Η Βούρμπιανη είναι ένα από τα όχι και τόσο δημοφιλή χωριά της Ηπείρου, ένα από τα Μαστοροχώρια των Ιωαννίνων, πατρίδα των περίφημων μαστόρων της πέτρας που έχουν αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι τους στην αρχιτεκτονική ολόκληρης της Ηπείρου, και όχι μόνο.
Αν και οι περισσότεροι έχουν συνδέσει την Ήπειρο και τα Ιωάννινα με τα περισσότερο γνωστά χωριά του Ζαγορίου και των Τζουμέρκων, τα Μαστοροχώρια στο βορειότερο σημείο του νομού, αποτελούν πραγματική έκπληξη για όσους τα επιλέξουν για την απόδρασή τους από το κλεινόν άστυ.
Βούρμπιανη: Ένα από τα άγνωστα Μαστοροχώρια της Ηπείρου
Η Βούρμπιανη, λοιπόν, είναι ένα από αυτά και συναντάται σε απόσταση 26 χλμ. από την πόλη της Κόνιτσας. Επί Τουρκοκρατίας το χωριό έγινε ιδιαιτέρως γνωστό για τους χτίστες της, όσο και για τους τεχνίτες της ξυλογλυπτικής, ενώ κατά την διάρκεια του 18ου και 19ου αιώνα η Βούρμπιανη γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη, με τους περίφημους μαστόρους της να εμφανίζουν μεγάλη διασπορά και να δημιουργούν παροικίες με πλούσια και δυναμική δράση, τόσο σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας όπως τα Ιωάννινα, η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, όσο και σε διάφορες χώρες του εξωτερικού -Αμερική, Αιθιοπία ακόμη και στο Σουδάν.
Στα σημαντικότερα κτίρια που αποδεικνύουν το ότι οι κάτοικοι του χωριού ήταν ιδιαιτέρως φιλομαθείς, με έφεση στα γράμματα και τον πολιτισμό, το υπέροχο διώροφο πέτρινο κτίριο που φιλοξενούσε το πρώτο σχολαρχείο της περιοχής και λειτούργησε ως το 1986 ως δημοτικό σχολείο, γυμνάσιο και οικοτροφείο. Το κτίριο λειτούργησε ως πνευματικός φάρος για την ευρύτερη περιοχή από τα μέσα του 19ου αιώνα.
Στο χωριό αξίζει κανείς να επισκεφτεί και τον ιερό ναό της Παναγίας με το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 16ου αιώνα, το οποίο αποτελεί έργο των ξυλογλυπτών του Γοργοποτάμου. Σημείο συνάντησης τόσο των ντόπιων όσο και των επισκεπτών της Βούρμπιανης αποτελεί η κεντρική πλατεία με τον γεροπλάτανο και τα παραδοσιακά καφενεία.
