Η τάση διείσδυσης των ρομπότ στα εργοστάσια και γενικότερα στην παραγωγή -η λεγόμενη «τέταρτη βιομηχανική επανάσταση- επιταχύνεται. Η Διεθνής Ομοσπονδία Ρομποτικής ανακοίνωσε ότι έως το 2018 αναμένεται να εγκατασταθούν στους χώρους δουλειάς παγκοσμίως περίπου 1,3 εκατομμύρια νέα βιομηχανικά ρομπότ. Αυτά θα προστεθούν στα περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια που δουλεύουν σήμερα στα εργοστάσια του πλανήτη.
Ειδικά στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, μεταξύ 2013-14 η χρήση ρομπότ αυξήθηκε με ρυθμό-ρεκόρ 43%. Η διεθνής αγορά παραγωγικών ρομποτικών συστημάτων κάνει πλέον «τζίρο» περίπου 32 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Συνεπώς η λεγόμενη «άνοδος των μηχανών» δείχνει αναπότρεπτη.
Σήμερα στις διάφορες βιομηχανίες διεθνώς, δουλεύουν κατά μέσο όρο 66 ρομπότ ανά 10.000 ανθρώπους εργαζόμενους. Την κορυφαία θέση έχει η Νότια Κορέα (478 βιομηχανικά ρομπότ ανά 10.000 εργαζόμενους) και ακολουθούν η Ιαπωνία (314/10.000) και η Γερμανία (292/10.000). Οι ΗΠΑ βρίσκονται στην έβδομη θέση (164 ρομπότ/10.000 εργαζόμενους) και η Κίνα στην 28η (αλλά ανεβαίνει με ραγδαίο ρυθμό).
Προ ημερών, εξάλλου, το Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του Λευκού Οίκου στις ΗΠΑ, στην τελευταία έκθεσή του, εκτίμησε πως υπάρχει πιθανότητα 83% τα ρομπότ και οι άλλες μηχανές με τεχνητή νοημοσύνη να αντικαταστήσουν τις θέσεις χαμηλά αμειβόμενης εργασίας – και όχι μόνο. Ανάμεσα στα επαγγέλματα που κινδυνεύουν, πέρα από τους εργάτες, είναι οι σερβιτόροι, οι λογιστές, οι διαιτητές και τα… μοντέλα.
Το πώς ακριβώς θα εξελιχθεί η μελλοντική αγορά εργασίας εξαιτίας των ρομπότ, παραμένει θέμα διαμάχης μεταξύ των ειδικών, οι οποίοι είναι χωρισμένοι σε απαισιόδοξους (βλέπουν μεγάλη και αναπότρεπτη απώλεια θέσεων εργασίας για τους ανθρώπους) και σε αισιόδοξους (εκτιμούν ότι η ρομποτική και η τεχνητή νοημοσύνη θα δημιουργήσουν περισσότερες θέσεις εργασίας από όσες θα καταστρέψουν).
Ζήτημα διαφωνίας παραμένει και ποιοί εργαζόμενοι κινδυνεύουν περισσότερο από την αυτοματοποίηση: άλλοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι το βάρος θα πέσει κυρίως στους ώμους των χαμηλόμισθων και ανειδίκευτων και άλλοι ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα τελικά θα έχει η μεσαία τάξη, καθώς τα δύο άκρα του φάρματος (οι τελείως ανειδίκευτοι και οι άκρως εξειδικευμένοι) θα κινδυνεύσουν λιγότερο να αντικατασταθούν από ρομπότ.
Σε κάθε περίπτωση, όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ρομποτικής Τζόε Γκέμα, «είναι σίγουρο ότι στο μέλλον, χάρη στις τεχνολογικές προόδους στη συνεργασία ανθρώπων-μηχανών, τα ρομπότ θα δουλεύουν δίπλα-δίπλα με τους ανθρώπους, βοηθώντας έτσι να αντικατασταθούν με ευέλικτες δομές οι σημερινές παραδοσιακές άκαμπτες παραγωγικές διαδικασίες».
Αλλά η Mercedes πάει κόντρα στο ρεύμα
Κι ενώ οι αυτοκινητοβιομηχανίες προσθέτουν ολοένα περισσότερα ρομπότ στα εργοστάσιά τους, η γερμανική Mercedes-Benz έκανε την έκπληξη, ανακοινώνοντας το ακριβώς αντίθετο: θα αποσύρει ρομπότ από τις γραμμές παραγωγής της και στη θέση τους θα προσλάβει ανθρώπους.
Η απόφαση αφορά το ηλικίας 101 ετών εργοστάσιο του Σιντελφίνγκεν, όπου παράγονται περίπου 400.000 οχήματα ετησίως, μεταξύ των οποίων τα αυτοκίνητα πολυτελείας της εταιρείας (S-Class). Ο λόγος είναι ότι οι πελάτες έχουν πλέον τη δυνατότητα, όταν παραγγέλλουν το αυτοκίνητό τους, να το προσαρμόσουν στις ανάγκες τους, ανάλογα με τις προτιμήσεις του καθενός.
Όμως αυτή η εξατομίκευση δεν ευνοεί τα ρομπότ, που είναι καλύτερα για μαζική και όχι για κατά παραγγελία παραγωγή. Πολύ περισσότερο, που η στρατηγική της Mercedes είναι, έως το τέλος της δεκαετίας, να προσθέσει 30 νέα μοντέλα στη γκάμα της, δέκα νέα στιλ και πολλές περισσότερες επιλογές εξατομίκευσης.
Έτσι, κρίθηκε πως θα είναι πιο παραγωγικό, φθηνό και έξυπνο να επανέλθουν περισσότεροι άνθρωποι στη γραμμή παραγωγής. Με τον τρόπο αυτό, η εταιρεία προσδοκά να μειώσει τον μέσο χρόνο παραγωγής ενός αυτοκινήτου στο μισό, από 60 σε 30 ώρες.
«Τα ρομπότ δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με τον βαθμό εξατομίκευσης και με την ποικιλία που παρέχουμε σήμερα. Γλιτώνουμε χρήματα και διασφαλίζουμε το μέλλον μας, απασχολώντας περισσότερους ανθρώπους», δήλωσε ο διευθυντής παραγωγής της Mercedes-Benz Μάρκους Σέφερ. Όπως είπε, θα χρειασθούν μόνο λίγες μέρες για να μεταμορφωθεί η γραμμή παραγωγής από αυτοματοποιημένη σε πιο…εξανθρωπισμένη.
Τα ρομπότ όμως δεν θα φύγουν τελείως, κάθε άλλο. Θα μειωθούν τα μεγάλα στατικά ρομπότ συναρμολόγησης και σταδιακά θα αυξηθούν τα ελαφριά και πιο «έξυπνα» ρομπότ, που θα δουλεύουν «συντροφικά» με τους εργάτες (ίσως όμως να μην απεργούν εξίσου συντροφικά…). Παράλληλα, η BMW, η Audi , η Toyota κ.α. δοκιμάζουν στις γραμμές παραγωγής τους τέτοια ασφαλή ρομπότ, εξοπλισμένα με εξελιγμένους αισθητήρες και αυξημένη τεχνητή νοημοσύνη.
