Οι κορυφαίες τεχνολογικές καινοτομίες της NASA

Το φαντασμαγορικό φιλμ «Interstellar» μας εισάγει σε ένα δυστοπικό μέλλον όπου το γήινο οικοσύστημα έχει καταστραφεί και η τροφή γίνεται ολοένα και πιο σπάνια. Μόνο ένα διαστημικό ταξίδι πέρα από τον γαλαξία μπορεί να προσφέρει στην ανθρωπότητα ελπίδα για επιβίωση και μια ομάδα εξερευνητών θα ανοιχτεί στην ανήκουστη περιπέτεια αναλαμβάνοντας την ηρωικότερη αποστολή που έχει σκαρφιστεί ποτέ ο άνθρωπος: ένα ταξίδι μέσω μιας χωροχρονικής πύλης σε τρεις πιθανούς κατοικήσιμους πλανήτες ενός μακρινού γαλαξία, αψηφώντας κάθε φυσικό περιορισμό, για να ανακαλύψει αν η ανθρωπότητα μπορεί να βρει τη θέση της ανάμεσα στα αστέρια! Το φιλόδοξο, συναρπαστικό και εν πολλοίς μεγαλειώδες φιλμ του Κρίστοφερ Νόλαν είναι μια ακαταμάχητη περιπέτεια για τα μάτια, το μυαλό και την καρδιά, αν και το συγκλονιστικό όραμα του σκηνοθέτη δεν θα μπορούσε καν να συλληφθεί χωρίς τη βαριά διαστημική παρακαταθήκη της NASA, της διαστημικής υπηρεσίας των ΗΠΑ δηλαδή που άλλαξε λίγο-πολύ τόσο τον τρόπο που βλέπουμε το Σύμπαν όσο και τη φυσική περιπέτεια του ανθρώπου εκτός της γήινης ατμόσφαιρας. Με αφορμή λοιπόν την πολυαναμενόμενη πρεμιέρα του οπτικά εντυπωσιακού και νοηματικά πυκνού «Interstellar» στα κανάλια Novacinema στις 18 Οκτωβρίου, είναι μια καλή ευκαιρία να γιορτάσουμε το γεγονός αποδίδοντας τα εύσημα στη NASA, που μας έκανε να μπορούμε να ονειρευόμαστε κινηματογραφικά ταξίδια σε μακρινούς γαλαξίες. Τα κανάλια Novacinema, πιστά στο ραντεβού τους με τις φιλόξοδες υπερπαραγωγές, φέρνουν στην ελληνική τηλεόραση τουλάχιστον έναν χρόνο πριν από την προβολή τους σε οποιοδήποτε άλλο τηλεοπτικό κανάλι τις πιο πολυσυζητημένες ταινίες του Χόλιγουντ. Και βέβαια χάρη στον αποκωδικοποιητή NovaBox+ και τη δυνατότητα εγγραφής, πλέον έχουμε τη δυνατότητα να απολαμβάνουμε τις λαμπερές πρεμιέρες όποτε και όσες φορές θέλουμε, δημιουργώντας ταυτοχρόνως το προσωπικό μας video club! Η NASA, το απόλυτο συνώνυμο της τεχνολογικής καινοτομίας από το 1958 που ιδρύθηκε, κατάφερε πρόγραμμα το πρόγραμμα να κόψει κάθε δεσμό με τα παλιά και πουθενά δεν ήταν αυτό πιο φανερό από τα χρόνια της διαστημικής κούρσας με τη Σοβιετική Ένωση, χοντρικά από το 1961-1972. Στα επόμενα χρόνια η χρηματοδότησή της καταποντίστηκε και έπεσε από το 5% του αμερικανικού προϋπολογισμού το 1966 στο 1% στις δεκαετίες του 1970, του 1980 και του 1990, φτάνοντας στο 0,5% που είναι σήμερα. Παρά ταύτα, συνεχίζει να οδηγεί το διαστημικό πρόγραμμα της ανθρωπότητας μέσω μιας μακράς σειράς από καινοτόμα προγράμματα που έφεραν προσφάτως τον άνθρωπο στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη! Ώρα να δούμε λοιπόν τις μεγάλες στιγμές της NASA, αυτές που μεταμόρφωσαν τον κόσμο αλλά και τις προσλαμβάνουσές μας για ό,τι κείται πέρα από την ασφάλεια του πλανήτη μας…

Ο πύραυλος που πήγε το Apollo 11 στο Φεγγάρι

Μιλώντας για διαστημικές καινοτομίες, η πρώτη θέση πηγαίνει αυτοδίκαια στον πανίσχυρο σεληνιακό πύραυλο Saturn V, το θεόρατο αυτό «κτήνος» σε μέγεθος βομβαρδιστικού του Β’ Παγκοσμίου και βάρος στους 2.700 τόνους! Όλα πάνω στον Saturn Moon Rocket ήταν θηριώδη, όπως η ιπποδύναμη των πέντε μηχανών του που άγγιξε τα 160 εκατομμύρια άλογα! Αν ο πύραυλος αποτύγχανε στην εκτόξευσή του, τότε η έκρηξη που θα προκαλούσε θα ήταν αντίστοιχη μιας μικρής ατομικής βόμβας, γι’ αυτό και ήταν επιτακτικότατη η ανάγκη να πάνε όλα κατ’ ευχήν. Παρά το γεγονός ότι βασίστηκε σε παλιότερη τεχνολογία, ακόμα και στους διαβόητους V2 πυραύλους του Βέρνερ φον Μπράουν που σφυροκόπησαν Λονδίνο και Αμβέρσα κατά τον Β’ Παγκόσμιο, ήταν τόσο εξελιγμένος που λίγη σχέση είχε τελικά με τους προκατόχους του. Το άγνωστο με το οποίο έρχονταν αντιμέτωποι οι μηχανικοί της NASA καλούσε σε τιτάνιες αλλαγές στην τεχνολογία αλλά και εξίσου ριζοσπαστικές σκέψεις και κανείς δεν μπορούσε φυσικά να είναι σίγουρος για την έκβαση του εγχειρήματος. Όταν ο αμερικανός πρόεδρος Τζον Κένεντι ανακοίνωσε την πρόθεσή του να προσγειώσει τους Αμερικανούς στη σεληνιακή επιφάνεια μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960 (το 1961 έγινε η μεγαλόστομη δήλωση), τα μεγαλοστελέχη της NASA παραδέχονταν πως «δεν ήξεραν ακόμα και τι δεν ήξεραν»! Παρά ταύτα, σε οχτώ μόλις χρόνια η ομάδα φαινόταν πανέτοιμη και ο κολοσσιαίος πύραυλος Saturn V μετέφερε με ασφάλεια την κάψουλα του Apollo 11 στο Φεγγάρι στις 20 Ιουλίου 1969 χωρίς ανεπιθύμητες απώλειες. Ήταν η μεγαλύτερη στιγμή της κατάκτησης του Διαστήματος, το σπουδαίο γεγονός που έβαλε τέλος στην ακραία ψυχροπολεμική μάχη ΗΠΑ και ΕΣΣΔ για την πρωτιά στη Σελήνη…

Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός

Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός είναι το μεγαλύτερο και ακριβότερο μηχάνημα που έχει εγκαταλείψει ποτέ τη Γη και αντιπροσωπεύει την πιο περίπλοκη και πετυχημένη (αν και συχνά τεταμένη) διεθνή συνεργασία που έχει αναλάβει ποτέ η ανθρωπότητα. Αρκεί να ειπωθεί ότι η τελική κατασκευή συνδυάζει σχεδιασμούς και τμήματα που είχαν φτιαχτεί για τα ιδιαίτερα εθνικά διαστημικά προγράμματα των ΗΠΑ, ΕΣΣΔ, Ιαπωνίας και Ευρώπης! Ο International Space Station (ISS) είναι μεγαλύτερος σε διαστάσεις από γήπεδο ποδοσφαίρου και το συνολικό του κόστος άγγιξε τα 150 δισ. δολάρια(!). Παραμένει το πιο πολυσύχναστο μέρος του Διαστήματος, καθώς πληρώματα από πάμπολλες χώρες τον κατοικούν σχεδόν αδιάλειπτα για 15 ολόκληρα χρόνια. Ο ISS γερνά όμως και πλέον νέες και ακόμα πιο εφευρετικές λύσεις απαιτούνται για την αντικατάσταση των παρωχημένων τμημάτων του, αν και έχει αποδειχτεί πολύ σκληρό καρύδι! Το σπίτι του ανθρώπου έξω από την ατμόσφαιρα προγραμματίζεται να μείνει σε τροχιά τουλάχιστον μέχρι το 2024…

Η Σεληνιακή Κάψουλα

Ελαφρύτερη, ελαφρύτερη, ελαφρύτερη, αυτή η λέξη ακουγόταν συνεχώς και μηχανικά στην Grumman Corporation καθώς πάλευε να κατασκευάσει τη Σεληνιακή Κάψουλα του Apollo για λογαριασμό της NASA. Ο ιστορικός κατασκευαστής σκληροτράχηλων μαχητικών αεροσκαφών είχε μόλις υπογράψει ένα συμβόλαιο που θα άλλαζε τη μοίρα του, καθώς η αμερικανική κυβέρνηση του είχε ζητήσει να φτιάξει έναν μικρό αριθμό πραγματικών διαστημόπλοιων, μηχανών δηλαδή που προορίζονταν να πετάξουν στις αφιλόξενες συνθήκες του Διαστήματος! Κάθε γνώση που είχε λοιπόν η Grumman για αεροδυναμική και ελιγμούς ήταν πρακτικά άχρηστη. Οι μηχανικοί της πάλεψαν με τον ίδιο τους τον εαυτό για να δώσουν μορφή στα σχέδια της NASA, αν και το τελικό αποτέλεσμα απηχούσε ελαφρώς μόνο τον αρχικό σχεδιασμό. Είχαν αφαιρεθεί σχεδόν όλα τα παράθυρα, τα καθίσματα αλλά και ό,τι άλλο θεωρήθηκε άχρηστο και περιττό, κρατώντας μόνο τα απολύτως απαραίτητα για την προσσελήνωση. Ακόμα και «γυμνή» όμως, η διαστημική πτητική μηχανή παραήταν βαριά για να πετάξει, κι έτσι η Grumman έφτασε το πράγμα στα άκρα εφαρμόζοντας ακραίες και καινοτόμες μεθόδους για να απαλλαγεί από κάθε περιττό γραμμάριο, φτάνοντας συχνά μια ανάσα από την ολοκληρωτική σύγκρουση με τους υπεύθυνους της NASA. Ακόμα και τα μηχανικά μέρη υπέβαλλαν σε χημική επεξεργασία ώστε να χάσουν κάθε αχρείαστο χιλιοστόγραμμο, για τέτοια τιτάνια προσπάθεια μιλάμε. Στο τέλος όμως οι κάψουλές της πέταξαν και αυτή που χρησιμοποιήθηκε τελικά στην αποστολή, η Apollo 13 LM, έσωσε το πλήρωμα όταν η δεξαμενή του οξυγόνου εξερράγη! Σπάνια η NASA έχει ξαναχαρακτηρίσει «τέλεια» τη δουλειά τρίτου κατασκευαστή…

Το Curiosity του Άρη

«Προσγείωση. Είμαστε ασφαλείς στον Άρη!», με τις πέντε αυτές λέξεις χαιρέτισε ο επικεφαλής του προγράμματος Αλ Τσεν την αίσια κατάληξη μιας οδύσσειας δέκα ετών που έφερε το ρομποτικό όχημα Curiosity στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη! Με προϋπολογισμό στα 2,5 δισ. δολάρια, το πιο φιλόδοξο μακράν πρόγραμμα της NASA των τελευταίων χρόνων, που απαίτησε εκθετικά περισσότερο σχεδιασμό και προσπάθεια, μετατράπηκε σε έναν θρίαμβο που λογίζεται σωστό τεχνολογικό θαύμα. Γιατί το περίπλοκο λειτουργικά Mars Rover Curiosity ζυγίζει έναν τόνο και έχει το μέγεθος μίνι αυτοκινήτου, η ασφαλής προσγείωσή του μόνο μικρή πρόκληση δεν ήταν λοιπόν. Κάθε μέθοδος που είχε χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα δεν ήταν επαρκής για ένα τόσο βαρύ μηχάνημα, έπρεπε λοιπόν οι μηχανικοί να σκεφτούν ανατρεπτικά και να αποτολμήσουν κάτι ακραίο, ριψοκινδυνεύοντας να γκρεμοτσακιστεί το πανάκριβο όχημα και να καταστραφεί η αποστολή. Κι όμως, το κατέβασαν τελικά με τη βοήθεια νάιλον σχοινιών, παρά το γεγονός ότι ο σχεδιασμός του «ουράνιου γερανού», όπως τον είπαν, δεν έγινε ακριβώς δεκτός με ενθουσιασμό από τους επιτελείς της NASA. Τα αίματα άναψαν όσο η ομάδα εξηγούσε τη θεότρελη ιδέα της: να κατεβάσουν το διαστημικό σκάφος επικινδύνως κοντά στην επιφάνεια του Άρη, χρησιμοποιώντας αλεξίπτωτα και πυραύλους, και να προσγειώσουν μετά το Curiosity με τη βοήθεια νάιλον σχοινιών! Η πίεση πολλών άγγιξε κόκκινο: «Πρώτα έπρεπε να περάσουμε το τεστ των γέλιων», θυμάται ο αρχιμηχανικός Ρόμπερτ Μάνινγκ. Κι όμως, στις 5 Αυγούστου 2012 οι μόνοι άνθρωποι που γέλασαν τελικά ήταν τα μέλη της ομάδας του Curiosity, καθώς το οχηματάκι προσγειώθηκε με επιτυχία και ανοίχτηκε στην απόκοσμη περιπέτειά του…

Ο Υπολογιστής Ταξιδίου του Apollo

Πώς να φτάσεις ως το Φεγγάρι με την τεχνολογία του 1960; Απλά στοχεύεις στη Σελήνη και απογειώνεις τον πύραυλο; Όχι βέβαια, χρειάζεσαι σοφιστικέ υπολογιστές πτήσης, αν και το 1963, όταν η NASA άρχισε να παίρνει στα σοβαρά το ενδεχόμενο επανδρωμένης αποστολής στο Φεγγάρι, τέτοιες μηχανές γέμιζαν δωμάτια ολόκληρα! Απτόητη η διαστημική υπηρεσία των ΗΠΑ, επιστράτευσε το Εργαστήριο Οργάνων του ΜΙΤ (Massachusetts Institute of Technology) για να τη βοηθήσει με το σύστημα πλοήγησης του Apollo. Το αποτέλεσμα ήταν το πρώτο ψηφιακό σύστημα πτήσης με ολοκληρωμένα κυκλώματα που κατασκευάστηκε ποτέ! Οι αστροναύτες του Apollo χρησιμοποίησαν μάλιστα τον υπολογιστή για να πετάξουν από τη Γη στη Σελήνη και πίσω εννιά φορές, μετρώντας και έξι πετυχημένες προσγειώσεις. Αν και το φοβερότερο απ’ όλα ήταν οι τεχνικές του προδιαγραφές. Ο υπολογιστής πτήσης μπορούσε να πλοηγήσει το διαστημόπλοιο από τη Γη στη Σελήνη, από τη σεληνιακή τροχιά στην επιφάνεια του Φεγγαριού και μετά πίσω στη Γη με μόλις 2 kilobytes RAM και άλλα 36 kilobytes προγραμματισμού (και ταχύτητα στο 1 megahertz)! Πολύ πιο «χαζό» δηλαδή από ένα σύγχρονο πλυντήριο ρούχων! Κι όμως, οι απίστευτες για την εποχή του δυνατότητες καθόρισαν τη σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία και έδειξαν τον θαυμαστό νέο δρόμο που έπρεπε να ακολουθήσει η ανθρωπότητα…