Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έφθασαν σε συμφωνία επί νέων κανόνων για την προστασία των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων απέναντι στις «καταχρηστικές αγωγές», πολυδάπανες διαδικασίες που συχνά έχουν ως στόχο την φίμωσή τους. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία αυτή αφορά, για λόγους αρμοδιότητας, τις αστικές αγωγές διασυνοριακού χαρακτήρα και κυρίως τις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο ενάγων, ο εναγόμενος και η δικαστική αρχή δεν βρίκονται στην ίδια χώρα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε τον Απρίλιο 2022 σχέδιο οδηγίας για την καταπολέμηση των καταχρηστικών αγωγών (SLAPPs) ανησυχώντας για τον πολλαπλασιασμό τους. Αυτές οι αγωγές κατατίθενται συνήθως από πρόσωπα που κατέχουν εξουσία, στον οικονομικό ή τον πολιτικό τομέα, και έχουν ως στόχο να εμποδίζουν τις ενοχλητικές γι’ αυτά αποκαλύψεις.
«Χαιρετίζω την συμφωνία επί της οδηγίας αυτής, η οποία θα προστατεύει όσους προσπαθούν να αποκαλύψουν ενοχλητικές αλήθειες. Οπως η Ντάφνε Καρουάνα Γκαλιζία, που αυτό το πλήρωσε με το ύστατο τίμημα», έγραψε στο Twitter (Χ) η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναφερόμενη στην μαλτέζα δημοσιογράφο που δολοφονήθηκε το 2017. Ασχολήθηκε με υποθέσεις διαφθοράς και υπήρξε στόχος δικαστικών παρενοχλήσεων.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ – ΜΠΕ, το κείμενο, προϊόν συμβιβασμού ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη, προβλέπει ότι άτομο κατά του οποίου κατατίθεται καταχρηστική αγωγή, θα μπορεί να αιτείται ταχεία απόρριψή της από την δικαιοσύνη λόγω του καταχρηστικού της χαρακτήρα. Δικαστήριο θα μπορεί να αποφασίζει να επιβάλει στον ενάγοντα δικαστικά έξοδα, όπως τα έξοδα υπεράσπισης του εναγομένου. Μπορεί επίσης να δίνει εντολή για την επιβολή κυρώσεων κατά του ενάγοντα σε μία τέτοια καταχρηστική αγωγή.
Η συμφωνία πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκο Συμβούλιο.
