταξύ των αμάχων και τις ισραηλινές επιθέσεις εναντίον των ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ. Ο γάλλος πρόεδρος κάλεσε επίσης τις δυτικές χώρες να σταματήσουν να δίνουν όπλα στο Ισραήλ, δύο ημέρες πριν από την επέτειο της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου.
Ωστόσο, όταν ο Νετανιάχου απάντησε, ο Μακρόν έσπευσε να εξομαλύνει τα πράγματα, εκδίδοντας δελτίο Τύπου για την «ακλόνητη» υποστήριξη της Γαλλίας στην ασφάλεια του Ισραήλ, ενώ παραδέχθηκε διαφορές απόψεων.
Την περασμένη εβδομάδα, ο γάλλος πρόεδρος φέρεται να δήλωσε στον Τύπο ότι το Ισραήλ δεν πρέπει να «αγνοεί τις αποφάσεις του ΟΗΕ», κατά τη διάρκεια μιας κλειστής συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου. Ωστόσο, την περασμένη Πέμπτη υπαναχώρησε και κατηγόρησε τους υπουργούς και τον Τύπο για διαστρέβλωση των σχολίων του.
Αξιωματούχοι απέδωσαν την ταχεία αλλαγή στην έλλειψη σταθερής πολιτικής για την περιοχή.
«Οι πεποιθήσεις του Μακρόν εξαρτώνται από τον συνομιλητή του», δήλωσε πρώην γάλλος αξιωματούχος που γνωρίζει καλά την περιοχή. «Όταν μιλάει σε αναπτυσσόμενες χώρες, είναι φιλοπαλαιστίνιος. Όταν μιλάει στον Νετανιάχου, επικεντρώνεται στην ασφάλεια του Ισραήλ».
Όταν ρωτήθηκε σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη εάν τα μεταβαλλόμενα σχόλιά του πλήττουν την επιρροή της Γαλλίας στην περιοχή, ο Μακρόν απάντησε ότι η κατάσταση είναι «αρκετά περίπλοκη» και ότι «στάθμιζε τα λόγια του κάθε φορά από την αρχή».
Αντιμαχόμενες σχολές σκέψης
Οι ασταθείς απόψεις του γάλλου προέδρου αντικατοπτρίζουν τις διαφορές απόψεων μεταξύ των αξιωματούχων στο υπουργείο Εξωτερικών και το λεγόμενο διπλωματικό δωμάτιο του Ελιζέ, όπου ο γάλλος πρόεδρος καθορίζει τη διεθνή πολιτική.
Η Γαλλία φιλοξενεί τις μεγαλύτερες μουσουλμανικές και εβραϊκές κοινότητες στην Ευρώπη, γεγονός που αποτελεί ένα λεπτό πολιτικό ζήτημα στο εσωτερικό της χώρας.
Το τμήμα Βόρειας Αφρικής και Μέσης Ανατολής του υπουργείου Εξωτερικών (γνωστό ως ANMO) έχει παραδοσιακά την τάση να «υποστηρίζει την παλαιστινιακή υπόθεση, να ασκεί πίεση στο Ισραήλ και να επιθυμεί τον περιορισμό των παραδόσεων όπλων στο Ισραήλ», δήλωσε πρώην γάλλος διπλωμάτης.
Αυτή η σχολή σκέψης κορυφώθηκε υπό τον πρώην πρόεδρο, Ζακ Σιράκ, ο οποίος απέκτησε status στα αραβόφωνα μέρη της Μέσης Ανατολής, όταν ενεπλάκη σε διαμάχη με ισραηλινούς αξιωματούχους ασφαλείας κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στην Ιερουσαλήμ το 1996.
Πιο πρόσφατα, το ανταγωνιστικό ρεύμα που είναι γνωστό ως «νεοσυντηρητικοί» έχει αυξήσει την επιρροή του, υπό τις προεδρίες του Νικολά Σαρκοζί, του Φρανσουά Ολάντ και του Εμανουέλ Μακρόν.
Σύμφωνα με τον Ντενί Μποσάρ, πρώην πρέσβη της Γαλλίας στην Ιορδανία, οι νεοσυντηρητικοί ήταν «κυρίαρχοι» στα γραφεία της Κατρίν Κολονά και του Στεφάν Σεζουρνέ, των υπουργών εξωτερικών που υπηρέτησαν μεταξύ 2022 και 2024.
«Αυτοί περιθωριοποίησαν το ANMO, το οποίο απορρίφθηκε ως «η αραβική οδός» εχθρική προς το Ισραήλ», δήλωσε ο Μποσάρ.
Σύμφωνα με την Καμίλ Λονς, αναπληρώτρια επικεφαλής του γραφείου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων στο Παρίσι, το «κέντρο βάρους της Γαλλίας έχει μετατοπιστεί προς μια πιο φιλοϊσραηλινή θέση τα τελευταία χρόνια».
Από την αρχή του τελευταίου γύρου εχθροπραξιών, ωστόσο, η γαλλική πολιτική έχει γίνει πιο κριτική απέναντι στο Ισραήλ, καθώς αυξάνονται οι απώλειες στη Γάζα, όπου εκτιμάται ότι έχουν σκοτωθεί περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι και καθώς το Ισραήλ δεν έχει καταφέρει να σώσει τους ομήρους του ή να καταλήξει σε συμφωνία για κατάπαυση του πυρός.
Αυτή η στροφή πήρε πιο έντονη κατεύθυνση μετά την εισβολή του Ισραήλ στον Λίβανο τον Σεπτέμβριο, μια πρώην γαλλική αποικία, όπου η επίθεση κατά της Χεζμπολάχ έχει εγείρει φόβους για έναν μεγαλύτερο περιφερειακό πόλεμο.
Η επίθεση αποτέλεσε πλήγμα για τον Μακρόν, ο οποίος προσπαθούσε να αποκλιμακώσει τη σύγκρουση. Ο ισραηλινός πρωθυπουργός εξαπέλυσε την επίθεση ακριβώς τη στιγμή που το Παρίσι νόμιζε ότι βρισκόταν στα πρόθυρα της σύναψης μιας 21ήμερης εκεχειρίας μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ.
Μετά τις πρόσφατες διαφωνίες με τον Νετανιάχου, οι ανατροπές είναι πιθανό να συνεχιστούν, όπως ανέφεραν οι αξιωματούχοι. «Υπάρχουν πιέσεις και αντίθετες πιέσεις στο υπουργείο εξωτερικών και στο Ελιζέ», δήλωσε ο πρώτος πρώην γάλλος διπλωμάτης.
Η πολιτική της Μέσης Ανατολής του Μακρόν «μπορεί να αλλάξει μέσα στην ίδια ημέρα, ανάλογα με το ποιος έχει την προσοχή του προέδρου», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.
