«Γεννήθηκα με τη μουσική μέσα μου. Αυτή είναι η μόνη εξήγηση που μπορώ να δώσω», ισχυριζόταν με χιούμορ το μουσικό φαινόμενο Ρέι Τσαρλς για την αμίμητη ικανότητά του να διατρέχει τα είδη με απροσχημάτιστη ευκολία: rhythm & blues, jazz, country, soul, gospel και δεν συμμαζεύεται.

Ο θρυλικός αφροαμερικανός τυφλός τραγουδιστής και συνθέτης, που σφράγισε με τις ερμηνείες, τα κομμάτια και τους αυτοσχεδιασμούς του μια ολόκληρη εποχή και ταύτισε όσο λίγοι ακόμα το όνομά του με τη σόουλ και την τζαζ, δεν χρειάζεται συστάσεις.

Τα φαντεζί κουστουμάκια, τα μαύρα γυαλιά, οι απίθανες γκριμάτσες και η αέναη κίνηση του κορμιού του στον ρυθμό του πιάνο έχουν μείνει μυθικά, πλάι με τις μουσικές που χάρισε στην ανθρωπότητα, σε ένα απόγειο τζαζ σύνθεσης.

Και βέβαια δεν υπάρχει βραβείο και τιμητική διάκριση που να μη σάρωσε ο Τσαρλς στο πέρασμά του από το μουσικό στερέωμα: 17 βραβεία Γκράμι, αναρίθμητες τιμές από αρχηγούς κρατών και βασιλικά μέλη, 8 τιμητικούς διδακτορικούς τίτλους, δικό του αστέρι στη χολιγουντιανή Λεωφόρο της Δόξας, πλατεία με το όνομά του και μόλις δεύτερος στη λίστα με τους 100 μεγαλύτερους ερμηνευτές όλων των εποχών του «Rolling Stone»!

Πέρα όμως από τις περγαμηνές και τις δάφνες, ο Ρέι Τσαρλς είναι τα τραγούδια του: ποιος μπορεί να ξεχάσει τα «Hit the Road Jack», «What’d I Say», «Unchain my Heart», «What Kind of Man Are You», «Georgia on My Mind» και τόσες άλλες επιτυχίες; Ο Ρέι Τσαρλς ήταν ο μόνος αμερικανός μουσικός που άκουγαν ευχάριστα -αν και στα κρυφά- ακόμα και όσοι διακατέχονταν από το σφοδρότερο αντιαμερικανικό μένος!

Γιατί το μέγεθός του στη μουσική θα μπορούσε ίσως να συγκριθεί μόνο με το ανάστημά του ως ανθρώπου, που δεν άφησε ποτέ το πρόβλημα όρασης να του στερήσει τη δυνατότητα να διεκδικήσει όσα μπορούσε από τη ζωή. Κι αν πίσω από το λαμπερό προσκήνιο κρύβονταν προβλήματα στην προσωπική του ζωή, καθώς και τα δύο μεγάλα πάθη του, οι γυναίκες και τα ναρκωτικά, ο έγχρωμος Ρέι Τσαρλς έζησε για εβδομήντα περίπου χρόνια χωρίς φως, παρά μόνο με ήχους, τους οποίους πήγε πολλά επίπεδα παραπάνω…

Πρώτα χρόνια



Ο Ρέι Τσαρλς Ρόμπινσον γεννιέται στις 23 Σεπτεμβρίου 1930 στο Όλμπανι της Τζόρτζια μέσα σε οικογένεια της εργατικής τάξης: ο πατέρας του ήταν μηχανικός και η μητέρα του αγρότισσα. Η οικογένεια μετακομίζει στη Φλόριντα όταν ο Ρέι ήταν ακόμα βρέφος, ενώ τα ήρεμα κατά τα άλλα παιδικά του χρόνια, βουτηγμένα στη φτώχεια και την ανέχεια, θα σημαδευτούν από νωρίς με την τραγική απώλεια.

Σε ηλικία 6 ετών, ο Ρέι βλέπει τον τετράχρονο αδερφό του να πνίγεται στην μπανιέρα και πλέον ο ψυχισμός του δονείται από τύψεις και αισθήματα ενοχής. Λίγο μετά τον θάνατο του μικρού αδερφού, τα πράγματα θα έπαιρναν ακόμα χειρότερη τροπή για τον ίδιο, καθώς το μικρό αγόρι αρχίζει να χάνει προοδευτικά την όρασή του, εξαιτίας γλαυκώματος: μέχρι την ηλικία των 7 ετών, θα ήταν πια τυφλός.

Η μητέρα στέλνει λοιπόν τον Ρέι σε ειδικό προπαρασκευαστικό σχολείο για παιδιά με ειδικές ανάγκες, ενώ ταυτοχρόνως τον μαθαίνει να κινείται χωρίς βοηθητικά μέσα. Στο πολιτειακό σχολείο ο μικρός μαθαίνει να γράφει και να διαβάζει στο σύστημα Μπράιγ, ενώ ταυτοχρόνως εκπαιδεύεται στο πιάνο, το σαξόφωνο, το κλαρινέτο και την τρομπέτα, ανάμεσα σε άλλα όργανα, αλλά και να γράφει παρτιτούρες στη γλώσσα των τυφλών (Μπράιγ).

Τα μουσικά του ακούσματα ποικίλουν και εκτείνονται από gospel και country μέχρι και blues…

Μουσική εξέλιξη

Η μητέρα του Ρέι πέθανε με τον ίδιο σε ηλικία 15 ετών και για έναν χρόνο περιόδευσε με την ορχήστρα «Chitlin’ Circuit» στον Νότο. Εκεί είναι που θα έρθει για πρώτη φορά σε επαφή με την ηρωίνη, εγκαινιάζοντας έτσι τη μακρά περιπέτειά του με το σκληρό ναρκωτικό.

Σε ηλικία 16 ετών, ο Ρέι μετακομίζει στο Σιάτλ, όπου σε μια ευτυχή τροπή της μοίρας γνωρίζει τον Κουίνσι Τζόουνς! Οι δυο τους θα γίνουν στενοί φίλοι και συνεργάτες για το υπόλοιπο της ζωής τους. Στο υπόλοιπο της δεκαετίας του ’40, ο Ρέι Τσαρλς έπαιζε με το «McSon Trio», με το μουσικό του στιλ να θυμίζει βέβαια πολύ τη δουλειά των δύο μεγάλων αναφορών του, του Τσαρλς Μπράουν και του Νατ Κινγκ Κόουλ. Δεν θα του έπαιρνε βέβαια πολύ να απεμπλακεί από τις επιρροές τους και να αναπτύξει το δικό του χαρακτηριστικό στιλ.

Το 1949, ο Ρέι κυκλοφόρησε το πρώτο του σινγκλ, το «Confession Blues» με το «Maxin Trio». Το κομμάτι πήγε καλά στα charts του R&B, βάζοντας το όνομα του Ρέι Τσαρλς στον μουσικό χάρτη.

Περισσότερη επιτυχία στα R&B charts θα απολαύσει ο σπουδαίος μουσικός με τα «Baby Let Me Hold Your Hand» και «Kissa Me Baby».

Μέχρι το 1953, ο Τσαρλς είχε ήδη εξασφαλίσει μεγάλη συμφωνία με την Atlantic Records, υπό την ομπρέλα της οποίας θα μετρήσει την πρώτη του μεγάλη επιτυχία, το σινγκλ «Mess Around».

Εκτόξευση στην καταξίωση

Έναν χρόνο αργότερα, το κλασικό σήμερα κομμάτι του «I Got a Woman» σκαρφαλώνει στο No 1 των charts της rhythm & blues! Το τραγούδι αντιπροσωπεύει ταυτοχρόνως και εξέλιξη του μουσικού του στιλ: δεν ήταν πια μιμητής της μουσικής του Νατ Κινγκ Κόουλ!

Η μείξη που έκανε σε gospel ακούσματα και R&B ρυθμούς συνετέλεσε τα μέγιστα στη δημιουργία του νέου είδους της σόουλ! Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’50, ο Ρέι Τσαρλς άρχισε να διασκεδάζει τον κόσμο της τζαζ, κόβοντας δίσκους με τα μέλη του Modern Jazz Quartet.

Οι συνάδελφοι μουσικοί αρχίζουν να τον αποκαλούν πλέον «Η Ιδιοφυΐα» (The Genius), πράγμα απόλυτα ταιριαστό για τις μουσικές του ακροβασίες. Κι αυτό γιατί ο Ρέι δεν δούλευε ποτέ πάνω σε ένα μουσικό είδος, αλλά πάντα αναμείγνυε ήχους από διαφορετικές μελωδίες, σκαρώνοντας υπέροχες μουσικές με την κατάδική του σφραγίδα. Πλάι στο «Genius», τον αποκαλούν πλέον και «Πατέρα της Σόουλ»!

Η μεγαλύτερη ίσως επιτυχία του στο επίπεδο του εμπορικού ήταν η ικανότητά του να διατρέχει ακόμα και την ποπ μουσική, σκαρφαλώνοντας στα αντίστοιχα charts της ποπ αναρίθμητες φορές: το «What’d I Say» άγγιξε την έκτη θέση στα pop charts και την πρώτη φυσικά στα R&B charts.

Το 1960 θα φέρει στον Ρέι Τσαρλς το πρώτο του Γκράμι για το σπουδαίο μουσικά «Georgia on My Mind».

Το Γκράμι ακολουθήθηκε από ένα ακόμα Γκράμι, αυτή τη φορά για το θρυλικό πια σινγκλ «Hit the Road, Jack».

Ο Ρέι Τσαρλς διέλυσε κυριολεκτικά κάθε σύνορο και φραγμό στα μουσικά είδη το 1972 με το άλμπουμ «Modern Sounds in Country and Western Music», στο οποίο παρουσιάζει τις δικές του σόουλ εκδοχές πάνω σε κλασικά κομμάτια της country.

Παρά το γεγονός ότι θριάμβευε δημιουργικά και περνούσε ιδιαίτερα γόνιμη περίοδο, στην προσωπική του ζωή έδινε μεγάλη μάχη με τον εθισμό του στην ηρωίνη.

Και βέβαια το 1965 συλλαμβάνεται για κατοχή…

Ώριμη καριέρα

Ο Ρέι Τσαρλς αποφεύγει τη φυλάκιση περνώντας την πόρτα κέντρου απεξάρτησης στο Λος Άντζελες. Οι δίσκοι που κυκλοφόρησε στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 ήταν είτε ασύλληπτες επιτυχίες είτε παταγώδεις αποτυχίες, με τη φήμη του ωστόσο και τον σεβασμό των συναδέλφων να είναι καλά περιφρουρημένα.

Ο Ρέι κερδίζει άλλο ένα Γκράμι για τη δική του εκδοχή του «Living for the City» του Στίβι Γουόντερ, ενώ τρία αργότερα κυκλοφορεί την αυτοβιογραφία του «Brother Ray».

Και βέβαια το 1980 εμφανίστηκε στη σπαρταριστή κωμωδία «The Blues Brothers», στο πλευρό του Τζον Μπελούσι και του Νταν Ακρόιντ.

Το μουσικό είδωλο τιμήθηκε λίγα χρόνια αργότερα ως ένας από τους πρώτους μουσικούς που περιλήφθηκαν ποτέ στο Hall of Fame του ροκ εν ρολ! Κι αυτό γιατί ο Ρέι Τσαρλς αναγνωρίζεται ως πιονέρος ακόμα και της ροκ, δίπλα στα μεγάλα ονόματα των Έλβις Πρίσλεϊ, Τζέιμς Μπράουν, Σαμ Κουκ και Μπάντι Χόλι.

Ο Ρέι επέστρεψε στα φώτα της δημοσιότητας στις αρχές του 1990, όταν έδωσε μπόλικες προβεβλημένες συναυλίες. Ταυτοχρόνως, ηχογραφεί το «You Got the Right One, Baby!» για διαφημιστικό της Pepsi-Cola.

Και βέβαια συμμετέχει στο συλλογικό «We Are the World» για το φιλανθρωπικό σωματείο USA for Africa, δίπλα σε πλήθος νεότερων αστεριών…


Θάνατος και κληρονομιά

Το 2003, ο Ρέι Τσαρλς αναγκάστηκε να ακυρώσει περιοδεία του για πρώτη φορά έπειτα από 53 χρόνια απανωτών εμφανίσεων! Υποβλήθηκε σε επέμβαση αντικατάστασης ισχίου και ενώ η εγχείριση κρίθηκε επιτυχημένη, εκεί είναι που έμαθε ότι πάσχει από νόσο του συκωτιού.

Ο μεγάλος μουσικός πέθανε στο σπίτι του στο Μπέβερλι Χιλς στις 10 Ιουνίου 2004, έχοντας βέβαια προλάβει να ηχογραφήσει περισσότερα από 60 άλμπουμ στη μακροχρόνια καριέρα του και να δώσει περισσότερες από 10.000 συναυλίες!

«Δεν θα υπάρξει ποτέ άλλος μουσικός που να κάνει τόσα πολλά για να σπάσει τα τείχη των μουσικών ειδών», θα πει θρηνώντας στην κηδεία του Ρέι Τσαρλς ο παντοτινός φίλος αλλά και θρύλος της τζαζ Κουίνσι Τζόουνς. Περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι είπαν το ύστατο χαίρε στον κορυφαίο μουσικό…

Στην προσωπική του ζωή, ο «μπερμπάντης» Ρέι Τσαρλς είχε παντρευτεί δύο φορές, ενώ είχε αποκτήσει 12 παιδιά από 10 διαφορετικές γυναίκες, τα περισσότερα εκτός γάμου! Ο πρώτος του γάμος με την Eileen Williams το 1951 έληξε άδοξα την επόμενη χρονιά, η δεύτερη γαμήλια απόπειρα ωστόσο με την Della Beatrice Howard Robinson θα απέδιδε τρεις καρπούς.

Το ζευγάρι παρέμεινε μαζί από το 1955-1977, αν και η μακροχρόνια σχέση δοκιμάστηκε πολλάκις από τις εξώγαμες σχέσεις του μουσικού. Η σύντροφός του τη στιγμή του θανάτου του, στο πλευρό του εδώ και πολλά χρόνια, ήταν η Norma Pinella.

Το τελευταίο άλμπουμ του Ρέι Τσαρλς, το «Genius Loves Company», που κυκλοφόρησε δύο μήνες μετά τον θάνατό του, πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα και ολοκλήρωσε το παλμαρέ των Γκράμι του. Ο Ρέι Τσαρλς είχε ιδρύσει από το 1986 φιλανθρωπικό σωματείο για ανθρώπους με προβλήματα ακοής…

Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr