πανελλήνιες

Οι πανελλήνιες εξετάσεις (γνωστές και ως πανελλαδικές εξετάσεις) είναι η διαδικασία που υποβάλλονται κάθε χρόνοι οι μαθητές της 3ης Λυκείου ώστε να συγκεντρώσουν την απαραίτητη βαθμολογία για να εισαχθούν στο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα της αρεσκείας τους. Οι πανελλήνιες είναι θεσμός του ελληνικού κράτους για την εισαγωγή των μαθητών του Λυκείου στα ΑΕΙ και ΑΤΕΙ της χώρας. Ως θεσμός, εισήχθη το 1964, με το Βασιλικό Διάταγμα 378/1964 (ΦΕΚ 111), επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν οι έχοντες ενδεικτικό Β' Τάξεως πάσης φύσεως Λυκείου και απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Λαμβάνουν χώρα στο τέλος της σχολικής χρονιάς, μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου, κάθε χρόνο για τους μαθητές της Γ' Λυκείου και οργανώνονται από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Τα θέματα των πανελληνίων είναι κοινά για όλους τους υποψηφίους που μετέχουν της διαδικασίας. Τα θέματα των εξετάσεων μεταδίδονται κεντρικά από το υπουργείο Παιδείας προς όλα τα εξεταστικά κέντρα. Τα αποτελέσματα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανακοινώνονται συνήθως τέλη Αυγούστου. Οι Πανελλήνιες εξετάσεις χαρακτηρίζονται ως το πιο αδιάβλητο σύστημα εισαγωγής. Τα θέματα των εξετάσεων αποφασίζονται με άκρα μυστικότητα σε ειδικό χώρο του Υπουργείου Παιδείας, τη μέρα πριν την εξέταση, με σκοπό την αποφυγή διαρροής θεμάτων. Σπάνια έχει τεθεί ζήτημα διαβλητότητας σχετικά με τη διεξαγωγή των εξετάσεων. Σύμφωνα με του υπουργείο, ο θεσμός κοστίζει κάθε χρόνο περίπου 13 εκατομμύρια ευρώ. Από τις δέσμες στις κατευθύνσεις και στο Νέο Λύκειο με τις ομάδες προσανατολισμού Από την ίδρυση του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1837 και μέχρι το 1924, η εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση γινόταν χωρίς εξετάσεις. Με το νόμο 2905 της 27ης Ιουλίου 1922 θεσπίστηκαν για πρώτη φορά οι εισαγωγικές εξετάσεις, που εφαρμόστηκαν δύο χρόνια αργότερα στη Φυσικομαθηματική Σχολή και από το 1926 στις υπόλοιπες σχολές του Πανεπιστημίου Αθηνών. Οι Εισιτήριες εξετάσεις του 1964 ήταν οι πρώτες εξετάσεις που οργάνωσε κεντρικά και ενιαία το Υπουργείο Παιδείας για όλα τα ΑΕΙ με το Β.Δ. 378/1964 (ΦΕΚ 111). Ακολούθησε το Ακαδημαϊκό απολυτήριο (Α και Β τύπος) που ίσχυσε από το 1965 έως το 1966 με το Ν.Δ 4379/1964, Ν.Δ. 277/1965, 377/1965, 546/1965, 424/1966 και οι Γενικές εισιτήριες εξετάσεις (κύκλοι σχολών ΑΕΙ και ΚΑΤΕΕ) που ίσχυσαν από το 1967 έως το 1979, σύστημα στο οποίο επέλεγε ο υποψήφιος μία σχολή και εξεταζόταν στα μαθήματα που ζητούσε. Ο όρος Πανελλήνιες εξετάσεις εισήχθη με τον 1035/1980 (ΦΕΚ 60), γνωστό και ως που ίσχυσαν από το 1980 έως το 1982 και αφορούσαν εξετάσεις στις δυο τελευταίες τάξεις του Λυκείου. Ακολούθησε το σύστημα των «δεσμών» με τις Γενικές Εξετάσεις που ίσχυσε από το 1983 έως το 1999. Υπήρχαν τέσσερεις δέσμες μαθημάτων. Το 1999 καταργείται το σύστημα των δεσμών στις πανελλήνιες εξετάσεις απ' τον Γεράσιμο Αρσένη και επανέρχονται οι Πανελλαδικές εξετάσεις (προαγωγικές και απολυτήριες) στη Β και Γ Λυκείου με τον Ν. 2525/1997 (ΦΕΚ 188 Α) και οι δέσμες αντικαθίστανται απ' τις κατευθύνσεις (Θεωρητική, Θετική και Τεχνολογική), με τη διαφορά ότι την περίοδο 1999-2001 τα εξεταζόμενα μαθήματα ήταν 14 και με τον Ν. 2909/2001 (ΦΕΚ 90 Α ́) μειώθηκαν σε 9. Το 2006 επί Υπουργίας Γιαννάκου καταργούνται οι πανελλήνιες στη Β και τα μαθήματα μειώνονται σε 6 ενώ εισάγεται η βάση των 10.000 μορίων για την εισαγωγή σε ΑΕΙ και ΤΕΙ κάτι το οποίο καταργείται το 2010. Το Σύστημα «Νέο Λύκειο» που ίσχυσε από το 2013 με τον Ν. 4186/2013 κατήργησε τις κατευθύνσεις και τις αντικατέστησε με τις υπάρχουσες ομάδες προσανατολισμού: Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών, Νομικών και Κοινωνικών Επιστημών Σπουδών, Ομάδα Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών και Ομάδα Προσανατολισμού Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής. Οι ομάδες προσανατολισμού ίσχυσαν μέχρι τις πανελλήνιες εξετάσεις του 2018. Το Νέο Σύστημα 2016 με τον Ν. 4327/2015 καθόρισε τρεις Ομάδες Προσανατολισμού με πέντε επιστημονικά πεδία (1o Επιστημονικό Πεδίο: Ανθρωπιστικές, Νομικές και Κοινωνικές Επιστήμες, 2o Επιστημονικό Πεδίο: Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες, 3o Επιστημονικό Πεδίο: Επιστήμες Υγείας και Ζωής, 4o Επιστημονικό Πεδίο: Επιστήμες της Εκπαίδευσης, 5o Επιστημονικό Πεδίο: Επιστήμες Οικονομίας και Πληροφορική) και τη δυνατότητα εξέτασης σε αντίστοιχο μάθημα Γενικής Παιδείας ετέρου πεδίου, έχει τη δυνατότητα ανοίγματος σχολών από το πεδίο εκείνο, με μειωμένα μόρια. Το 2018, το σύστημα λαμβάνει τη μορφή που είχε, τα επιστημονικά πεδία μειώθηκαν σε τέσσερα (καταργήθηκε το 4ο) έως το 2020 με τη διαφορά ότι το 2019 τα Λατινικά αντικαταστάθηκαν από την Κοινωνιολογία η οποία εξετάστηκε τελευταία φορά το 2021. Το υφιστάμενο σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση μέσω των πανελληνίων αποτελεί τροποποίηση του Νέου Λυκείου του Ν.4186/2013, αλλά στην ουσία είναι ένα διαφορετικό σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που μοιάζει αρκετά με το σύστημα των Δεσμών. Το σύστημα στηρίζεται σε υπολογισμό βαθμού πρόσβασης με βάση τις πανελλαδικές εξετάσεις και ανάλογα με την ομάδα προσανατολισμού που επιλέγει ο κάθε μαθητής. Ειδικότερα στην Β' Λυκείου οι μαθητές επιλέγουν μια από τις δυο ομάδες προσανατολισμού (Ανθρωπιστικές ή Θετικές Επιστήμες) και στην Γ' Λυκείου με την έναρξη του σχολικού έτους επιλέγουν υποχρεωτικά μια ομάδα μαθημάτων προσανατολισμού από τις 3 προσφερόμενες: • Ομάδα Ανθρωπιστικών Σπουδών: Ανθρωπιστικές, Νομικές και Κοινωνικές Επιστήμες • Ομάδα Θετικών Σπουδών και Σπουδών Υγείας: Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες και Επιστήμες Υγείας και Ζωής • Ομάδα Οικονομίας και Πληροφορικής: Επιστημών Οικονομίας και Πληροφορικής Οι Πανελλαδικές από το Γενικό Λύκειο ή την Ομάδα Β του ΕΠΑΛ οδηγούν σε οποιαδήποτε Τριτοβάθμια σχολή. Οι Πανελλαδικές από την Ομάδα Α οδηγούν μόνο στις Σχολές Υπαξιωματικών και σε συγκεκριμένα ΤΕΙ ανάλογα με τη ειδικότητα του μαθητή του ΕΠΑΛ. Οι υποψήφιοι για εισαγωγή, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων απόλυσης από το Γενικό Λύκειο και των αποτελεσμάτων των Εξετάσεων Εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, καταθέτουν δήλωση προτίμησης (μηχανογραφικό δελτίο) για ένα κατ’ ανώτατο όριο Επιστημονικό Πεδίο και για συγκεκριμένες σχολές του πεδίου αυτού. Για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν προσμετράται ούτε ο βαθμός του απολυτηρίου, ούτε οι βαθμοί των τάξεων του Λυκείου, ούτε οι προφορικοί βαθμοί των 4 πανελλαδικών μαθημάτων, αλλά μόνο οι γραπτοί βαθμοί των 4 πανελλαδικών μαθημάτων. Η καθιέρωση ελάχιστης βάσης εισαγωγής στα πανεπιστημιακά τμήματα και συμπλήρωση του μηχανογραφικού σε δύο φάσεις η οποία ίσχυσε από τις πανελλήνιες εξετάσεις του 2021. Ακόμη δίνεται η δυνατότητα πρόσβασης σε ΔΙΕΚ μέσω του μηχανογραφικού δελτίου.