Ο Πύργος Μούρτζινου, στην Παλαιά Καρδαμύλη, μια ανάσα από την Καρδαμύλη, το χωριό στη Μεσσηνιακή Μάνη που σίγουρα θα σας κλέψει την καρδιά, αποτελεί στην κυριολεξία ένα από τα πέτρινα «στολίδια» για το υπαίθριο μουσείο του οικισμού. Επιβλητικός και μεγαλοπρεπής, ο πύργος που άνηκε στον καπετάνιο του 1821, Τρουπάκη Μούρτζινο και χτίστηκε το 1807, συγκεντρώνει τα βλέμματα όλων πάνω του, ενώ σήμερα στους εσωτερικούς του χώρους φιλοξενείται ένα πολύ αξιόλογο μουσείο.
Το κτίσμα δημιουργήθηκε από την οικογένεια των Τρουπάκηδων- Μούρτζινων, ένα από τα ισχυρότερα γένη της Μάνης κατά τον 17ο αιώνα, σύμφωνα με τις γραπτές πηγές. Το 1967 οι κληρονόμοι τους, Μαρία και Ελένη Μπουκουβαλέα, παραχώρησαν το κτίσμα στο Ελληνικό Δημόσιο με τον όρο να μετατραπεί σε μουσείο, όπως και έγινε.
Ο βασικός πυρήνας του συγκροτήματος, που περιλαμβάνει τρεις οχυρωματικούς περιβόλους όπου περικλείονται ο πύργος, η βασική κατοικία- οντάς, τα βοηθητικά κτίσματα και η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, έχει δημιουργηθεί σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους -από τα τέλη του 17ου αιώνα έως τις αρχές του 19ου.
Η παρουσία της προσωπικής εκκλησίας της οικογένειας, μάλιστα, υποδηλώνει την οικονομική και κοινωνική ισχύ των Τροουπάκηδων. Ο ναός υπολογίζεται ότι είναι αρκετά παλιότερος από τα υπόλοιπα κτίσματα, ενώ διαθέτει κι ένα τετραώροφο καμπαναριό.
Πύργος Μούρτζινου: Το μουσείο με τα σπάνια εκθέματα
Στην τριώροφη κατοικία στεγάζεται σήμερα η μόνιμη έκθεση του μουσείου, η οποία αποτελείται, κυρίως, από χάρτες, γκραβούρες, φωτογραφίες, σχέδια κ.α., που συνοδεύονται από διάφορα κείμενα στα ελληνικά και αγγλικά, χωρία εποχής, ένα χρονολόγιο καθώς και έναν μικρό αριθμό πραγματικών αντικειμένων.
Ωστόσο, το ίδιο το συγκρότημα αποτελεί από μόνο το «έκθεμα» του μουσείου, καθώς αναδεικνύονται οι χώροι και οι ιδιαίτερες λειτουργίες τους ως πύργος, στέρνα, ελαιοτριβείο, σιδηρουργείο κ.α. Ο συνδυασμός αμυντικής κατασκευής, αρχοντικής κατοικίας και παραγωγικής μονάδας αποτελεί από μόνος του λόγο για να επισκεφτεί κανείς τον πύργο.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο πύργος του Μούρτζινου φιλοξένησε για κάποιους μήνες τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, όταν στις 6 Ιανουαρίου 1821 κατέφτασε από τη Ζάκυνθο. Από εδώ στη συνέχεια, μαζί με άλλους αγωνιστές, ξεκίνησαν για να απελευθερώσουν την Καλαμάτα.
