Την ώρα που η Ρωσία μετράει τις πληγές της μετά την επίθεση στον συναυλιακό χώρο Crocus Consert Hall, που μέχρι στιγμής μετρά 133 νεκρούς, τόσο η Μόσχα όσο και το Κίεβο αλληλοκατηγορούνται για το μακελειό.
Παρά το γεγονός πως το Ισλαμικό Κράτος ανέλαβε επίσημα την ευθύνη, ο Ρώσος πρόεδρος αποδίδει εμμέσως ευθύνες στην ουκρανική πλευρά στο χθεσινό του διάγγελμα. Ρωσία και Ουκρανία επιδίδονται τώρα σε μια προσπάθεια να διαμορφώσουν ένα αφήγημα μετά την επίθεση, και με τις δύο πλευρές να είναι αποφασισμένες να εδραιώσουν την άποψή τους ως κυρίαρχη, σχολιάζει σε ανάλυσή του το Politico.
Ο πρώην Πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ, προειδοποίησε μέσω Telegram ότι θα έρθει κόλαση αν η Ουκρανία έβαλε το χέρι της στην επίθεση που έχει σοκάρει τη χώρα.
«Εάν διαπιστωθεί ότι πρόκειται για τρομοκράτες του καθεστώτος του Κιέβου, πρέπει να βρεθούν όλοι και να καταστραφούν ανηλεώς ως τρομοκράτες», έγραψε ο Μεντβέντεφ. «Οι επίσημοι εκπρόσωποι του κράτους» δεν θα έμειναν άτρωτοι, πρόσθεσε.
Το Κίεβο εξαπέλυσε πυρά με τη σειρά του κατά της Μόσχας και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Η στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών HUR της Ουκρανίας κατηγόρησε τις «ειδικές υπηρεσίες του Πούτιν» ότι οργάνωσαν την Παρασκευή τους πυροβολισμούς κατά των επισκεπτών της συναυλίας από ενόπλους ντυμένους με στολές παραλλαγής, λέγοντας ότι επρόκειτο για μια «σκόπιμη πρόκληση» που αποσκοπούσε να δικαιολογήσει «ακόμη πιο σκληρές επιθέσεις στην Ουκρανία».
«Η δημόσια εκτέλεση ανθρώπων στη Μόσχα πρέπει να γίνει κατανοητή ως η απειλή του Πούτιν για ακόμη μεγαλύτερη κλιμάκωση και επέκταση του πολέμου», προειδοποίησε η HUR. «Ο Πούτιν έχει μεγάλη εμπειρία στην οργάνωση τέτοιων τρομοκρατικών επιθέσεων για να ενισχύσει τη δική του εξουσία», πρόσθεσε το πρακτορείο.
Ο απόηχος προηγούμενων επιθέσεων
Η επίθεση αυτή ξύπνησε μνήμες από τις εκρήξεις του 1999 σε τέσσερις πολυκατοικίες στις ρωσικές πόλεις Μόσχα, Μπουγιάνακσκ και Βολγκοντόνσκ, οι οποίες προκάλεσαν τον θάνατο περισσότερων από 300 ανθρώπων και τον τραυματισμό χιλίων ακόμη, όπως αναφέρει το Politico. Οι εκρήξεις πυροδότησαν τότε τον Δεύτερο Πόλεμο της Τσετσενίας, ο οποίος ενίσχυσε τη δημοτικότητα του τότε πρωθυπουργού Βλαντιμίρ Πούτιν, βοηθώντας τον να επιλεγεί από τον Μπόρις Γέλτσιν για να τον διαδεχθεί ως Πρόεδρος της Ρωσίας.
Για χρόνια, παρέμεναν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το αν οι βομβιστικές επιθέσεις ήταν οι λεγόμενες «επιχειρήσεις ψευδούς σημαίας» που πραγματοποιήθηκαν από τις ίδιες τις υπηρεσίες ασφαλείας της Ρωσίας, προκειμένου να δικαιολογηθεί ο πόλεμος της Τσετσενίας.
Ωστόσο, οι αιχμές σταμάτησαν στο τωρινό συμβάν σταμάτησαν όταν το Ισλαμικό Κράτος που ανέλαβε την ευθύνη για τη σφαγή.
Αναμφισβήτητα γράφει το Politico, η επίθεση στη Μόσχα θυμίζει την επίθεση του Ισλαμικού Κράτους το 2015 στο θέατρο Bataclan στο Παρίσι, όπου άφησε πίσω του 90 νεκρούς. Οι πυροβολισμοί της Παρασκευής είχαν επίσης ομοιότητες με την πολιορκία του θεάτρου Nord Ost το 2002 , όταν μια ομάδα Τσετσένων ενόπλων και γυναικών κατέλαβαν ένα κατάμεστο θέατρο στην ανατολική Μόσχα και απαίτησαν τον τερματισμό του Δεύτερου Πολέμου της Τσετσενίας. Μια αποτυχημένη διάσωση από τις ρωσικές ειδικές δυνάμεις, με τη χρήση θανατηφόρου αερίου ύπνου, άφησε περισσότερους ομήρους νεκρούς από όσους σκοτώθηκαν από τους ισλαμιστές ενόπλους.
Πολλά μέλη της ισλαμιστικής τσετσενικής αυτονομιστικής ομάδας που ήταν πίσω από την επίθεση στο θέατρο θα μετακινούνταν αργότερα και θα στρατολογούνταν στο ISIS, στη Συρία. Οι Τσετσένοι άρχισαν να φθάνουν στη Συρία από το 2011. Αποτελούσαν το δεύτερο μεγαλύτερο απόσπασμα των ξένων μαχητών του Ισλαμικού Κράτους και ο αριθμός τους ήταν επίσης δυσανάλογα υψηλός στην παράταξη της Αλ Κάιντα στη Συρία. Μαχητικά σκληραγωγημένοι και έμπειροι, αρκετοί Τσετσένοι αναδείχθηκαν σε διοικητές του Ισλαμικού Κράτους, συμπεριλαμβανομένων των Ουμάρ Σισάνι και Σαλαχουντίν Σισάνι.
Οι ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας εκτιμούν ότι 1.700 με 3.000 Τσετσένοι, μαζί με άλλους μαχητές από τον Βόρειο Καύκασο, πήγαν στη Συρία για να πολεμήσουν. Οι μετριοπαθείς αντάρτες της Συρίας πάντα υποπτεύονταν ότι οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες τους ενθάρρυναν να πάνε, διευκολύνοντάς τους να φτάσουν εκεί δίνοντάς τους διαβατήρια, τόσο για να τους ξεφορτωθούν όσο και για να διασπάσουν και να διχάσουν τις ομάδες των ανταρτών που μάχονται τον σύμμαχο της Ρωσίας, τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ.
Οι αντάρτες κατά του Άσαντ κατηγόρησαν επίσης τη συριακή κυβέρνηση ότι συνεργάζεται με το Ισλαμικό Κράτος για να τους αποδυναμώσει και όταν αυτό εξυπηρετεί τακτικούς στρατιωτικούς σκοπούς. Το ISIS φάνηκε συχνά το 2015 και το 2016 να εκμεταλλεύεται την παρέμβαση της Ρωσίας, πιέζοντας επιθετικές ενέργειες εναντίον μετριοπαθών αντάρτικων ομάδων, καθώς στοχοποιούνταν από ρωσικές αεροπορικές επιδρομές.
Εικασίες για την Παλμύρα
Οι αντάρτες υποστήριξαν ότι η Δαμασκός και η Μόσχα έπαιξαν ένα περίπλοκο διπλό παιχνίδι, χρησιμοποιώντας τζιχαντιστές για να ενεργήσουν ως πέμπτοι αρθρογράφοι, σχεδιάζοντας να σαμποτάρουν αποτελεσματικά την επανάσταση κατά του Άσαντ και να την χρωματίσουν ως εξτρεμιστική. Τον Μάιο του 2015, η ευκολία με την οποία το Ισλαμικό Κράτος μπόρεσε να καταλάβει την αρχαία πόλη της Παλμύρας ώθησε ορισμένους στρατιωτικούς παρατηρητές να υποθέσουν ότι ο Άσαντ και η Ρωσία σκόπιμα εγκατέλειψαν την τοποθεσία —με τα μοναδικά ερείπια και τα αναντικατάστατα αρχαία αντικείμενα και θησαυρούς— για να κερδίσουν τη συμπάθεια της Δύσης.
Οι μετριοπαθείς αντάρτες είπαν ότι η συνεργασία ήταν σαφής κατά καιρούς μεταξύ της Ρωσίας και του καθεστώτος Άσαντ και του Ισλαμικού Κράτους. Ένας ηγέτης παραπονέθηκε σε αυτόν τον ανταποκριτή το 2015 ότι «όταν ο ISIS προσπαθεί να εισβάλει στις θέσεις μας, το καθεστώς Άσαντ και οι Ρώσοι τους υποστηρίζουν με αεροπορικές επιδρομές και βομβαρδισμούς». Αλλά αυτός ο ευκαιριακός γάμος δεν βοήθησε στη συνέχεια τη Ρωσία με τους ριζοσπάστες ισλαμιστές από την Τσετσενία και τον Βόρειο Καύκασο, οι οποίοι εξακολουθούν να αποτελούν απειλή για τη Ρωσία.
Οι ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας, η FSB λέει ότι έχουν αποτρέψει δεκάδες συνωμοσίες του Ισλαμικού Κράτους τα τελευταία χρόνια και νωρίτερα αυτό το μήνα ισχυρίστηκαν ότι σκότωσαν δύο υπηκόους του Καζακστάν κοντά στη Μόσχα. Είπαν επίσης ότι μισή ντουζίνα ένοπλοι του Ισλαμικού Κράτους σκοτώθηκαν σε πυροβολισμούς στην Ινγκουσετία αυτόν τον μήνα.
Παρά την ανάληψη ευθύνης του Ισλαμικού Κράτους για τη σφαγή της Παρασκευής στη Μόσχα, το Κρεμλίνο πιθανότατα θα εκμεταλλευτεί τις δολοφονίες στην αίθουσα συναυλιών για σκοπούς προπαγάνδας. Η κυβέρνηση του Πούτιν πιθανότατα θα συνεχίσει να υποδηλώνει ότι η Ουκρανία εμπλέκεται κατά κάποιο τρόπο, παρόλο που η επίθεση ήταν «τρομοκρατική ενέργεια, τελεία», υποστήριξε ο Sam Greene, αναλυτής στο Κέντρο Ανάλυσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής, σε μια ανάρτησή του στο X.
«Εχοντας αποτύχει να το αποτρέψει, το Κρεμλίνο πιθανότατα θα αναζητήσει έναν τρόπο να το χρησιμοποιήσει, κάτι που μπορεί κάλλιστα να σημαίνει ότι κατηγορεί την Ουκρανία», έγραψε ο Γκριν, ενώ προειδοποίησε: «Το γεγονός ότι το Κρεμλίνο θα χρησιμοποιήσει την επίθεση για πολιτικούς σκοπούς δεν σημαίνει ότι ήταν μια ψεύτικη σημαία».
Μόλις ο Γκριν έκανε αυτή τη δημοσίευση στο Χ, ο Ρώσος ηγέτης, Βλαντιμίρ Πούτιν, δήλωσε ότι οι δράστες της επίθεσης εγκατέλειψαν τον τόπο του εγκλήματος και «ταξίδευαν προς την Ουκρανία».
«Και οι τέσσερις δράστες βρέθηκαν και συνελήφθησαν. Προσπάθησαν να κρυφτούν και κινήθηκαν προς την Ουκρανία, όπου, προηγουμένως, είχε προετοιμαστεί ένα παράθυρο για να περάσουν τα σύνορα», είπε στο πρώτο του διάγγελμα μετά την τραγωδία.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Ντμίτρο Κουλέμπα, χαρακτήρισε τέτοιες ρωσικές κατηγορίες «σχεδιασμένη πρόκληση από το Κρεμλίνο για να τροφοδοτήσει περαιτέρω την αντι-ουκρανική υστερία στη ρωσική κοινωνία», με στόχο να «αποτιμήσει την Ουκρανία στα μάτια της διεθνούς κοινότητας», σύμφωνα με δήλωση του υπουργείου.
