«Τα κινούμενα σχέδια είναι… αθώα και δημιουργήθηκαν για να ψυχαγωγούν τα μικρά παιδιά». Θα μπορούσε να ισχύει κάτι τέτοιο; Ναι, θα μπορούσε. Δεν ισχύει, όμως. Ή για να είμαστε περισσότερο ακριβείς δεν ισχύει εντελώς.
Η απόδειξη είναι πως στο παρελθόν, πολλές φορές τα κινούμενα σχέδια έχουν χρησιμοποιηθεί για πολιτική προπαγάνδα. Και αυτό ισχύει ακόμα και σε καιρό ειρήνης αλλά και σε εμπόλεμες περιόδους.
Παλαιότερα, το φαινόμενο αυτό ήταν σπάνιο και εμφανιζόταν μόνο σε έκτακτες και εξαιρετικά κρίσιμες περιόδους, όπως αυτή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, άλλαξε. Ειδικά τα τελευταία χρόνια με την εμφάνιση των κινουμένων σχεδίων των οποίων το target group δεν περιορίζεται αποκλειστικά σε μικρές ηλικίες αλλά απευθύνονται και σε μεγαλύτερα… παιδάκια.
Υπάρχουν, βέβαια, και οι περιπτώσεις που τα κινούμενα σχέδια είναι αθώα αλλά η συνωμοσιολογία των μεγάλων όχι απλά τα εμπλέκει στην πολιτική αλλά κάνει λόγο και για κρυφή προπαγάνδα. Αλλά αυτά είναι υπερβολές… Ή μήπως όχι;
Σε κάθε περίπτωση το να βλέπει κανείς τον πάντα χαριτωμένο Ντόναλντ Ντακ να μετατρέπεται σε αντιφασίστα, εχθρό του Χίτλερ έχει την δική του ιστορική αξία.
Τα παιδικά της Ντίσνεϊ τα αγαπήσαμε όλοι. Ελάχιστοι είναι αυτοί που σαν παιδιά δεν στήθηκαν με τις ώρες μπροστά στην τηλεόραση για να δουν όλους τους αγαπημένους ήρωες. Και αυτό είναι κάτι που περνάει από γενιά σε γενιά.
Βέβαια, ειδικά στην περίπτωση του Ντίσνεϊ, τα πράγματα δεν είναι πάντα τόσο αθώα όσο νομίζουμε οι περισσότεροι μιλώντας για κινούμενα σχέδια. Η διάσημη εταιρεία έχει κατηγορηθεί για πολλά και διάφορα, ανάμεσα στα οποία είναι ο σεξισμός αλλά και η πολιτική προπαγάνδα.
Σημαντικότερο και πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ένα σχεδόν ξεχασμένο σήμερα επεισόδιο (παρακάτω έχετε την δυνατότητα να το δείτε ολόκληρο) με πρωταγωνιστή τον Ντοναλντ Ντακ που γυρίστηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και συγκεκριμένα το 1943 με τίτλο «Το πρόσωπο του Φύρερ».
Σε αυτό το επεισόδιο η χαριτωμένη πάπια εμφανίζεται ως ναζί να διαβάζει το βιβλίο του Χίτλερ «Ο αγών μου». Ο Ντοναλντ Ντακ φαίνεται να είναι ένας μάλλον απρόθυμος εργάτης, σε ένα εργοστάσιο που παράγει βλήματα πυροβολικού στη ναζιστική Γερμανία. Σε όλη τη διάρκεια της… 48ωρης βάρδιας του ο Ντακ δέχεται μεγάλες δόσεις ναζιστικής προπαγάνδας, για την Αρία φυλή και τη δόξα του να δουλεύει κανείς για τον Χίτλερ κλπ κλπ.
Μια μπάντα, με μέλη τους… Μουσολίνι στα ντραμς, τον Χάινριχ Χίμλερ στο ταμπούρο, τον Γιόσεφ Γκέμπελς στο τρομπόνι και τον αυτοκράτορα Χιροχίτο στο σαξόφωνο, κάνει παρέλαση σε μια μικρή γερμανική πόλη, όπου ακόμη και ο κόκορας δεν φωνάζει κικιρίκουου αλλά χάιλ χίτλερ!
Το σπίτι του Ντόναλτ Ντακ είναι διακοσμημένο ανάλογα. Έχει μία ταπετσαρία με τη σβάστικα και ένα ρολόι- κούκο που το πρωί χαιρετά τους τρεις ηγέτες του άξονα: χάιλ Χίτλερ,χάιλ Μουσολίνι, χάιλ Χιροχίτο!
Όλα αυτά όμως αποδεικνύονται ένα κακό όνειρο για τον Ντόναλντ Ντακ ο οποίος ξυπνάει ντυμένος στα χρώματα της Αμερικής και φυλάει γεμάτος χαρά το άγαλμα της ελευθερίας. Το συγκεκριμένο επεισόδιο χάρισε στον Ντόναλντ Ντακ το μοναδικό του –μέχρι και σήμερα- Όσκαρ!
Για ιστορικούς και μόνος λόγους, πάντως, πρέπει να αναφερθεί πως το πρώτο ελληνικό animation προβλήθηκε το 1945, είχε τίτλο «Ο Ντούτσε Αφηγείται», δημιουργήθηκε από τον γελοιογράφο Σταμάτη Πολενάκη στη Σίφνο και αποτελούσε μια ασπρόμαυρη, αντιφασιστική σάτιρα κατά του Μουσολίνι.
Και αν σε εκείνα τα χρόνια ήταν έκπληξη ένα κινούμενο σχέδιο να κάνει πολιτική προπαγάνδα, αυτό μάλλον έχει αλλάξει και μάλιστα με τρόπο εντυπωσιακό στο σήμερα.
Βέβαια θα πρέπει να τονιστεί πως μαζί με τα animations έχει αλλάξει και η ζωή γενικότερα, οπότε κάποια πράγματα που κάποτε έμοιαζαν αδιανόητα σήμερα είναι φυσιολογικά. Τόσο φυσιολογικά που πλέον δίπλα στα κινούμενα σχέδια για τα μικρά παιδιά, υπάρχουν και αυτά που είναι για τα… μεγάλα παιδιά.
Ας δούμε, όμως κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα. Το σημαντικότερο από αυτά είναι σίγουρα το South Park! Τα συγκεκριμένα καρτούν προκάλεσαν αίσθηση από τη πρώτη στιγμή που άρχισαν να προβάλλονται στην άλλη πλευρά του ατλαντικού. Βασικός λόγος ήταν το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούσαν οι ήρωες και το οποίο σίγουρα δεν ήταν ότι καλύτερο για τα παιδικά αυτάκια.
Έτσι τα παιδιά απομακρύνθηκαν κακήν- κακώς μπροστά από τις οθόνες και οι μεγάλοι έκατσαν να απολαύσουν μια ανελέητη σάτιρα που καυτηριάζει τους πάντες και τα πάντα ενώ δεν παραλείπει να θίγει και θέματα ρατσισμού φυλετικού αλλά και θρησκευτικού, τα προβλήματα της εκπαίδευσης και την επιρροή των ΗΠΑ στις υπόλοιπες χώρες.
Στην ίδια κατηγορία θα μπορούσαν να ενταχθεί και η θεότρελη οικογένεια των Simpsons που όμως με την… επιθυμητή γονική συναίνεση μπορούν να την παρακολουθήσουν και γυμνασιόπαιδα. Οι Simpsons δεν είναι τόσο αιχμηροί όσο οι κάτοικοι του South Park, ωστόσο, και αυτοί περνάνε συχνά- πυκνά διάφορα πολιτικά και κοινωνικά μηνύματα, ενώ δεν παραλείπουν να τονίζουν τα όποια ηθικά συμπεράσματα προκειμένου να γίνουν κατανοητά από τους μικρότερους φίλους τους.
Ένα ακόμα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι θεότρελοι χεβιμεταλάδες Beavis και Butthead οι οποίοι κάπου ανάμεσα στα «κραξίματα» στα βίντεο κλιπ που έβλεπαν καθισμένοι στον καναπέ του σαλονιού τους και τα… «γαλλικά» που έριχναν στη διευθύντρια του γυμνασίου που πήγαιναν, κατάφερναν να περνάνε και διάφορα μηνύματα πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου.
Και επειδή όπου υπάρχουν μεγάλοι, υπάρχει και η πολιτική και όπου υπάρχει πολιτική υπάρχει και συνωμοσιολογία, καλώς ορίσατε στον υπέροχο κόσμο που ζουν κάτι μικρά γαλάζια πλασματάκια!
«Ο Κάρολος Μάρξ και ο μπάρμπα- στρούμφ ήταν δίδυμα που χωρίστηκαν στη γέννα»! Αυτό υποστηρίζουν όσοι διαδίδουν πως τα Στρουμφάκια δεν είναι τόσο αθώα όσο φαίνονται αλλά στην πραγματικότητα (;) είναι φορείς της κομμουνιστικής και της αναρχικής ιδεολογίας.
Στο χωριό που είναι χαμένο κάπου στο δάσος με στόχο να μη το βρει ο δαιμόνιος Δρακουμέλ, τα στρουμφάκια φαίνεται πως ασπάστηκαν τον κομμουνισμό. Τι γιατί; Αφού μοιράζονται το φαγητό τους, ιδιοκτησία δεν υπάρχει και επίσης ο μπάρμπα- στρούμφ φοράει κόκκινα! Τυχαίο;
Αλλά έχουν και μια δόση από αναρχισμό. Τι γιατί; Υπάρχει αστυνομικός στο χωριό; Μήπως υπάρχει παπάς; Όχι βέβαια. Αφήστε που οι δουλειές στο χωριό γίνονται χωρίς να υπάρχουν αφεντικά. Που το πάτε αυτό;
Όλα αυτά, λοιπόν, είναι πολιτική προβοκάτσια που περνάει στα μικρά παιδιά με ύπουλο και υπόγειο τρόπο. Σύμφωνα, πάντα με τους συνωμοσιολόγους. Με λίγα λόγια… την στρουμφίσαμε!
