Η οικονομολόγος Pauline Grosjean έχει δείξει ότι η δεκαετία του 1980 σημαδεύτηκε από τεράστια οικονομική πρόοδο για τις γυναίκες. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας αυτής, οι γυναίκες είχαν γίνει, κατά μέσο όρο, πιο μορφωμένες από τους άνδρες και είχαν εισέλθει σε επαγγέλματα από τα οποία προηγουμένως ήταν αποκλεισμένες.
Ωστόσο, το αόρατο εμπόδιο που εμποδίζει τις γυναίκες να ανέβουν στην κορυφή δεν έχει φύγει, ιδίως στα πιο διάσημα και υψηλά αμειβόμενα επαγγέλματα. Η Grosjean υποστήριξε ότι είναι η δομή της κουλτούρας των φύλων που αλληλεπιδρά με τις προϋπάρχουσες οικονομικές δομές που προκαλούν τη διατήρηση των ανισοτήτων. Το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων στον εργασιακό χώρο διευρύνεται ακόμη περισσότερο όταν μια γυναίκα γίνεται μητέρα
Η κοινωνιολόγος Marta Domínguez Folgueras του Παρατηρητηρίου Κοινωνιολογικών Μεταβολών δήλωσε στο euronews.com, πως «η μητρότητα είναι μια πολύ σημαντική φάση, κατά την οποία το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων διευρύνεται επειδή ορισμένες γυναίκες σταματούν να εργάζονται».
«Οι γυναίκες που έχουν αφοσιωθεί στην καριέρα τους είναι πιο πιθανό από τους άνδρες να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους για να φροντίσουν τα παιδιά τους. Κάποιες αλλάζουν δουλειά, κάποιες άλλες κάνουν μερική απασχόληση. Δεν μπορούν να αφιερώσουν τον ίδιο χρόνο στην αγορά εργασίας, ενώ δεν το βλέπουμε αυτό στην περίπτωση των ανδρών. Ορισμένες μελέτες δείχνουν, μάλιστα, ότι οι άνδρες τείνουν να κερδίζουν υψηλότερους μισθούς όταν έρχεται η γονεϊκότητα».
Πού στην Ευρώπη είναι καλύτερο να είσαι εργαζόμενη μητέρα;
Η πολιτική των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη στήριξη των εργαζόμενων μητέρων διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. «Οι σκανδιναβικές χώρες αποκαλούνται συνήθως οι χώρες που φροντίζουν περισσότερο τις γυναίκες, αν και εκεί δεν υπάρχει πλήρης ισότητα», λέει η Domínguez Folgueras.
«Αλλά εκεί το σύστημα φαίνεται να λειτουργεί καλύτερα, είναι πιο ευέλικτο. Εκεί, για παράδειγμα, οι γονείς μπορούν να πάρουν λίγες ημέρες ή λίγες εβδομάδες άδεια όποτε θέλουν, αλλά όχι απαραίτητα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ταυτόχρονα. Και αυτές οι διακοπές πληρώνονται. Και στις χώρες όπου οι διακοπές πληρώνονται, οι άνδρες δεν καταλήγουν να κερδίζουν πολύ περισσότερα. Οι χώρες που έχουν τις καλύτερες επιδόσεις είναι αυτές που σκέφτονται τη συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό, το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων κ.λπ.».
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η άδεια μητρότητας διαρκεί ένα έτος, αν και δεν πληρώνεται πλήρως. Και σε ορισμένες άλλες χώρες, η άδεια πληρώνεται πρώτα πλήρως και στη συνέχεια οι πληρωμές μειώνονται. Οι τελευταίες εβδομάδες μπορεί να μην πληρώνονται καθόλου. Αυτό ενθαρρύνει τις γυναίκες να παίρνουν μικρότερες διακοπές, αλλά ταυτόχρονα τους δίνει τη δυνατότητα να παίρνουν μεγαλύτερες, αν οι πόροι το επιτρέπουν.
Πολλές ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν δημογραφικά προβλήματα. Θα ήταν λογικό να υποθέσουμε ότι οι χώρες αυτές επιδιώκουν μια καλύτερη πολιτική στήριξης της μητρότητας. Όμως, η Dominguez Folgeras λέει ότι αυτό δεν ισχύει: «Είναι δύσκολο να καταλήξουμε σε ένα τέτοιο συμπέρασμα. Ορισμένες χώρες στην Ευρώπη με υψηλότερα ποσοστά γεννήσεων – όπως η Γαλλία – έχουν μια αρκετά καλή πολιτική. Αλλά σε χώρες με πολύ χαμηλά ποσοστά γονιμότητας, όπως η Ιταλία, δεν υπάρχει τόσο γενναιόδωρη στήριξη. Και στις σκανδιναβικές χώρες, με σχετικά υψηλό ποσοστό γεννήσεων, υπάρχει επίσης μια πολύ καλή πολιτική για τη στήριξη της μητρότητας».
Ο αντίκτυπος της εργασίας από το σπίτι
Η πανδημία και η καραντίνα έφεραν μαζί τους αυξημένη χρήση της εργασίας από το σπίτι, και αυτό έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις σχετικά με το αν αυτό μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός καλύτερου περιβάλλοντος για τις εργαζόμενες μητέρες.
«Φυσικά, αν εργάζεστε από το σπίτι, τότε τουλάχιστον δεν χάνετε χρόνο για να μετακινείστε στη δουλειά και αυτό κάνει τη ζωή σας ως γονέας λίγο πιο εύκολη», δήλωσε η Dominguez Folgeras. «Αλλά ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν διαφορετικές συνθήκες εργασίας όταν εργάζονται από το σπίτι. Για παράδειγμα, οι άνδρες κατά τη διάρκεια του COVID ήταν πιο πιθανό από τις γυναίκες να εργάζονται σε ξεχωριστό δωμάτιο, ενώ οι γυναίκες ήταν πιο πιθανό να μένουν στο ίδιο δωμάτιο με τα παιδιά τους. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιο πιθανό να διακοπούν και να αποσπαστεί η προσοχή τους».
Το χάσμα μειώνεται
Παρά τις συνεχιζόμενες ανισότητες, η Dominguez Folgeras δήλωσε ότι το χάσμα μειώνεται. «Έχουμε αρκετά καλά στοιχεία που δείχνουν ότι κατά τον τελευταίο μισό αιώνα, οι γυναίκες έχουν αλλάξει, ξοδεύουν λιγότερο χρόνο στις οικιακές εργασίες και περισσότερο χρόνο στην αμειβόμενη εργασία», είπε.
«Και οι άνδρες έχουν αυξήσει ελαφρώς τον χρόνο που αφιερώνουν σε μη αμειβόμενη εργασία. Συνεπώς, το χάσμα μειώνεται. Αλλά αυτό οφείλεται κυρίως σε αλλαγές στη συμπεριφορά των γυναικών. Θα έλεγα ότι ο τομέας στον οποίο βλέπουμε τις περισσότερες αλλαγές είναι η φροντίδα των παιδιών. Οι άνδρες ασχολούνται πλέον περισσότερο με τη φροντίδα των παιδιών».
Χρειάζεται όμως περισσότερη δουλειά, ιδίως όσον αφορά τις βαθιά ριζωμένες συμπεριφορές. «Υπάρχουν πολλά άλλα πράγματα που επηρεάζουν την ανισότητα», συνέχισε η Folgeras. «Για παράδειγμα, οι εργοδότες μπορεί να αντιμετωπίζουν διαφορετικά τους εργαζόμενους αν περνούν περισσότερο χρόνο με τις οικογένειές τους. Επομένως, ολόκληρη η κοινωνία πρέπει πραγματικά να αλλάξει».
