Το ξενόφερτο πιστόλι της Κουβανικής Επανάστασης που είπαν ήρωα και δυο φορές προδότη

Όταν ο αμερικανός πολίτης Γουίλιαμ Μόργκαν εκτελέστηκε έξω από τις φυλακές της Αβάνας τον Μάρτιο του 1961, η απίθανη ιστορία του ήταν να χαθεί από προσώπου της, μιας και πλέον ήταν εχθρός για όλους. Προδότης για τις ΗΠΑ, ό,τι τον αφορούσε ήταν πια μέρος των διαβαθμισμένων αρχείων της CIA για τον Ψυχρό Πόλεμο. Την ίδια ώρα, ο μέχρι πρότινος συνοδοιπόρος του στον αγώνα και ηγέτης τώρα της Κούβας, Κάστρο, είχε ήδη φροντίσει να σβηστεί το όνομά του από τα κατάστιχα της Κουβανικής Επανάστασης, η οποία μετά το χοντρό «ψαλίδι» του Φιντέλ έμοιαζε σαν επική ιστορία μιας χούφτας αντρών που πήραν την εξουσία στα χέρια τους. Πόσο άδικο ήταν αυτό για έναν άνθρωπο, σωστός βίος και πολιτεία, καμιά αμφιβολία, που είχε προσχωρήσει ωστόσο στον αγώνα της δημοκρατικής μεταρρύθμισης της Κούβας γιατί απλώς «το σημαντικότερο που μπορούν να κάνουν οι ελεύθεροι άνθρωποι είναι να προστατεύουν την ελευθερία των άλλων». Παρά τα κόψε-ράψε του Φιντέλ ωστόσο, όταν ανατράπηκε ο δικτάτορας Φουλγκένσιο Μπατίστα εκείνη τη σημαδιακή Πρωτοχρονιά του 1959 και οι επαναστάτες έμπαιναν στην Αβάνα, ο γιάνκης μισθοφόρος -κατά τη CIA- δεν ήταν ένας απλός στρατιώτης του αγώνα, αλλά διοικητής του Κάστρο που είχε συμβάλει τα μέγιστα στον ανταρτοπόλεμο με τις κυβερνητικές δυνάμεις μέσα στις ζούγκλες και τα βουνά του πολύπαθου νησιού της Καραϊβικής! Ο Αμερικανός ήταν μόλις 28 χρονών όταν προσχώρησε στους αντάρτες της Κούβας τα Χριστούγεννα του 1957, υπηρετώντας ως απλό πιστόλι στις τάξεις των επαναστατών. Σύντομα θα έφτανε βέβαια στον βαθμό του διοικητή από τον ίδιο τον Φιντέλ και τα άγρια νιάτα του έμοιαζαν τώρα παρελθόν. Αφού πέρασε από αναμορφωτήριο για ένοπλη ληστεία τράπεζας όντας έφηβος ακόμα και υπηρέτησε μετά στον αμερικανικό στρατό με κάκιστες επιδόσεις, θα κατέληγε ξανά στη φυλακή, αυτή τη φορά μάλιστα σε στρατιωτική. Μετά το έσκασε, τον βούτηξαν ξανά και ήταν στις πολιτειακές φυλακές του Μίσιγκαν που θα έπιανε φιλίες με κουβανούς αντιφρονούντες. Όταν μάλιστα βγήκε και μετακόμισε στο Μαϊάμι, πείστηκε από την κουβανική παροικία να πολεμήσει κατά του καθεστώτος Μπατίστα. Μέχρι τότε είχε και προσωπικούς λόγους, μιας και ο δικτάτορας είχε εκτελέσει ένα φιλαράκι του. Κι έτσι βρέθηκε στις ζούγκλες της Κούβας να ηγείται αντάρτικης ομάδας που έμελλε να διαδραματίσει κεφαλαιώδη ρόλο στην έκβαση του αγώνα, παίρνοντας μέρος σε περισσότερες μάχες απ’ όλους τους άλλους επαναστατικούς θύλακες! Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ισχυριζόταν διαχρονικά ότι δεν πήρε ποτέ δραχμή για τις πολεμικές του υπηρεσίες, οι συμπατριώτες του τον αποκαλούσαν μισθοφόρο και προδότη φυσικά, κατακεραυνώνοντάς τον γιατί είχε αφήσει γυναίκα και δυο παιδιά στη Φλόριντα για να πολεμήσει με τους κομμουνιστές. Αυτός δεν κρατούσε όμως το στόμα του κλειστό και θα το πλήρωνε. Το 1959, σε συνέντευξή του, δήλωνε περίτρανα πως «Δεν έχουμε κομμουνιστές στην Κούβα. Δεν τους θέλουμε και δεν πρόκειται να τους έχουμε ποτέ». Αυτές οι ατάκες έμελλε να τον στοιχειώσουν όμως όταν λίγο αργότερα ο Κάστρο υιοθετεί τον μαρξισμό-λενινισμό και ο ίδιος, σφοδρός αντικομμουνιστής, είναι πια εχθρός ενός καθεστώτος που τόσο βοήθησε να φτιαχτεί! Παρά την αναντίρρητη συνεισφορά του στον αγώνα ως ηγέτης των Τίγρεων της Ζούγκλας και ήρωας της Κουβανικής Επανάστασης, βρέθηκε τώρα σε κολεκτίβα μέσα στη ζούγκλα να καλλιεργεί τη γη. Ήταν ένας από τις δύο δεκάδες περίπου Αμερικανούς που βρήκαν την ανταμοιβή τους για την απελευθέρωση της Κούβας αρκετά λιγότερη από ικανοποιητική. Παρά το γεγονός ότι φορούσε ακόμα τη στολή του κομαντάντε και είχε το πιστόλι του στη θήκη, η πραγματικότητα ήταν πως έδινε πια συνεντεύξεις μιλώντας για τις αρετές της κολεκτιβοποιημένης αγροτικής ζωής! Περιθωριοποιημένος στην επαρχία, δεχόταν τώρα απειλές και από τις δύο πλευρές του ψυχροπολεμικού φάσματος. Όταν τον συνέλαβαν τον Νοέμβριο του 1960, μιας και είχε πάρει μέρος στη συνωμοσία της CIA για ανατροπή του Κάστρο, ήξερε καλύτερα απ’ όλους ποιο θα ήταν το τέλος του. Όταν τον έβγαλαν από τη φυλακή μέσα στο κατασκόταδο για να τον εκτελέσουν και μια φωνή τον διέταξε να γονατίσει, εκείνος ορκίστηκε πως η φωνή που άκουσε ήταν του Φιντέλ. Κι έτσι αρνήθηκε να γονατίσει, αν και οι δυο σφαίρες στα γόνατά του θα τον σώριαζαν τελικά στο έδαφος. «Ορίστε, είδες που τελικά γονάτισες;», ακούστηκε και πάλι η φωνή. Λέγεται πως ο Μόργκαν αναγνώρισε και πάλι τον Κάστρο, πριν προλάβει ωστόσο να πει το οτιδήποτε θα ξεπρόβαλε ο ομοεθνής του και αρχιεκτελεστής πια του Φιντέλ, Χέρμαν Μαρκς, στέλνοντάς τον στον άλλο κόσμο…

Πρώτα χρόνια

Ο Γουίλιαμ «Μπίλι» Αλεξάντερ Μόργκαν γεννιέται στις 19 Απριλίου 1928 στο Κλίβελαντ του Οχάιο μέσα σε μεσοαστική οικογένεια. Παρά το γεγονός ότι ο μικρός μεγάλωνε με άνεση, μπλεκόταν συνεχώς σε περιπέτειες με τον νόμο και συνήθιζε να το σκάει από το σπίτι κάθε τόσο. Κάποια στιγμή μάλιστα στην εφηβεία του, ήταν δεν ήταν 14 ετών, παρατά ολότελα το σχολείο και περιδιαβαίνει τις ΗΠΑ με ένα τσίρκο. Μπλέκει όμως και πάλι, γλιτώνει τη φυλακή αρκετές φορές λόγω του νεαρού της ηλικίας του, όταν ωστόσο θα κάνει μια αποτυχημένη ένοπλη ληστεία θα βρεθεί άμεσα σε πολιτειακό αναμορφωτήριο. Έτσι θα κυλήσουν τα επόμενα χρόνια, μέχρι να στρατευτεί δηλαδή αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο μπας και στρώσει. Δεν στρώνει όμως και τώρα ο πρώην κατάδικος είναι λιποτάκτης του αμερικανικού Στρατού! Και στην προσωπική του ζωή δεν τα πάει ωστόσο καλύτερα: το 1946 παντρεύεται μια κοπέλα, την οποία χωρίζει έπειτα από έναν χρόνο, και το 1947 που θα βρεθεί στον κατοχικό στρατό της Ιαπωνίας θα αποκτήσει έναν γιο με μια γιαπωνέζα αεροσυνοδό. Το 1948 θα περάσει από στρατοδικείο, θα τον αποτάξουν από το στράτευμα, κι εκείνος θα γίνει μέλος συμμορίας των δρόμων, μιας και ήταν ιδιαιτέρως ικανός με τις γροθιές και τα όπλα. Τώρα ζει στο Μαϊάμι και όταν δεν δουλεύει ως μπράβος για την τοπική μαφία, καταπίνει μαχαίρια για τις ανάγκες περιοδεύοντος τσίρκου. Εκεί θα γνωρίσει και θα παντρευτεί μια θηριοδαμάστρια. Είμαστε πια στο 1954, όταν ο 26χρονος Μόργκαν απασχολείται ως πορτιέρης σε κλαμπ και ερμηνευτής του τσίρκου, διατηρώντας πάντα αγαστές σχέσεις με τον υπόκοσμο της Φλόριντα. Ζώντας στο Μαϊάμι, άντρο της κουβανικής Αντίστασης, ήρθε σε επαφή με τους αυτοεξόριστους κουβανούς αντιφρονούντες και έμαθε ότι στο νησί μεθοδεύεται μια επανάσταση για να ανατραπεί ο πραξικοπηματίας Φουλγκένσιο Μπατίστα. Έμαθε επίσης ότι οι αντιφρονούντες είχαν συσπειρωθεί γύρω από έναν χαρισματικό νεαρό δικηγόρο ονόματι Φιντέλ Κάστρο και μαγεύτηκε από τον ιδεαλισμό του αγώνα τους. Κι έτσι θέλει να βοηθήσει την επανάσταση φυγαδεύοντας όπλα για Κούβα μεριά. Είχε εξάλλου τις αγαστές σχέσεις με το οργανωμένο έγκλημα και το να βρει όπλα μόνο δύσκολο δεν του ήταν…

Ο γιάνκης κομαντάντε

Μέχρι τα Χριστούγεννα του 1957, που θα βγει από το σπίτι του για τσιγάρα και δεν θα επιστρέψει ποτέ, είχε αποκτήσει δύο παιδιά, μια κόρη το 1955 και έναν νεογέννητο γιο το 1957. Όπως είπε αργότερα, δεν κοντοστάθηκε στιγμή στην πόρτα της οικίας του, όντας σίγουρος για το μεγάλο βήμα που έπρεπε να κάνει. Μέσω του συνδέσμου του στο Μαϊάμι, αποβιβάζεται στην Αβάνα και από κει κατευθείαν στα βουνά της Αντίστασης. Προσχώρησε μάλιστα στο Δεύτερο Μέτωπο, τη νέα αντάρτικη ομάδα που είχε φτιάξει ο 23χρονος επαναστάτης Γκουτιέρες Μενόγιο και επιχειρούσε στα κεντρικά του νησιού. Όχι ότι τον υποδέχτηκαν με ανοιχτές αγκάλες, καθώς οι Κουβανοί παραήταν δύσπιστοι για τους γείτονές τους που τόσο ενεργά (αν και παρασκηνιακά) συνήθιζαν να αναμειγνύονται στο εσωτερικό της χώρας τους. Παρά την καχυποψία, ο Μόργκαν έδειξε σύντομα ότι ήταν ταγμένος στους σκοπούς της Κουβανικής Επανάστασης αλλά και πολύ αποτελεσματικός ως μηχανή θανάτου. Δεν θα του έπαιρνε πολύ να αναδειχθεί σε κομαντάντε, όντας ένας από τους μόλις τρεις ξένους που έφτασαν στον βαθμό του διοικητή κατά τον αγώνα για την ανατροπή του δικτατορικού καθεστώτος. Την ώρα που πολεμά με τις κρατικές δυνάμεις, ερωτεύεται μια κουβανή αντάρτισσα, που από φοιτήτρια είχε μετατραπεί σε σκυλί του πολέμου. Κάτω και από τη δική του συμβολή, σε μόλις έναν χρόνο το νεόκοπο Δεύτερο Μέτωπο είχε αυξηθεί και από μια χούφτα αντάρτες μετρούσε πια περισσότερους από 500 μαχητές της ελευθερίας, την ίδια ώρα που έλεγχε το 1/3 της μεγαλύτερης κουβανικής κομητείας (Las Villas). Όσο για το δικό του απόσπασμα, τους Τίγρεις της Ζούγκλας (los tigres de la espesura), δεν είχαν σημειώσει μέχρι τώρα καμία ήττα, παρά το γεγονός ότι πολεμούσαν ασταμάτητα. Τα νέα έφταναν φυσικά στον ηγέτη του Κινήματος της 26ης Ιουλίου, Φιντέλ Κάστρο, ο οποίος μετρούσε εξίσου εμφατικές νίκες και έλεγχε πια ένα καλό τμήμα της ορεινής Κούβας. Πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι τότε οι δυο μεγάλες αντάρτικες ομάδες λειτουργούσαν ανεξάρτητα και ήταν ο Τσε Γκεβάρα αυτός που ανέλαβε το έργο του συντονισμού τους ή καλύτερα να φέρει το Δεύτερο Μέτωπο στις διαταγές του Κάστρο. Θα του έπαιρνε βδομάδες να διαπραγματευτεί τους όρους της συμμαχίας και θα τα κατάφερνε τελικά, αν και η σχέση των μαχητών του Κάστρο με εκείνους του Μενόγιο μόνο αρμονική δεν θα ήταν. Μόργκαν και Τσε πολέμησαν δίπλα δίπλα στην κατάληψη της Σάντα Κλάρα στις 31 Δεκεμβρίου 1958. Έπειτα από 12 ώρες, το καθεστώς του Μπατίστα θα ήταν παρελθόν και ο ίδιος καπνός από το νησί. Την Πρωτοχρονιά του 1959, οι άντρες του Μόργκαν κατέλαβαν μια δεύτερη μεγάλη πόλη και αργότερα έμπαινε με τον Κάστρο θριαμβευτής στην Αβάνα…

Τελευταίες περιπέτειες

Όλον αυτό τον καιρό απαντούσε ως φλογερός ιδεαλιστής στις αμερικανικές προκλήσεις που τον ονόμαζαν «προδότη» και απειλούσαν να του στερήσουν την υπηκοότητα, στέλνοντας ανοιχτές επιστολές σε μεγάλες αμερικανικές εφημερίδες. Τεράστια δημοσιότητα απέκτησε τον Αύγουστο του 1959, όταν βοήθησε να παταχθεί το πραξικόπημα που μεθόδευε ο δικτάτορας της Δομινικανής Δημοκρατίας, Ραφαέλ Τουχίγιο, κατά του Κάστρο. Οι ΗΠΑ του στέρησαν τελικά την αμερικανική υπηκοότητα τον Σεπτέμβριο του 1959 και, όπως αποδείχτηκε αργότερα, ήταν δάκτυλος του Κογκρέσου από τους υποστηρικτές του καθεστώτος Τρουχίγιο. Μέχρι τότε βέβαια ο Μόργκαν ένιωθε προδομένος από τον Φιντέλ, ο οποίος παρά τις διακηρύξεις του για επιστροφή στη δημοκρατική νομιμότητα μεθόδευε παρασκηνιακά την άνοδό του στην απολυταρχική εξουσία της Κούβας. Τόσο ο Μενόγιο όσο και οι άντρες του, μεταξύ αυτών και ο Μόργκαν, βρέθηκαν τώρα περιθωριοποιημένοι και μακριά από θέσεις ευθύνης. Παρά την προδοσία του Κάστρο, ο γιάνκης επαναστάτης τον βοήθησε να στήσει τη δαιμόνια παγίδα στους υποστηρικτές Τρουχίγιο και Μπατίστα και τώρα ήταν γνωστός παγκοσμίως ως ο «Αμερικάνος της Κουβανικής Επανάστασης»! Μέχρι και κοινή συνέντευξη Τύπου έδωσε με τον Φιντέλ για τις μηχανορραφίες Τρουχίγιο και ΗΠΑ. Μέσα σε έναν χρόνο όμως, ο Μόργκαν συνειδητοποίησε τις απολυταρχικές προθέσεις του Φιντέλ που απομακρύνονταν από όλα αυτά για τα οποία είχαν πολεμήσει. Όταν έμαθε στις αρχές του 1960 ότι ο Κάστρο είχε φέρει στο νησί σοβιετικούς συμβούλους θέλοντας να προσδέσει τη χώρα στο «κόκκινο» άρμα, έπιασε ξανά τα όπλα και εντάχθηκε στους αντιφρονούντες του Φιντέλ, στήνοντας και πάλι δική του αντάρτικη ομάδα. Οι τελευταίες πράξεις θα πέσουν στις 21 Οκτωβρίου 1960, δύο βδομάδες μετά την πληροφόρηση του Κάστρο ότι κουβανοί εξόριστοι και αμερικανοί πράκτορες είναι έτοιμοι να εισβάλουν στη χώρα από τον Κόλπο των Χοίρων θέλοντας να ανατρέψουν το νέο καθεστώς. Ο Κάστρο καλεί τον Μόργκαν σε συνάντηση στην Αβάνα ξέροντας ότι ο παλιός κομαντάντε του είχε περάσει στην αντίπερα όχθη. Τον πιάνουν αμέσως και τον φυλακίζουν, θέτοντας σε κατ’ οίκον περιορισμό την κουβανή σύζυγό του και τις δύο κόρες που είχαν εντωμεταξύ αποκτήσει. Τον έφαγαν σαφώς οι παθιασμένες αντικομμουνιστικές του δηλώσεις και οι προβλέψεις του ότι ο Κάστρο θα έδινε στην Κούβα την κοινοβουλευτική δημοκρατία. Οι τίτλοι τέλους θα πέσουν για τον Μπίλι Μόργκαν στις 11 Μαρτίου 1961, όταν εκτελέστηκε μέσα στο κατασκόταδο ως προδότης του καθεστώτος Κάστρο. Η σύζυγός του, Όλγα, θα περνούσε τα επόμενα 10 χρόνια στη φυλακή και όταν θα έβγαινε, θα το έσκαγε κάποια στιγμή για τις ΗΠΑ. Εγκαταστάθηκε στη γενέτειρα του άντρα της στο Οχάιο το 1980 και πέρασε τα επόμενα χρόνια παλεύοντας να αποκαταστήσει το όνομα του Μόργκαν και να του χορηγηθεί εκ νέου η αμερικανική υπηκοότητα. Ήθελε διακαώς να φέρει τη σορό του συζύγου της στις ΗΠΑ. Το 2007, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποκατέστησε την υπηκοότητα του αντάρτη Μόργκαν, αν και τα απομεινάρια του παραμένουν παραχωμένα κάπου στην Κούβα… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr